Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), perşembe (3 Aralık) günü sektörden dört şirketle, uzay kaynaklarının gelecekteki kullanımı için emsal teşkil edebilecek bir sözleşme imzaladı. Sözleşme gereği NASA, ay tozu alımları için şirketlere 1 ile 15 bin dolar arasında bir ücret ödeyecek. NASA’nın Ticari Uzay Uçuşu Bölüm Yöneticisi Phil McAlister, “Dört şirketten ay tozunu toplamda 25 bin dolara satın alabilmemiz gerçekten şaşırtıcı” dedi.
NASA’nın ay tozlarını satın alacağı şirketler arasında Colorado eyaletindeki Lunar Outpost of Golden da yer alıyor. Lunar Outpost’a ay taşları için 1 dolar ödeyeceğini açıklayan NASA, Japan Of Tokyo ve ispace Europe of Luxembourg şirketlerine beşer bin dolar ve son olarak Kaliforniya merkezli Masten Space Systems of Majove şirketine 15 bin dolar ödeyecek. Anlaşma gereği NASA, şirketlere ağırlıkları 50 ile 500 gram arasında olan ay tozları için ödeme yapacak.
Şirketler ay tozlarını, 2022 ve 2023 yıllarında insansız araçlarla Ay’a yapılacak önceden planlanmış seyahatlerle toplamayı planlıyor. Firmalar, Ay’dan “regolit” olarak bilinen ay toprağını (tozunu) toplayacak ve toplanan malzemenin görüntülerini NASA’ya iletecek. Toplanan ay tozu ise insansız uzay araçlarının dünyaya geri dönmesinin ardından NASA’ya teslim edilecek ve Artemis programı kapsamında ay tozlarının kullanım hakkı NASA’ya ait olacak.
NASA, Artemis programı ile 2024’e kadar Ay’a bir erkek ve bir kadın indirmeyi ve sürdürülebilir keşif ile nihai bir Mars görevi için zemin hazırlamayı planlıyor.
NASA Uluslararası ve Kurumlar Arası İlişkiler Müdür Yardımcısı Mike Gold, Artemis programına ilişkin şunları söyledi: “Özel sektör kuruluşlarının bu kaynakları çıkarabileceği, alabileceği emsalini oluşturmanın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Ancak NASA bunları yalnızca kendi faaliyetlerini değil, aynı zamanda tamamen yeni dinamik bir kamu ve özel geliştirme ve keşif çağını beslemek için satın alabilir ve kullanabilir. Kendi suyumuzu, havamızı ve hatta yakıtımızı üretmeyi öğrenmeliyiz. Arazi dışında yaşamak benzeri görülmemiş keşiflere yol açacak iddialı faaliyetleri mümkün kılacaktır.”
Ay’da öğrenilen herhangi bir dersin nihai Mars görevi için çok önemli olduğunu vurgulayan Gold, “Mars’taki insan görevi, Ay operasyonlarımızdan daha da zorlu olacak. Bu yüzden Ay’daki deneyimlerimizden ders almak ve bu dersleri Mars’a uygulamak çok önemli” diye konuştu.
Gold sözlerine, “Bazı materyaller çıkarabileceğinizi, kaynakları kullanabileceğinizi ve bu faaliyetleri Dış Uzay Antlaşması’na tam uyum içinde yürüteceğimizi açıkça göstermek istiyoruz. Önemli olan emsal bu. Amerika’nın sadece teknolojide değil, politikada da liderlik etmesi önemlidir” diyerek devam etti.
ABD bu konuda bir emsal oluşturmaya çalışıyor zira şu anda uzaydaki mülkiyet hakları konusunda uluslararası bir fikir birliği yok. Çin ve Rusya bu konuda ABD ile bir anlaşmaya varmış değil. Bununla birlikte 1967 Dış Uzay Antlaşması muğlaklığını koruyor ancak uzayın “egemenlik iddiasıyla, işgal yoluyla veya başka yollarla el konulmaya tabi olmadığı” kabul ediliyor.
Derleyen: Meryem Zelal Direkci
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
