Hanelerde kullanılan elektriğin fiyatına 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere yapılan yüzde 50 ile yüzde 125 arasındaki zammın ocak ayı faturalarına yansıması ile birlikte vatandaşlar şaşkın. Yüksek faturalara gelen tepkiler sonrası AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Vatandaşlarımızın elektrik faturalarının iki kat hatta üç kat arttığı şikayetleri üzerine ilgili kurumlarımıza elektrik tarifelerinin yeniden düzenlenmesi talimatını verdik. Bu çerçevede en düşük tarifede günlük 5 kilovat olarak hesaplanan tüketim tutarını 7 kilovata, dolayısıyla aylık tüketimi de 150 kilovattan 210 kilovata çıkartıyoruz” diyerek iki kademeli yeni tarifede, kademe sınırının 210 kilovata çıkarıldığını duyurdu.
Nasıl hesaplanıyor?
Yılbaşından önce elektrik kullanımı tek tarife üzerinden ve kilovat başına 0,91 kuruş olarak hesaplanıyordu. Yılbaşından itibaren ise iki kademeli sisteme geçildi. 150 kilovatlık aylık kullanım ilk kademe olarak belirlendi ve fiyatı kilovat başına 1,37 lira oldu. 150 kilovattan fazla olan kullanımlar ise kilovat başına 2,06 lira olarak fiyatlandırıldı. Yeni düzenleme ile ise 150 kilovatlık sınır 210 kilovata çıkarılıyor.
Haneye nasıl yansıyacak?
Türkiye’de dört kişilik bir ailenin aylık elektrik kullanımı konusunda yakın zamanda bir araştırma yok. Ancak tahminler ortalamanın 250 kilovat olduğu yönünde. Bu miktarı baz alarak yaptığımız hesaplamalara göre bir hane yılbaşından önce 227,5 TL fatura ödüyordu. Yılbaşında gelen zam ve kademe sistemi ile 250 kilovatlık elektriğin ücreti 411,5 TL’ye yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu düzenleme sonrası ise ücret 41 TL’lik düşüşle 370 TL’ye geriledi.
Asgari ücretin yüzde 8,8’ine denk geliyor
Fiyatların asgari ücrete karşı oranını hesapladığımızda, asgari ücrete gelen yüzde 50’lik zammın elektrik faturalarına karşı yetersiz kaldığı görülüyor. Yılbaşından önceki 227,5 liralık elektrik faturasının 2020 yılı asgari ücretine (2 bin 825 TL) oranı yüzde yüzde 8. Yani bir asgari ücretin yüzde 8’i ile bir aylık elektrik kullanımının ücreti ödenebiliyordu. Yeni yılla birlikte gelen zamlar sonrası bu oran yüzde 9,7’ye çıktı. Son düzenleme ile birlikte ise yüzde 8,8’e geriledi.
“2003’e geri dönüldü”
Medyascope‘a konuşan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mükremin Zülkadiroğlu, yeni uygulama hakkında şu değerlendirmede bulundu: “Bugünkü iktidar yönetime geldiğinde 150 kilovat uygulaması vardı. O zaman bir kampanya ile bu tarifeler kaldırılmıştı. Şimdi yeniden aynı yere dönmüş durumdalar. Ancak 2003 yılında Türkiye’de bir bireyin yıllık ortalama elektrik kullanım miktarı bin 479 kilovattı. Bugün ise kişi başı tüketim 3 bin 142 kilovata çıkmış durumda. Neredeyse iki katına çıkmış ancak hâlâ 2003’teki kademeden faturalandırma yapmaya kalkıyoruz.”
“Yönetim zafiyeti”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Erdoğan’ın açıkladığı kararı “yönetim zafiyeti” olarak değerlendiren Zülkadiroğlu, “Bu işin bir yönetim zafiyeti olduğu başından beri belli. Nitekim daha bir ay geçmeden günlük kullanım kademesi 5 kilovattan 7 kilovata, dolayısıyla ayda 150’den 210’a çıkarılmış oldu. En azından yanlıştan bir miktar dönüldü” dedi.
“Tasarruf imkanları kısıtlandı”
Zülkadiroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir diğer önemli nokta, bu kademeli tarife uygulaması gelmeden önce üç zamanlı ücretlendirme vardı. Gündüz, akşam ve gece dediğimiz üç zamanlı tarife. Gündüz tek zamanlı tarife ile aynı, gece gündüzün yaklaşık yarısı, talebin en yüksek olduğu akşam saatleri ise gündüzün iki katıydı. Dolayısıyla vatandaşlar bazı uygulamalarını düzenleyerek çeşitli tasarruf hamlelerine gidebiliyordu.”
