Nadir görülen bir durum olarak İsrailliler ve Filistinliler neredeyse eş zamanlı olarak seçimlere hazırlanıyor. İsrail’de 23 Mart (yarın), Filistin’de ise 22 Mayıs’ta yapılacak genel seçimler öncesi iki ülke seçmeninin ruh halleri birbirine benzer seyrediyor.
İsrail halkı 23 Mart (yarın), Filistin halkı ise 22 Mayıs’ta genel seçimler için sandığa gidiyor. İsrail’de yarın yapılacak seçimler öncesi, kamuoyu anketlerine göre pek çok seçmen, seçimlere katılacak partilerin istikrarlı bir çoğunluk oluşturmaya yetecek kadar destek alamadığı görüşünde. Yarın son iki yıl içerisinde dördüncü kez sandığa gidecek İsrailliler, cumartesi günü (20 Mart) ise Başbakan Binyamin Netanyahu karşıtı büyük bir gösteri düzenledi. İsrail Meclisi (Knissel) önünde toplanan göstericiler, daha sonra Batı Kudüs’teki Başbakanlık konutuna yürüdü. 10 binden fazla kişinin katıldığı gösteride protestocular sık sık Netanyahu karşıtı sloganlar attı. Gösterilere katılımın fazla olması dikkat çekerken çevrede geniş güvenlik önlemleri alan polis, meclise çıkan tüm yolları kapatsa da göstericilere engel olamadı.
İsrail’de muhalifler, hakkındaki yolsuzluk davası ve koronavirüs salgınında ülkedeki süreci iyi yönetemediği gerekçesiyle Netanyahu’nun istifası için 39 haftadır gösteri düzenliyor. Ülkede yarın 6.3 milyondan fazla seçmen sandığa gitmeye hazırlanırken mevcut Başbakan Netanyahu, ülkenin Arap dünyasıyla diplomatik ilişkilerini normalleştirme çabaları ve ülkenin koronavirüse karşı aşılama programında “dünya lideri” olmasıyla seçimi kazanarak koltuğunu sağlamlaştırmayı ve hakkındaki yolsuzluk davasında elini güçlendirmeyi hedefliyor.
Filistin’de seçimler
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın ülkede 22 Mayıs’ta milletvekili, 31 Temmuz’da da başkanlık seçimlerinin yapılacağını açıklamasının ardından Doğu Kudüs’te seçim tartışmaları yeniden alevlendi. Filistin’de son devlet başkanlığı seçimleri 2005, son milletvekilliği seçimleri ise 2006 yılında yapılmıştı. Devlet başkanlığı seçimlerine katılmayan İslamî Direniş Hareketi (Hamas), milletvekilliği seçimlerine girerek mecliste çoğunluğu elde etmiş, Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi (El Fetih) ise bu seçimlerde ikinci olmuştu. Düzenlenen son devlet başkanlığı seçimlerini de Mahmud Abbas kazanmıştı.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) dahil olmak üzere dünyanın büyük bir kısmı, Hamas’ı bir terör örgütü olarak gördüklerini belirterek Hamas ile işbirliği yapmayı reddetmişti. Bunun üzerine Filistinli gruplar arasında çatışmaya varan gerilimler yaşanmış ve Filistin Devlet Başkanı Abbas liderliğindeki Fetih, Batı Şeria’yı yönetimi altına almıştı. Hamas ise kontrolünde olan Gazze’de ikinci bir hükümet kurmuştu.
Filistin devletinin kurulmasını kapsayan bir çözüme ulaşmanın gerekliliğini vurgulayan Filistinliler ve uluslararası toplum ise bu güç dağılımını reddediliyor. Filistin’de 22 Mayıs’ta yapılması planlanan seçimler, 2007 yılından bu yana yapılacak olan ilk seçim olacak. Gazze’deki El Ezher Üniversitesi’nde siyasetbilimi profesörü olarak görev yapan Mkhaimar Abusada, yaklaşan seçimler öncesi New York Times gazetesine verdiği demeçte “Genç Filistinliler değişim ve faklı bir hayat istiyorlar. İsrailliler iki yılda dört kez seçimlere gitmekten bıktı ve yoruldu ancak biz 15 yıldır seçim yapamadık” diye konuştu.
Kudüs’te sandık kurulmasına izin verilecek mi?
