Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Donald Trump yönetimi, Rusya’dan S-400 aldığı için Ankara’yı giderayak cezalandırdı. ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) uyarınca bugün (14 Aralık) ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından açıklanan sözkonusu yaptırımlar, öncelikle Türkiye’nin Savunma Sanayii Başkanlığı’nı (SSB) hedef alıyor. Ayrıca SSB Başkanı İsmail Demir ve kurumun üç yöneticisi de (Mustafa Alper Deniz, Serhat Gençoglu, Faruk Yiğit) ABD Hazine Bakanlığı’nın yaptırım uygulanan kişiler listesinde yer alıyor. Bu dört yöneticinin ABD’ye girmesi yasaklanırken herhangi bir uluslararası finansal kuruluşun SSB’ye 10 milyon doları aşan kredi ve borç vermesi engelleniyor. Türkiye’ye ABD ürün ve teknolojileri için ihracat lisansı ve yetkilerinin verilmesi de yasaklanıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, yaptırımların açıklanmasından kısa süre sonra Twitter’da şu paylaşımı yaptı: “Uyarılarımıza rağmen Türkiye Rusya’dan S-400 sistemi aldı ve denedi. Türkiye’nin Savunma Sanayii Başkanlığı’na yönelik bugün açıklanan yaptırımlar ABD’nin CAATSA’yı tam olarak uygulayacağının göstergesidir. Rusya savunma sektöründen yapılan kayda değer alımları hoş görmeyeceğiz.”
Başkan Donald Trump 2017’de kendi imzasıyla yürürlüğe giren CAATSA yaptırımlarının, 2019’daki S-400 alımı sonrasında Türkiye’ye karşı uygulanmasını engellemişti. Türkiye’nin ABD’den Patriot hava savunma sistemleri alamadığı için Rusya’dan S-400 silahını aldığını, bundan dolayı Ankara’nın cezalandırılmaması gerektiğini savunan Trump, CAATSA’da kendisine tanınan muafiyet yetkisini kullanmaktaydı. Ancak ABD Kongresi, Savunma Bakanlığı’nın 2021 bütçe tasarısına başkanların CAATSA’yı 30 gün içinde uygulamasını şart koşan bir madde ekledi. Tasarının cuma günkü (11 Aralık) Senato oylaması öncesinde ise Reuters haber ajansı, ABD yönetiminin Türkiye’ye yaptırım uygulamasının “an meselesi” olduğunu yazmış, haberini üç Amerikalı yetkili de dahil olmak üzere beş kaynaktan aldığı bilgilere dayandırmıştı.
CAATSA nedir?
2 Ağustos 2017’de resmen yürürlüğe giren CAATSA yasası, ABD’nin ulusal güvenliğine “tehdit” olarak değerlendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore’ye yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor. Yasanın 231. maddesine göre, Rusya ile savunma ve istihbarat alanlarında çalışan kişilere karşı da yaptırım getirilebiliyor. Bu yaptırımlar, Rusya Federasyonu için veya onun adına çalışan kişilerle bilerek “önemli işlem” yapan gerçek ve tüzel kişiler için de geçerli olabiliyor. Bu kapsamda Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemlerini alması, “önemli işlem” kategorisinde değerlendiriliyor.
CAATSA’nın 235. maddesi, ABD başkanının “ilgili kişi ve kuruluşlara getireceği” yaptırımları 12 maddede düzenliyor ve başkanı bu 12 yaptırım seçeneğinden en az 5’ini seçip uygulamakla yükümlü kılıyor.
Ankara: “Tek taraflı yaptırımlar izandan yoksun“
ABD’nin yaptırım kararına Türkiye’den tepki gecikmedi. Dışişleri Bakanlığı, “ABD’nin (S-400’ler konusunda) tek taraflı yaptırımlara başvurması her türlü izandan yoksun bir davranıştır. (…) Türkiye, uygun gördüğü şekilde ve zamanlamayla mukabelede bulunacaktır” açıklamasını yaptı.
