Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, temel gıda ihracatına kota getirileceği iddiasını değerlendirdi. Yıldırım, “Hükümet bugüne kadar çiftçiyi ithalatla terbiye etme yoluna gitmişti. Şimdi ihracat silahını da kullanacak” dedi.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), fiyat artışlarının önüne geçmek için temel gıda ihracatına kota getirilmesini tartışıyor. Duvar‘dan Nergis Demirkaya ve BBC Türkçe‘den Ayşe Sayın’ın kulis haberlerine yansıyanlara göre, bu sınırlama AKP içinde enflasyon artışını önlemenin bir yolu olarak değerlendiriliyor. Zira AKP kaynakları, tedarik zincirinde sorun yaşayan ülkelerin, Türkiye gibi üretim yapan ülkelerden alımı artırdığını ve bunun da fiyat artışlarını etkilediğini belirtiyor.
Kota iddiasını Medyascope‘a değerlendiren tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Salgın döneminde birçok ülke bu tür uygulamalara başvuruyor. Türkiye’de de benzer uygulamalar var. Bunu iyi planlamak ve doğru karar vermek lazım. Bu kısıtlamalar bazen ters tepiyor ve hem üreticiye hem tüketiciye zarar verebiliyor” dedi.
Yıldırım, geçen yıl limon ihracatına getirilen kısıtlamanın “bir çeşit yasaklama” olduğuna dikkat çekip “İhracat ön izne bağlanmıştı. Yani Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan izin almanız gerekiyor. Bakanlık bu izni vermeyince zaten fiili olarak ihracat yapamıyorsunuz” diye konuştu.
“Rusya’yı ön izin nedeniyle kaybettik”
Yıldırım, bu gibi düzenlemelerin plansız yapılmasının olumsuz sonuçları olabileceğini belirtti:
“Depoda ihtiyaçtan fazla limon olmasına rağmen ihracı ön izne bağlandı, sonra biz en fazla ihracat yaptığımız Rusya pazarını bir ölçüde kaybettik. Rusya başka ülkelerden, Özbekistan’dan, Mısır’dan ürün temin etti ve Türkiye’den alımını azalttı. Bu da limon fiyatlarını dibe düşürdü, üretici zarar etti, bazıları da limon ağaçlarını kesti.”
Yıldırım, daha önce “ihracı kayda bağlı mallar listesi”ne alınan nohut ve şekeri hatırlatıp, “Hükümet bunu ‘İhracat fiyatların artmasına neden oluyor, dolayısıyla ihracı sınırlarsak enflasyonu düşürmüş oluruz’ diye yapıyorsa yanlış düşünüyor. Türkiye’de çiftçiler üretim kararı verirken bir ürünün fiyatına bakarlar” dedi.
Bir adım sonrası ne?
“Üretim azalınca fiyat çok daha yüksek seviyeye ulaşacak. İhracatı sınırlayarak fiyatları kontrol edeyim derken üretimi azalttığınız için, önümüzdeki sene o ürünün çok daha yüksek seviyeye ulaştığını göreceksiniz” diyen Yıldırım, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hükümet bugüne kadar çiftçiyi ithalatla terbiye etme yoluna gitmişti, şimdi ihracat silahını da kullanacak. Öyle görünüyor. Eğer bunu kullanırsa bu orta vadede çiftçiye de tüketiciye de zarar verir. Mesela nohutta Türkiye’nin üretimi kuraklıktan dolayı yüzde 30 civarında azaldı bu sene, 630 bin ton üretilirken 440-450 bin tona kadar düştü. Böyle olunca nohut ihracı kayda bağlı mallar listesine alındı. Bir karar alındığında mutlaka bir adım sonrasının da düşünülmesi gerekiyor. O pazarlar kolay kazanılmıyor. Diyelim ki şekere böyle bir uygulama getirdiniz, ihracatı durdurdunuz, ithalatı serbest bıraktınız, o zaman fiyatlar düşecek. Fiyatlar düşünce pancar üreticisi ‘Zaten gübre pahalı, mazot pahalı! Pancar fiyatı da düşük olacaksa ben niye üreteyim?’ diyecek.”
