Keşifleri insanlığın Afrika’da evrildiğine dair deliller sunan Kenyalı ünlü fosil avcısı ve vahşi yaşam koruyucusu Richard Leakey, 77 yaşında hayatını kaybetti. Leakey, 1984 yılında 1,5 milyon yıl öncesine ait bir insan iskeleti bulmuştu.
Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta, Leakey’nin ölümünü “derin üzüntü” ile duyurdu. Kenyatta açıklamasında, “Bu öğleden sonra Dr. Richard Leakey’nin vefatının haberini derin bir üzüntüyle aldım” dedi.
Ünlü paleoarkeolojist, cilt kanseri nöbetleri ile ciğer ve böbrek rahatsızlıklarına rağmen 70’li yaşlarında oldukça enerjikti.
Leakey Vakfı, Twitter paylaşımında “derin üzüntü” belirterek şu ifadeleri kullandı:
“İnsanlığın kökenleri ve vahşi yaşamın korunması ile ilgili büyük katkıları asla unutulmayacak bir vizyonerdi.”
Leakey tarafından kurulan bir vahşi yaşamı koruma grubu Wildlife Direct’in Başkanı Dr. Paula Kahumbu da bir Twitter paylaşımıyla Leakey’i andı:
“Richard çok iyi bir dost ve gerçekten vefalı bir Kenyalıydı. Huzur içinde yatsın.”
Kâşif anne babanın kâşif oğlu
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Başkent Nairobi’de 1944’te doğan Richard Leakey’nin ebeveynleri Louis ve Mary Leakey, insansıların atalarını bulan en ünlü kâşiflerdendi. Şansını safari rehberliğinde deneyen Richard Leakey, hiç resmi arkeoloji eğitimi olmamasına rağmen 23 yaşında Kuzey Kenya’da bulunan Turkana Gölü’nde kazı yapmak için burs kazandı.
1970’li yıllardaki araştırmalarında homo habilis (1,9 milyon yaşında) ve homo erectus (1,6 milyon yaşında) kafataslarını bulan Leakey, insan evriminin bilimsel anlayışına yeni bir ışık tuttu.
Leakey, bir homo habilis modeli ile “İnsan, nasıl insan oldu?” başlığı altında TIME dergisinin kapağına çıktı. 1981 yılında “The Making of Mankind” (İnsanlığın Yapımı) isimli BBC dizisi ile ününe ün kattı.
Sadece birkaç yıl sonra, 1984’te, kazılarının birinde “Turkana Boy” (Turkana çocuğu) isimli 1,5 milyon yaşında bir homo erectus iskeleti buldu.
İskeletin neredeyse tam halde olması bu keşfi dünyanın en önemlilerinden biri haline getirdi. Turkana Boy halen bir insan atasına ait en bütün iskelet olma unvanını koruyor.
Keşifleri sayesinde 80’lerde büyük ün kazanan Leakey, bu ününü dünya çapında, o zamanlar yasal olarak bilinen fildişi ticaretine karşı ses çıkarmak için kullandı. Dönemin Kenya Devlet Başkanı Daniel Arap Moi, 1989’da Leakey’i Ulusal Vahşi Yaşam Ajansı’nın başına atadı. Bu ajans daha sonra Kenya Vahşi Yaşam Hizmetleri (KWS) adını aldı.
Leakey, 12 ton fildişinden oluşan bir yığını ateşe vererek filler sahip olmadığı sürece fildişlerinin değerinin olmadığını anlatmaya çalıştı. Ayrıca silahlı kaçak avcılara karşı “vur emri” uygularken oldukça kararlıydı.
Leakey’nin şöhretli kariyerini zorlayan şey sağlık problemleri oldu. 1969 yılında ölümcül bir böbrek hastalığına yakalandı, 10 yıl sonra hastalığı ciddileşmişken kardeşi Philip ona bir böbreğini verdi ve Leakey tamamen iyileşti.
1993 yılında Büyük Rift Vadisi’nde küçük Cessna uçağı düştüğünde iki bacağını da kaybetti. Uçağın bir sabotaj sonucu düştüğü düşünülse de bu ihtimal hiçbir zaman kanıtlanamadı.
Financial Times’a düzenli olarak tehditler aldığını ve silahlı korumalarla yaşadığını söyledi ve ekledi: “Bir drama yazarı olmama kararı alıp ‘Beni öldürmeye çalıştılar’ demedim. Hayata devam etmeyi seçtim.”
Bir süre sonra KWS’ten kovulan Leakey, Moi’nin yolsuz rejimine karşı çıkanlara katılarak kariyerine bir muhalif politikacı olarak devam etti.
Siyasi kariyeri ise arkeoloji kariyeri kadar parlak olmadı. 1998 yılında Moi tarafından yolsuzlukla mücadelenin başına getirildi. Bunun imkansız bir görev olduğunu fark eden Leakey, iki yılın ardından istifa etti.
2015’te Afrika’da yeniden bir fil avcılığı krizinin çıkmasıyla beraber Başkan Kenyatta, Leakey’i tekrar KWS’e çağırdı. Burada kurul başkanı olarak üç yıl daha görevde bulundu.
