Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bugünkü (23 Haziran) Bilim Kurulu toplantısının ardından açıklama yaptı. İlk olarak Hindistan’da görülen “Delta” varyantı hakkında konuşan Bakan Koca, “Delta Plus’ı ülkemizde tespit etmedik. Delta varyantıyla ilgili 134 vakamız oldu. Toplam 16 ilimizde görüldü. Yoğunlukla İstanbul’da görüldü” dedi. Aşılama programında cuma gününden (25 Haziran) itibaren 18 yaş ve üzeri herkese aşı tanımlanacağını belirten Koca, “Kurban Bayramı’na kadar 18 yaş ve üzeri 55 milyon kişinin en az bir doz aşı alması için gerekli tüm çalışmaları yapacağız” diye konuştu.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasından öne çıkan başlıklar şöyle:
“Salgın döneminde yaklaşık 50 bin kişi hayatını kaybetti”
Salgın döneminde 50 bin kişinin hayatını kaybettiğini, kalp krizine bağlı ölümlerde ise yüzde 10’luk bir artış görüldüğünü belirten Bakan Koca, “Salgın süresince salgından yaklaşık 50 bin insanımızı kaybettik. Salgın sebebiyle ertelenen sağlık hizmetleri sebebiyle yaşadığımız kayıp ise bundan çok daha büyük. Kalp krizi teşhisleri salgın döneminde yüzde 56 azalmasına rağmen kalp krizine bağlı ölümler yüzde 10’dan fazla artış gösterdi. Bu durumun temel sebebi salgın dışında sağlık hizmetlerine ulaşımın yavaşlaması ya da vatandaşlarımızın hastaneye gitmekten imtina etmeleridir. Bunun gibi dolaylı nedenlerle en 50 bin kadar vatandaşımızı da böyle kaybettik” dedi.
“Gelecek üç yıl salgının hasarını tespit etmekle geçecek”
Koca, konuşmasına şu şekilde devam etti:
“Koronavirüs ölümlerini Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) belirlediği kriterlere göre tespit ettik, 50 bin kaybımız var. Ancak en az bir bu kadar vatandaşımızı daha kaybettik. Bugün küresel ölçekte en az 3,9 milyon insan koronavirüs sebebiyle hayatını kaybetti ancak doğrulanmamış vakalar ve dolaylı nedenlerle 10 milyonun üzerinde ölümde, koronavirüs ve onun yıkıcı etkisi olduğu değerlendiriliyor. Gelecek üç yıl boyunca hastalığı geçirmiş kişilerde ne tür yan rahatsızlıklar çıkacağı tespit edilemese de mevcut ölümlerin üç-dört katı kadar daha kayıp beklendiği belirtilmektedir. Bizim yaptığımız değerlendirmelerde, hastalığı geçirdikten ve tamamen iyileştikten 45 gün sonrasında yaşanan ölüm olaylarında, özellikle 65 yaş üzeri grupta vefat sayılarının iki kattan fazla arttığını tespit ettik. Öyle görünüyor ki gelecek üç yıl bu hasarı tespit etmekle geçecek.”
“Günde 1,5 milyon doz aşı yapıyoruz”
“Tüm bu vahim tabloya rağmen umudumuzu diri tutacak güzel gelişmeler de var. Örneğin aşılarımızın hastalık sebebiyle gerçekleşen ölümleri çok önemli sayıda sınırladığına şahit oluyoruz. Aşılanarak salgın günlerini aşacağımız görünüyor. Dünyanın en hızlı aşılama programlarından birini yürütüyoruz. ‘Aşı olsun yeter, günde 1,5 milyon aşı yapabiliriz’ dediğimde inanmayanlar vardı, canları sağ olsun.”
