Bir yıldan uzun zamandır dünyanın her yerinde koronavirüs salgınıyla mücadele etmenin en etkili unsurlarından biri koronavirüs aşıları. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli ilaç firması Pfizer ile Alman BioNTech’in geliştirdiği, Pfizer/BionTech aşısı, İngiliz-İsveç menşeli firma AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği AstraZeneca/Oxford aşısı ve ABD merkezli Moderna’nın ürettiği koronavirüs aşısı dünyanın en çok sipariş edilen aşıları arasında. Türkiye ise şimdilik yalnızca Çinli ilaç firması Sinovac’ın ürettiği CoronaVac aşısını uyguluyor.
Sinovac’ın ürettiği koronavirüs aşısının faz üç klinik çalışmalarının yapıldığı ülkelerden biri Türkiye’ydi. Türkiye’de 14 Eylül 2020 tarihinde başlatılan klinik çalışmalar sona ererken Sinovac firması da 6 Şubat günü yaptığı açıklamada Brezilya’da ve Türkiye’de yapılan çalışmalarda aşının, koronavirüs hastalığının hafif geçirilmesinde etkili olduğu duyuruldu. Aşının etkinlik oranı yüzde 50,65 olarak açıklanırken aşının tıbbi tedavi gerektiren vakaları yüzde 83,70, ölümleri ise yüzde 100 oranında önlediği belirtildi. Sinovac’ın ürettiği aşı, 6 Şubat 2021 tarihinde Çin tarafından ülke genelinde yaygın kullanım onayı alan ikinci aşı oldu.
“Şubat sonuna kadar 50 milyon doz Sinovac aşısı gelecek”
Türkiye’de aşılarla ilgili en çok tartışılan meselelerden biri aşı tedariki oldu. Konu hakkındaki ilk somut açıklama 26 Kasım 2020 tarihindeki Bilim Kurulu toplantısının ardından yapılan basın toplantısında geldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Sinovac firması ile tedarik sözleşmesinin imzalandığını duyurarak, “Aralık ayında asgari 10 milyon olmak üzere 20 milyon hedefliyoruz. Ocak ayında 20 milyonda sorun yok. 50 milyon doz için sözleşme imzalandı” demişti.
Bakan Koca, 1 Aralık 2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yaptığı açıklamada “Aşılamaya aralık ayında yoğun bir şekilde başlamak istiyoruz. Aralık ayında en az 10 milyon, ama muhtemelen 20 milyon gibi, temin etmiş olacağız. Ocak ayında 20 milyon, şubat ayında 10 milyon. Bu rakamları daha da artırma gayreti içindeyiz” diye konuşmuştu. Koca, 9 Aralık’taki Bilim Kurulu toplantısı sonrası yaptığı açıklamada ise şubat ayı sonuna kadar 50 milyon doz aşının geleceğini teyit etmişti. Ancak aşı tedariki planlanan takvim ile uyumlu olmadı.
Türkiye’nin elinde yaklaşık 15 milyon doz aşı bulunuyor
Çin’den sipariş edilen koronavirüs aşılarının 3 milyon dozluk ilk bölümü 30 Aralık 2020 sabahı başkent Ankara’ya ulaştırılmıştı. 10 milyon doz olan ikinci sevkiyatının altı buçuk milyon dozluk ilk bölümü 25 Ocak sabahı, üç buçuk milyon dozluk ikinci kısım da 29 Ocak sabahı Türkiye’ye getirilmişti. İlk aşamada Sinovac aşısından Şubat 2021 sonuna kadar 50 milyon doz getirilmesi planlanırken resmi açıklamalara göre, Türkiye’nin elinde şu an yaklaşık 15 milyon doz Sinovac aşısı bulunuyor.
“2020 sonuna kadar 550 bin, mart sonuna kadar 4,5 milyon doz Pfizer aşısı gelecek”
Bakan Koca, 25 Aralık 2020 tarihinde Pfizer ile BioNTech’in geliştirdiği koronavirüs aşısı için imzaların atıldığını duyurmuştu. Mart ayı sonuna kadar dört buçuk milyon doz aşının Türkiye’ye teslim edileceğini belirten Koca, Twitter mesajında ise 550 bin doz aşının 2020 yılı sonu ya da 2021 başı itibarıyla Türkiye’de olacağını söylemişti. Ancak yine resmi açıklamalara göre şu ana kadar Pfizer/BioNTech aşısı Türkiye’ye getirilmedi.
Aşıların gelişi haber verilmeyebilir
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Öte yandan Fahrettin Koca, 10 Şubat 2021 tarihindeki Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada aşıların tedarikine dair somut bilgilerin eskisi gibi paylaşılmayacağını belirterek, “Bundan sonraki süreçte aşının gelişiyle ilgili ‘Bugün şu kadar geldi, şu kadar gelecek’ gibi söylemekten yana değiliz çünkü başka ülkeler ve firmalar nezdinde sakıncalı olduğunu biliyoruz. Mesela dün ve bugün aşı geldi Türkiye’ye. Bunu ilk defa benden duyuyorsunuz” demişti.
“130 milyona yakın aşının sözleşmesinin yapıldığını söyleyebilirim”
Aynı konuşmasında şu ana kadar Türkiye’nin 15 milyon doz aşı temin ettiğini belirten Koca, Pfizer aşısının tedariki ile ilgili planlanan yeni takvimi açıklarken Türkiye’nin 130 milyon doz aşı için gerekli anlaşmaları yaptığını da şu sözlerle duyurdu: “Bu ay için BioNTech aşısı ayrıca gelmiş olacak. Muhtemelen 500-800 bin arası gelmiş olacak. Mart sonunda 4.5-5 milyona tamamlamak ihtimali üzerine gelmiş olacak. 30 milyona kadar da opsiyonel olarak imzalanmıştı. İlave olarak 50 artı 50 milyon Sinovac’tan talebimiz vardı. 130 milyona yakın aşının sözleşmesinin yapıldığını söyleyebilirim.”
Aşılama nasıl ilerliyor?
Çin’den getirilen koronavirüs aşısını ilk olarak 13 Ocak 2021 tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptırdıktan sonra ertesi gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da aşı olmuş ve sağlık çalışanlarının aşılanması da başlamıştı. Bu tarihten itibaren yaygın aşılamaya geçilirken şu ana kadar yaklaşık 6 milyon kişiye birinci doz, 1 milyondan fazla kişiye de iki doz aşı yapıldı.
Sağlık çalışanlarının aşılanmasının ardından 90 yaş ve üzeri vatandaşlar evlerinde aşılanmaya başladı. Aradan geçen yaklaşık bir ayın sonunda 65 yaş üzeri vatandaşlar da aşı olmaya başlarken Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, öğretmenlerin şubat ayının son haftasıyla birlikte aşı yaptırabileceğini açıkladı.
Şu an Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı dört aşamalı aşı planının ilk aşamasının son kısmı uygulanıyor. İkinci aşamada öncelikli sektörlerde çalışanlar ve 50-65 yaş arası kişilerin aşılanmasına başlanacak. Üçüncü aşamada öncelik, aşı yaptırmayan kişiler arasında kronik rahatsızlığı bulunanlara verilecek. Son aşamada ise ilk üç aşamadaki gruplara dahil olmayanlar aşılanacak.
