Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Turistlere fahiş fiyat, vatandaşa taksi yok: İstanbul’un giderek büyüyen taksi krizi

Haber: Ali Macit, Ayhan Eren

İstanbul’da taksiciler hakkında müşteri almamaları, müşteri beğenmemeleri, yabancı turist tercih etmeleri gibi şikayetler giderek artıyor. Oyuncu Berrak Tüzünataç’ın “İstanbul’da taksi yok. Hiçbir günün hiçbir saati yok” tweetine İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Sözcüsü Murat Ongun’un verdiği yanıt kentteki taksi sorununu tekrar gündeme taşıdı. Ongun, bu konudaki şikayetlerin arttığını ancak bu sorunu çözmek için verdikleri çabaların Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yönlendirmesiyle Ulaşım Koordinasyon Merkezi Müdürlüğü’nde (UKOME) yedi kez reddedildiğini söyledi. Medyascope, İBB’ye, taksicilere, yerel halka ve turistlere bu konuda neler düşündüklerini sormak için Fatih ve Beyoğlu’na gitti. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası yetkilileri, konuyla ilgili Medyascope’a görüş vermeyi reddetti.

Beyoğlu 

Beyoğlu’nda konuştuğumuz taksiciler değişim saatlerinde müşteri almamalarının normal olduğunu, hafta sonlarında ise müşterilerin ters yönlere, yakın yerlere ve trafiğin yoğun olduğu yerlere gitmek istediklerini söyledi. Taksiciler, zaman üzerinden para kazandıklarını belirtti fakat aralarında “çürük elmalar” olduğunu söyleyenler de oldu. Osmanbey’den bindiğimiz bir taksinin şoförü, sorunun İBB’nin UKOME’ye kabul ettirmeye çalıştığı beş bin yeni taksi ile çözüleceğini belirtti. 15 senedir bu işi yaptığını söyleyen taksici, ilk kez bu sene normalin üzerinde yoğunluk yaşandığına dikkat çekti.

Taksim’de The Marmara Oteli’nin önünde bekleyen taksilerin müşteri seçtiğini de gözlemledik. 

Eminönü 

Eminönü’ndeki taksicilerin, müşteriler ile uzun uzun konuştuğunu ve müşteri almadığını gördük. Kameraya konuşmayan ve ismini vermek istemeyen bir taksici, “Biz, saatle para kazanıyoruz. Eksi 250 lira ile güne başlıyoruz” dedi. İBB’nin beş bin yeni taksi projesinin ise sorunun çözümünde işe yarayacağını belirtti.

Sultanahmet

Sultanahmet’te taksicilerin genellikle turistleri taşıdığını gördük. Taksiciler görüş vermeyi kabul etmedi.

İBB Ulaşımdan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Demir: “iTaksi kontrol merkezi oluşturuyoruz” 

İBB Ulaşımdan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Orhan Demir, taksi krizine ilişkin Medyascope’a konuştu. Demir, son zamanlarda taksi şikayetlerinin arttığını belirtti. iTaksi uygulaması üzerinden taksileri denetlemeye çalıştıklarını aktaran Demir, şunları söyledi: 

“Taksi şoförü cironun sadece yüzde 13’ünü alabiliyor”

“Taksicilik sisteminde biliyorsunuz, bireysel plaka sahipleri var. Bireysel plaka sahipleri, plakalarını genelde bir galeriye kiralıyorlar. Galeri de bir kiracıya tekrar kiralıyor, ikinci bir kiralama yapıyor. O ikinci kiracı da nadiren kendisi şoför olarak çalışıyor ama genellikle iki şoförle anlaşıp, aracını şoförlerle işletiyor. Dolayısıyla sistemin içinde hiç hizmete karışmayan, sadece mal sahibi ve aracı olan bir kesim var. Bu kesimin aldığı pay yaklaşık yüzde 42. Yani taksinin cirosundan yüzde 42 pay alıyorlar. Bu nasıl oluyor? Yüzde 32’sini plaka sahibi alıyor. Yüzde 3’ünü galeri sahibi alıyor. Yüzde 7’sini kiracı alıyor. Yakıt da yüzde 21 civarında. Ortalama değerlerden bahsediyorum. Yani cironun yaklaşık yüzde 63’ü zaten aracılara ve yakıta gidiyor. Geri kalan değerin içerisinden çalışan şoför kendi SGK primini yatırıyor. Aracın yıkamasını yapıyor. Durak kirasını veriyor. Çalışan iki şoföre kalan, toplam cironun şoför başına sadece yüzde 13’ü. Dolayısıyla ister istemez, -hepsini tenzih ederek söylüyorum- düzgün çalışan esnafımız çok çok fazla ama bazı esnafımız ne yazık ki bu geliri artırmak için biraz önce söylediğimiz olumsuzlukları ortaya çıkarıyorlar, yaratıyorlar. Bazı istenmeyen durumlar ortaya ne yazık ki çıkıyor.

