Uluslararası Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), bugün (4 Ekim) Pandora Belgeleri’ni kamuoyu ile paylaştı. Yaklaşık 12 milyon belgede dünyanın önce gelen liderlerinin off-shore şirketler aracılığıyla nasıl mal mülk edindiği ortaya konuldu. Pandora Papers, dünyada şimdiye kadar yapılmış en büyük ortak çalışmaya dayalı gazetecilik örneği olma özelliğine sahip. “BeşiBirYerde” serimizin 26. bölümünde, Pandora Belgeleri’nden önce ortaya çıkarılan en büyük beş gazetecilik ifşasını sizin için derledik.
1. Paradise Papers
13,4 milyon belge, 2017 yılının Kasım ayında Süddeutsche Zeitung gazetesinde çalışan Alman gazeteciler Frederik Obermaier ve Bastian Obermayer’e sızdırıldı. Gazete elindeki belgeleri ICIJ ile paylaştı ve bu belgeler konsorsiyumun internet sitesinde yayımlandı. Belgeler, hukuk firması Appleby, kurumsal hizmet sağlayıcıları Estera ve Asiaciti Trust ve 19 vergi bölgesindeki ticari sicil kayıtlarından sağlandı.
Paradise Belgeleri’nde 120 binden fazla kişi ve şirketin isimleri yer aldı. Bu isimler arasında Apple ve Nike gibi çokuluslu şirketler ve İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth ve oğlu Prens Charles, eski Başbakan Binali Yıldırım’ın oğulları, eski Almanya Şansölyesi Gerhard Schröder gibi yüzlerce kişinin ismi geçti. Türkiye’de bu belgeleri yayımlayan gazeteci Pelin Ünker’e dava açıldı.
2. Panama Papers
Nisan 2016’da Panama merkezli hukuk ve kurumsal hizmet şirketi Mossack Fonseca’dan sızdırılan 11,5 milyon belge yayımlanmaya başladı. Belgeler, 214 binden fazla off-shore kuruluş için finansal ve avukat-müvekkil bilgilerini içeriyordu. Kendisine “John Doe” adını veren muhbir, belgeleri Alman gazeteci Bastian Obermayer’e sızdırdı.
Belgelerde, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Halife bin Zayed el-Nahyan, dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Suudi Arabistan Kralı Abdulaziz bin Salman, İzlanda Başbakanı Sigmundur Davíð Gunnlaugsson da dahil olmak üzere 40’ın üzerinde siyasi figür ve yakın akrabalarının adı geçiyordu.
3) Bahamas Leaks
Panama Belgeleri’nin 2016’da yayımlanmasının ardından, bilinmeyen bir kaynak Bahamalar’ın ulusal şirket sicilinden dahili verileri Frederik Obermaier ve Bastian Obermayer’e teslim etti. Bu veriler ICIJ’ın yardımıyla analiz edildi. Sızıntılarda, Bahama’da 1990 ve 2016 yılları arasında toplamda 175,888 paravan şirket ve tröstün vergi kaçırmak amacıyla kurulduğu ortaya çıktı.
Bahama sızıntılarında eski Avrupa Komisyonu Üyesi Neelie Kroes, eski Kolombiya Maden Bakanı Carlos Caballero Argáez, eski Katar Başbakanı Hamad bin Casim bin Cabir es-Sani ve Angola Başkan Yardımcısı Manuel Domingos Vicente’nin adları bu şirketlerin yöneticisi, sekreteri veya başkanı olarak görünüyordu. Pek çok üst düzey siyasi figürün ismi de belgelerde geçiyordu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
4) Off-shore Leaks
ICIJ tarafından 2013 yılının Nisan ayında 130 bin civarında off-shore hesabının ayrıntılarını inceleyen bir rapor yayımlandı. Bu rapor, bazı gözlemciler tarafından uluslararası vergi kaçakçılığına o güne kadar vurulmuş en büyük darbe olarak nitelendirildi.
Raporda, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in ailesinin, eski Gürcistan Başbakanı Bidzina Ivanishvili’nin ve eski Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Edralin Marcos’un kızı Imee Marcos’un da adı geçti. Hindistan hükümeti 2021 yılının temmuz ayında bu sızıntılar üzerine yaptığı soruşturmanın sonucunda 1,5 milyar ABD Doları değerinde beyan edilmemiş varlık saptadı.
5) Football Leaks
2015 yılında kendisine “John” adını veren Portekizli bir genç, kurduğu internet sitesinde pek çok sözleşme yayımladı ancak daha sonra faaliyetlerini durdurdu. 2016 yılının Şubat ayında John, elindeki tüm verileri Der Spiegel dergisine verdi. Der Spiegel, verileri Avrupa Soruşturma Ortaklığı (EIC) gazetecilik konsorsiyumuyla paylaştı. Böylece futbol dünyasındaki vergi kaçırmaları ortaya koyuldu.
Pek çok futbolcu, kulüp ve menajerin vergi kaçakçılığını ortaya koyan sızıntı. Cristiano Ronaldo da dahil olmak pek çok oyuncu ve kurumun yargılanmasını ve ceza ödemesini sağladı.