“Cuma günü itibariyle 18 yaşından gün almış vatandaşlarımızı tanımlamış olacağız”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Aşı hakkının 18 yaş ve üzerine açıldığını belirten Fahrettin Koca şunları söyledi: “Aşılarımızın ise hastalık hasarı nedeniyle gerçekleşen ölümleri önlediğini de gözlemliyoruz. Aşılanarak salgın günlerini aşacağımız görünüyor. Bildiğiniz gibi dünyanın en hızlı aşılama programlarından birini yönetiyoruz. Son dönemeçte hata yapmadan bu dönemi kapatalım. Herkes kendi güvenlik çemberini oluşturarak bir süre daha vakit geçirmeden aşısını olmalı. Cuma günü itibariyle 18 yaşından gün almış bütün vatandaşlarımızı tanımlamış olacağız. Yani cuma gününden itibaren randevularını alabilecekler. 18 yaş üstü aşılanabilir olma durumu olan 55 milyona yakın vatandaşımızın Kurban Bayramı’na kadar en az yüzde 70’inin bir doz aşılanmış olmasını sağlamak istiyoruz.”
“Delta varyantı şu ana kadar 134 kişide görüldü”
İlk olarak Hindistan’da tespit edilen ve daha bulaşıcı olduğu açıklanan Delta varyantının Türkiye’de 134 vakada görüldüğünü dile getiren Koca, “Delta plus varyantını henüz ülkemizde tespit etmedik. Delta varyantıyla ilgiliyse şu anda 134 vakamız oldu. Toplam 16 ilimizde görüldü, giderek illerdeki dağılımı artmaya başladı. Yoğunlukla İstanbul’da görüldü. 134 vakanın 80’i İstanbul’da. Biz iki dozla delta varyantına karşı daha güçlü bir etkinin olduğunu biliyoruz. Gelebilecek aşı da sorun olduğunu gördüğümüzde, hızla ikinci dozları da yapacağız” dedi.
Türkiye’deki aşı tedariki hakkında da bilgi veren Koca, “Şu ana kadar Sinovac aşısından 100 milyon doz gelmesi gerekiyordu. Şu ana kadar gelen aşı miktarı 34 milyon oldu. Biontech 30 milyondan 20 milyon geldi. Pazartesi ve salı 5 milyon daha gelmiş olacak. Belki 30 milyona tamamlanmış olması temmuzun ilk üç-dört günü içerisinde olabilir. Sputnik’ten de 400 bin doz geldi, testleri yapılıyor. Ciddi bir sorun olmadığını çok rahatlıkla söyleyebilirim” diye konuştu.
“Aşının yan etkileri takip ediliyor”
Aşının yan etkilerini açıklayan Bilim Kurulu üyesi Ateş Kara‘nın konuşması şöyle:
“Ülkemizde aşının yan etkileri çok yakın takip ediliyor. Aşı sonrası istenmeyen etki, izlem sistemi sayesinde toplanarak değerlendiriliyor. Aşılardan sonra gördüğümüz yan etkileri şöyle söylememiz lazım. Bir tanesi aşının yapıldığı yerdeki yan etkiler şişlik, kızarıklık, ağrı gibi. Her iki türdeki aşının yan etkisi de 24 saatten çok uzun sürmüyor. 100 kişiden sekizinde iki gün kadar kolda ağrının devam ettiğini görüyoruz. Tüm vücudu etkileyen yorgunluk, halsizlik gibi etkiler de görülebiliyor. Aşı olanların yüzde 10 ila 15’inde görülen etkiler bunlar. Bunların hiçbiri kalıcı değil. Bu etkiler arasında baş ağrısı, çok nadiren üç gün kadar sürüyor. Gündelik yaşamı etkileyecek kadar yan etki veya istenmeyen etki çok daha nadir. 1,000-1,200 kişi arasında bir veya iki kişi 24 saat kadar halsiz, yorgun hissediyor. Dünyaya baktığımızda bundan daha ağır istenmeyen etkilerin olduğu aşılar var. Ülkemizde kullanılan aşılarda veriler böyle.”
“Turcovak aşısı faz 3 çalışmasına başladı”
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal, Türovak aşısının faz 3 çalışmalarıyla ilgili şu şekilde konuştu:
“Önceki çalışmayla ilgili kısa bilgi vermek isterim. Eylül 2020 tarihinde bu salondan duyurduğumuz şekilde Türkiye, Sinovac aşısının faz 3 çalışmasına başlamıştı. Türkiye’de acil kullanım onayı sayesinde başladı. Takiben bitirilen çalışma sonuçlandırıldı. Bu çalışma memnuniyetle belirtiyorum ki beklendiği şekilde dünyanın önemli dergilerinde yayına kabul edildi. Şu günlerde de kendi yerli aşımızın faz 3 çalışmalarıyla uğraşıyoruz. Kayseri Erciyes Üniversitesi’nde preklinik çalışmaları tamamlandıktan sonra faz 1 ve faz 2 dediğimiz erken çalışmalar başarıyla tamamlandı. 30 Nisan’da çalışmalar bittikten itibaren faz 3, aşı çalışması yürüten ekibe devroldu. Bununla ilgili hazırlıklarımızı bitirdik. Dün hepinizin şahit olduğu gibi Sayın Cumhurbaşkanımızın isimlendirmesiyle Turcovac çalışması başlatıldı.”