İsrail’in Filistin topraklarını işgal etmesi ve abluka altına alması seçimlerin yapılmasını zorlaştıran bir unsur olarak öne çıkıyor. Filistinliler ise Şeria ve Gazze Şeridi’ndeki diğer Filistin topraklarında olduğu gibi, seçimlerin Doğu Kudüs’te yapılması gerektiğini vurguluyor. İsrail’deki sağ parti temsilcileri ise Kudüs’ün doğusunun ve batısının “İsrail’in başkenti” olduğunu vurguluyor.
İsrail, sırasıyla 2005 ve 2006’da yapılan Filistin devlet başkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde, işgal altında tuttuğu ve 1980’de ilhak ettiği Doğu Kudüs’te sandık kurulmasına izin vermiş, Doğu Kudüs’te yaşayan Filistinliler kentteki İsrail’e bağlı postanelere giderek oylarını İsrailli memurların gözetiminde kullanmıştı. İsrailli yetkililer, bu oyları sayılmaları için Batı Şeria’daki Filistin Yönetimine teslim etmişti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Halk seçimlerden ne bekliyor?
22 Mayıs’ta düzenlenecek olan seçimlerde, en iyi senaryoda, Gazze’nin ve Batı Şeria’nın bazı kısımlarının yeniden birleşmesinin önü açılabilecek ve 2007 bölünmesinden bu yana ayrı ayrı yönetilen kesimlerde ortak bir Filistin Yasama Konseyi kurulacak. Bu durum, 2007’den bu yana düzenli bir meclis oturumunda toplanmayan ve konuşamayan Filistin milletvekillerinin bazı önemli konuları incelemesine ve tartışabilmesine olanak tanıyacak. Böylece Filistin Yönetimi’nin 85 yaşındaki başkanı Mahmud Abbas’ın, kararnameler üzerinden ülkeyi yönetmesinin önü sınırlandırılabilecek.
Ancak çok sayıda Filistin vatandaşı ve uluslararası hak savunucusu, yaklaşan seçimlerin Filistin halkı açısından fazla değişim yaratmayacağı görüşünde. Çünkü işgal altındaki topraklarda bulunan Filistinliler, hayatları üzerinde en büyük etkiye sahip olan İsrail seçimlerinde oy kullanamayacak.
Hamas, Gazze’nin iç işlerini kontrol ediyor, El Fetih önderliğindeki Filistin yönetimi de Batı Şeria’nın bazı kısımlarını yönetiyor. Bu koşullar altında Filistin adına birçok önemli karar halen İsrail tarafından alınıyor. Örneğin İsrail, Batı Şeria’da hala bölgenin yüzde 60’ından fazlasının kontrolünü elinde bulunduruyor. Bölgedeki çoğu kasaba arasındaki erişimi İsrailli yetkililer kontrol ediyor ve İsrail güçleri Abbas’ın kontrolü altındaki yerlere sık sık baskın düzenliyor.
Ramallah’taki bağımsız bir kuruluş olan Filistin Kamu Diplomasisi Enstitüsü’nde Savunma Direktörü olarak görev yapan Ines Abdel Razek, bu duruma yönelik “İşgal altında yaşayan milyonlarca Filistinli, günlük yaşamlarını etkin bir şekilde yöneten ve kontrol eden insanlara oy veremez” diye konuştu. İsrail seçimlerinin tekrar eden bir döngü içerisinde sıkışmış durumda kalmasını “üzücü bir durum” olarak nitelendiren Abusada, birçok Filistinlinin İsrail siyasetini yakından takip ettiğini belirtti.
Gazze’de ise Filistinli gençler işsizlik bunalımı yaşıyor. Gazze’deki işsizlik oranının, büyük ölçüde İsrail’in Hamas’taki askeri faaliyetleri ve roket üretimini kontrol altına almak için uyguladığı abluka nedeniyle yüzde 50 civarında olduğu belirtiliyor. Hamas’ın yerini birlik hükümeti alırsa, bazı Gazzeliler, yeni liderliğin İsrail ile devam eden gerginliklerin en azından bir kısmını yatıştırıp yaşam koşullarını iyileştirebileceğini umuyor. Gazze’nin güneyinde yaşayan ve işsiz olduğunu belirten 21 yaşındaki Amr al-Shaer ise New York Times’a verdiği kentteki işsizlik durumunu eleştirdi ve “Roketlerden çok iş istiyoruz” ifadelerini kullandı.