“Hizmetle doğrudan ilgisi olmayan plaka sahiplerini aradan çıkaracağız”

Demir, İBB’nin çözüm planını ise şöyle anlattı:

“İBB olarak öncelikli amacımız İstanbul’daki taksilerin kalitesini yükseltmek. Yani biraz önce saydığımız bu sorunları ortadan kaldırmak. Bu sorunları ortadan kaldırmanın yolu tabii ki ortaya çıkan bedeli düzgün kullanmak, düzgün dağıtmak. Hizmette doğrudan etkisi olmayan aracıları ve taksi plaka sahiplerini sistemden çıkardığınız zaman zaten ortaya biraz önce söylediğim gibi yüzde 42’lik bir artı değer çıkıyor. Bu artı değer gerek esnaf olarak çalışan şoförlerin özlük haklarının iyileştirilmesinde gerekse de taksinin kalitesinin yükseltilmesinde kullanılır diye düşünüyoruz. Planımız böyle.

Ulaşım uygulaması Uber, ilk çıktığında taksi plakası olmayan araçlarda da kullanılabiliyordu. Taksilere alternatif olan ve İstanbul’da kısa sürede popüler hale gelen Uber uygulaması, bir süre sonra yasaklanmıştı. Geçen aylarda yeniden kullanıma açılan Uber ile bu defa yalnızca taksiler müşteri alabiliyor. Demir, Uber hakkında da şöyle konuştu:

Biz tabii kamu kuruluşuyuz ve yasadışı hiçbir şeyin yanında olma durumumuz yok. Olmayız da zaten. Dolayısıyla yasal bir hizmet olduğu zaman onu ayrıca konuşuruz. Ama biliyorsunuz şu anda yasalar gereği o hizmet verilemiyor. Dolayısıyla bizim onun yanında olmamız ya da karşısında olmamız hiçbir şey fark ettirmiyor.

Demir, taksilerin denetlenmesini hedefledikleri iTaksi uygulamas hakında şunları söyledi:

14 bin 800 takside iTaksi uygulamamız var. Toplam taksi sayısı da 17 bin 395. Yani taksilerin yüzde 85’inde bizim dijital uygulamamız var. iTaksi, müşteriyle taksiciyi buluşturan bir uygulama olarak yola çıkmıştı ama bizim İBB olarak amacımız uygulamayı sistemi denetler hale dönüştürmek. iTaksi’yi, farklı aplikasyonları denetleyen bir üst organ haline getirmeye çalışıyoruz. Çalışmalarımız bu yönde, çok yakında da düğmeye basacağız. Bir taksi kontrol merkezi oluşturuyoruz. Taksi kontrol merkezinde diğer aplikasyonlar -tabii ki belli koşulları var onların, belli sayıda olması lazım, belli niteliklerde olması lazım- isteyen istediği aplikasyonları kullanabilir. Ama biz İBB olarak diğer aplikasyonları yukarıdan denetleyen, ücretini denetleyen, güzergâhı denetleyen, gidilen yolu denetleyen, müşteriye davranışı denetleyen bir kontrol mekanizması olarak çalıştıracağız.”

İBB’nin önüne geçen yapısal değişiklik

19 Şubat 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanan karar ile büyükşehirlerde ulaşımla ilgili tüm kararların alındığı Ulaştırma Koordinasyon Merkezi’nde (UKOME) yapısal değişikliğe gidildi. Karardan önce UKOME’de 10 kamu kurumu temsilcisi, 11 İBB temsilcisi ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’nun temsilcisi bulunuyordu. Karara göre kamu kurumlarının temsilci sayısı dört artırılarak 14’e çıkarıldı ve böylece UKOME’deki çoğunluk hükümete bağlı bakanlıklara verilerek İBB’nin alacağı kararların önüne set çekilmiş oldu. Kararın ardından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, hükümetin seçimde kaybettiği halde belediyeyi yönetmeye çalıştığını söyledi ve Türkiye Belediyeler Birliği’ni (TBB) ses çıkarmaya davet etti. Ancak istediği desteği bulamadı. Değişikliğin yapıldığı günden bugüne UKOME, İBB’nin taksi sayısını artırmak için verdiği teklifi yedi kez reddetti. 

Ongun: “UKOME’ye sekizinci kez, kaliteli taksi sistemi için teklif getireceğiz”

İBB Sözcüsü Murat Ongun bu sabah (25 Ağustos) Twitter’dan yaptığı açıklamada, taksi sayısının artırılması taleplerini ay sonunda yapılacak UKOME toplantısında sekizinci kez gündeme getireceklerini duyurdu.

Murat Ongun, şarkıcı Reyhan Karaca’nın taksilerle ilgili paylaştığı tweeti şöyle yanıtlamıştı:

Oyuncu Berrak Tüzünataç da İstanbul’da taksi bulamadığına ilişkin bir tweet paylaştı:

İstanbul Taksiciler Esnaf Odası yetkilileri ise konuyla ilgili Medyascope’a görüş vermeyi reddetti.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.