Kabil’deki Afganistan Ulusal Müzik Enstitüsü’nün (ANIM) kapıları bir süredir kapalı. Müzik okulunun genç öğrencileri ve öğretmenleri evlerinde ve korkmak için pek çok nedenleri var. Enstitünün kurucusu ve yöneticisi Ahmad Sarmast, son zamanlarda silahlı kişilerin okula ait binaya girdiğini ve bu kişilerin, okulun ulaşım için kullandığı arabaları çalmaya kalkıştıklarını ve müzik aletlerini tahrip ettiklerini söyledi. Yaşadıklarını 1990’lardaki Taliban iktidarına benzeten Sarmast, o günlerde de müziğin yasak olduğuna değindi ve “Evde performans sergilemek ve hatta müzik dinlemek bile başınızı belaya sokabilirdi” dedi.
Afganistan Ulusal Müzik Enstitüsü’nü (ANIM) nasıl bir geleceğin beklediği bilinmiyor. Enstitünün kurucusu ve yöneticisi Ahmad Sarmast, Taliban’ın şehri ele geçirmesinin yol açtığı kargaşa ile geleceklerini öngöremiyor. Sarmast, “Bugünlerde Kabil’de her şey çok hızlı değişiyor” dedi.
Ailesini ziyaret ettiği Avustralya’da haber radyosu NPR’ye konuşan Sarmast, okuldaki öğretmenlerle sürekli temas halinde olduğunu söyledi. Bazı öğrencilerin enstrümanlarını eve getiremediğini belirten Sarmast, “Taliban kapı kapı dolaşıp, enstrümanları evde bulursa, bu durum öğrenciler için sıkıntı yaratabilir” dedi. Okulda yaşanan son hırsızlık vakasına da değinen Sarmast, bölgedeki bir polis memurunun “okulun kapılarını açtıkları için güvenlik görevlilerini suçladığını” anlattı.
Afganistan’ın görünmeyen yüzü
Dünya Bankası ve Ulusal Müzik Tüccarları Birliği (NAMM) gibi bağışçıların yardımıyla ANIM, 2010 yılında Kabil’de kuruldu. Karma eğitim gören öğrenciler aynı sınıfta müzik derslerinin yanı sıra akademik dersler de alabiliyor. Öğrenciler enstitüde hem geleneksel Afgan enstrümanlarını hem de Batı klasik enstrümanlarını çalmayı öğreniyor.
ANIM, Afganistan’daki kültürel yaşamı yenileme çabasında büyük bir başarı öyküsü olarak gösteriliyor. Tamamı kadınlardan oluşan Zohra Orkestrası da dahil olmak üzere okuldaki müzik toplulukları dünyanın farklı yerlerinde sahne aldı. New York’taki Carnegie Hall’dan Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’na kadar, birçoğu yoksul ailelerin çocukları olan bu genç müzisyenler, izleyicilere Afganistan’ın görünmeyen bir yüzü daha olduğunu gösterdi.
“Afganistan’da müzik yapmak hep riskli”
Afganistan’da müzik yapmak, hep riskli bir uğraş. Ülkede yıllar boyunca müzisyenlerin tehdit edilmesine, kaçırılmasına veya öldürülmesine tanık olundu. ANIM’ın 2014’teki konserlerinden birinde Sarmast’ın arkasında oturan biri, üzerindeki bombayı patlattı. Olayda iki kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı. Sarmast bir süre işitme duyusunu kaybetti, kafasına ve vücuduna isabet eden şarapnelleri çıkarmak için ameliyat oldu. Sarmast, “Şans eseri, hiçbir öğrencim yaralanmadı veya ölmedi. Ama elbette, yaşadıkları bu travma muhtemelen tüm yaşamları boyunca onlarla birlikte gelecek” diye konuştu.
Sarmast, Taliban’ın kendisini “ılımlı” olarak göstermesine de şüpheyle yaklaştı: “Bugün Taliban, insan haklarına saygı göstereceklerine ve çeşitliliğe saygı duyacaklarına dair sözler veriyor. Fakat sosyal medyada ortaya çıkan görüntüler durumun öyle olmadığını gösteriyor.”
“Müzik, Afganistan’daki savaşın yaralarının iyileşmesine yardımcı olacak güç”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Sarmast’ın bir endişesi de öğrencilerinin geleceği. New York’taki Hunter Koleji’nde eğitimine devam eden ve kısa süre önce Manhattan Müzik Okulu’ndan yüksek lisans derecesi alan piyanist Elham Fanoos da dahil olmak üzere, ANIM mezunlarından onu ABD’de müzik eğitimi almak için burs kazanmış. Piyanist Fanoos, bugünlere gelmesini enstitüye borçlu olduğunu söylüyor. Ancak Fanoos, okul ve oradakilerin güvenliğiyle ilgili bu günlerde çok endişeli.
Fanoos, “Bence bir ülkeyi ülke yapan kültürdür. Kültürel faaliyetlerin olmadığı bir yer tamamen eksiktir” diyor.
Taliban’ın ANIM’ın kaydettiği ilerlemenin önüne geçmesine izin vermemeye kararlı görünen Sarmast, okulun yakın zamanda daha fazla program düzenlemek için daha büyük bir binaya taşındığını belirtiyor: “Müzik sadece bir eğlence değildir. Sadece sanat olarak da görülemez. Müzik, Afganistan’daki savaşın yaralarının iyileşmesine yardımcı olacak güçtür.”
Sarmast, Afganistan Ulusal Müzik Enstitüsü’nü yeniden açmayı planladığını çünkü “ulusun buna ihtiyacı olduğunu” da sözlerine ekliyor: “Uluslararası toplumun, Taliban’ın üzerinde baskı kurmasını ve onu insan haklarına saygılı davranmaya zorlayacağına inanıyorum.”
Derleyen: Zeynel Yıldırım
