Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu’ndan Doç. Dr. Aslı Davas, “Değişen Bulaş Yolu” başlıklı bir rapor hazırladı. Rapordaki verilere göre, koronavirüs salgınında en güvenli yer, mesafenin korunduğu açık alanlar.
Salgınların kontrol altına alınması için gereken halk sağlığı önlemlerinin arasında en önemlilerinden birinin bulaşma yollarının kontrol edilmesi olduğu biliniyor. Koronavirüs salgının başından beri, havadan, temasla ya da yüzeylerden bulaşmanın nasıl gerçekleştiği en çok tartışılan konulardan biri.
Dr. Aslı Davas’ın hazırladığı rapora göre, koronavirüsün düşük de olsa yüzeylerden bulaşma riski var. İdrar, dışkı, cinsel ilişki gibi bulaş yollarıyla ilgili kanıtlanmış bir bilgi yok. Bunun yanı sıra virüsün insandan hayvana bulaşabildiği de biliniyor. Rapora göre, Hollanda ve başka ülkelerde vizon çiftliklerinde meydana gelen salgınlarda, virüsün hayvandan insana bulaştığı tahmin edilse de, bulaşma şekli henüz tanımlanmamış.
Yine rapora göre, koronavirüs şüphesi olan bir kişi kapalı bir mekandayken virüs, dakikalar veya saatler boyunca havada asılı kalabilir. Bulaşma, virüsün askıda kaldığı sürenin uzunluğu, solunum damlacıklarında veya küçük partiküllerdeki viral yük, havalandırma, sıcaklık ve nem gibi çeşitli faktörlere bağlı. Hastanın maskeyi düzgün ve sürekli takması hem havadaki, hem de yüzeylerdeki viral yükü azaltıyor.
Rapora göre, kapalı ortamda birden fazla enfekte kişi bulunduğunda risk katlanarak artıyor. Kapalı alanda şarkı söyleme ve aerobik aktiviteler (oksijen tüketilerek yapılan egzersizler) bulaşmayı daha da hızlandırıyor.
“Açık havada bulaşma riski 20 kat daha az”
Rapora göre, açık havada bulaşma riski 20 kat daha az. Çok kalabalık ortamlar olmadıkça rüzgar ve hareket, virüsün belirli bir alanda yoğunlaşmasını engelliyor, etrafa taşınan damlacıklar da buharlaşıyor. Ayrıca açık havada güneşten gelen ultraviyole ışık, açıkta bulunan virüsleri öldürüyor.
Açık havada iki kişinin iki metre mesafede maskeyle sohbet etmesinde risk yok denecek kadar az. Rapora göre, açık alanlar, parklar, iki metre mesafeye dikkat edilmesi durumunda, özellikle aşılı kişi sayısının arttığı da düşünülürse en güvenli yerler. Yarı açık alanlar, tam açık alanlara göre daha riskli. Açık havada da olsa barlar, cafeler, restoranlar mutlaka önlem alınması gereken yerler.
“Bulaşmaların yüzde 90’dan fazlası kapalı ve kalabalık ortamlarda”
Raporda bulaşmanın, yakın mesafe, uzun süre ve sık temas ile artmakta olduğu belirtiliyor. Bulaşmaların yüzde 90’dan fazlası kalabalık, yetersiz havalandırılan iç mekanlarda olsa da rapora göre kapalı ortamlarda virüsten korunmak mümkün. Havalandırma, maske ve mesafenin korunması en önemli araçlar. Buna göre restoran gibi kapalı alanlar yerine açık havada hizmet verilmeli, kapalı alanlardaki kişi sayısı sınırlandırılmalı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Yüzeylerden bulaşma riski 10 binde 1’den az”
Rapora göre koronavirüsün yüzeylerden bulaşma olasılığı çok düşük. Ayrıca yoğun dezenfektan kullanımının bulaşmayı önlemede el yıkama, su ve sabunla temizlikten daha üstün bir faydası bulunmuyor. Salgının başında laboratuvarda yürütülen bir çalışmanın sonuçlarına dayanarak Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), virüsün yüzeylerden yayılabileceği konusunda uyarılarda bulunmuştu ve bunun sonucu olarak dezenfektan kullanımı tüm dünyada yayıldı. Ancak daha sonra yapılan araştırmalarda virüsün asıl bulaş yolunun yüzeylere temas olmadığı, virüsün damlacık ya da hava yoluyla bulaştığı belirlendi. Rapora göre, yüzeylerden temasla koronavirüsün bulaş riski 10 binde 1’den az.