“Maskeyi hala kullanmamız gerektiğini hatırlatıyoruz”
Maske zorunluluğunun toplumsal bağışıklık elde edilmeden kaldırılmayacağını belirten Fahrettin Koca, “Kısıtlamaların devre dışı kalmasıyla veya azaltılmasıyla birlikte bu dönemde vakaların hareketlilikle birlikte, temasla birlikte çok arttığını biliyoruz. Normalde bu kısıtlamaların kaldırılmasıyla birlikte, düşüşün stabil bir döneme girdiğini görüyoruz. Gördüğünüz gibi vakalar 5-6 bin bandında sabit kalmaya başladı. Hareketliliğin artışıyla birlikte endişemiz var ama vakaların daha sabit kaldığını ve İngiliz varyantında görülenden farklı olarak, bu dönemde yoğun aşılama yaptığımızı, aşının etkisinin de 14 gün sonra olduğunu biliyoruz. Önümüzdeki iki-üç hafta içerisinde aşılamayı daha da yaygınlaştırmak kaydıyla bu sabit durumun daha da aşağı doğru kayacağını tahmin ediyoruz. Zorunlu olmadıkça da kısıtlamaları geri getirmek istemiyoruz. Biz toplumsal bağışıklığın oluşmadığı bu dönemde maskeyi hala kullanmamız gerektiğini hatırlatıyoruz. Toplumsal bağışıklığın oluştuğu, en az yüzde 70 aşılamanın olduğu dönem, maskelerden de kurtulduğumuz dönem olur diye düşünüyorum” şeklinde konuştu.
“18 yaş altı kronik rahatsızlığı olan çocuklarımızı aşılamaktan yanayız”
Dünya genelinde 18 yaş altı çocuklar için yapılan çalışmaların yakından takip edildiğini söyleyen Koca, “18 yaşı zaten yapıyoruz, 18 yaş altı için Bilim Kurulu dünyadaki çalışmaları değerlendiriyor. Ülkelerden ülkelere farklı yaklaşımların olduğunu biliyoruz. 18 yaş altı kronik rahatsızlığı olan çocuklarımızı, gençlerimizi aşılamaktan yanayız. Özellikle 18 yaş altı kronik rahatsızlığı ve ek hastalığı olan kişileri aşılamış olacağız” dedi.
“Karantina kararımızı detaylandıracağız, bazı ülkelere yasak koymak gerekebilir”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca sözlerini şöyle sonlandırdı: “Rapel doz (üçüncü doz) etik kurulundan geçti. Sinovac, BioNTech ve Turkovac aşımızı yapmak üzere bir çalışma başlatıldı. Aşının etkinliğiyle ilgili çalışma yayına hazır hale getirilme noktasına geldi. Ama ben önden şunu söyleyebilirim, yaş arttıkça, ek hastalık arttıkça koruyuculuğun giderek azaldığını görüyoruz. Genç yaş grubunda ek hastalığı olmayan kişilerde bu koruyuculuk çok daha yüksek. 1 Temmuz itibarıyla karantina kararımızı daha detaylandıracağız, bazı ülkelere yasak koymak da gerekebilir. Rusya’dan gelenler dahil olmak üzere son 48 saatte antijen, 72 saatte PCR mutlaka istiyoruz. Bunun dışında özellikle yurtdışından gelenlerle ilgili örneklem yöntemiyle PCR çalışıyoruz. Bizim örneklem yöntemiyle yaygın yaptığımız testlerde durumun kötüye doğru arttığını hissettiğimizde gereği yapılmış olur.”
Derleyen: Zelal Direkci
