Altı muhalefet partisinin lideri, “güçlendirilmiş parlamenter sistem” çalışmasını kamuoyuna sunmak üzere bugün (28 Şubat) Ankara Bilkent Otel’de bir araya geldi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi genel başkanları halkın önünde, devlet yapılanmasında birçok reform içeren ve yeni bir anayasa hazırlanmasını öngören güçlendirilmiş parlamenter sistem metnine imza attı. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tevfik Sönmez Küçük, altı muhalefet partisinin açıkladığı “güçlendirilmiş parlamenter sistem”i Medyascope’a değerlendirdi.
Altı muhalefet partisi, mevcut “cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi”ne alternatif olarak sundukları “güçlendirilmiş parlamenter sistem”i bugün (28 Şubat), “eskiye dönüş değil, yeni bir başlangıç” vaadiyle açıkladı.
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi, anayasa hukukçusu Doç. Dr. Tevfik Sönmez Küçük, muhalefetin önerdiği modeli Medyascope’a değerlendirdi. Mevcut “cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’nin “denge ve fren” sistemi öngörmediğini” belirten Küçük, olağanüstü hâl (OHAL) ortamında ve toplumun farklı kesimlerinin görüşü alınmadan oluşturulmasının sistemin zayıflamasına yol açtığını söyledi. Küçük, “Bu açıdan bakarsak, yargı bağımsızlığı için sorunlar kronikleşti, yürütmenin tek unsuru partili cumhurbaşkanının yaptığı atamalarla yargıyı kendi vesayetine soktuğunu görüyoruz. İşte ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem’ bu sorunları ortadan kaldırıyor. Bu nedenle ben, altı partinin oluşturduğu bu mutabakatı, hukukun üstünlüğü ve demokratik sistemin inşası açısından çok kıymetli buluyorum” dedi.
Geçmişte uygulanan parlamenter sistemin eksikliklerini “güçlendirilmiş parlamenter sistem”in giderilebileceğini belirten Küçük, “Burada geçmiş deneyimlerden ders çıkartılarak hazırlanan ve Türkiye’yi hukuk ve demokrasi anlamında istikrara çıkarabilecek bir sistemle karşı karşıyayız” diye konuştu.
Yasama
Küçük, seçim barajının yüzde 3’e düşürülmesini, yüzde 1 oy alan partilerin Hazine yardımı alabilecek olmasını ve Siyasi Partiler Kanunu’nun demokratikleştirilmesini temsiliyet ve demokrasi adına çok önemli bulduğunu vurguladı. Demokrasi için Kesin Hesap Komisyonu Başkanı’nın muhalefet partisinden seçilmesinin çok önemli olduğunu belirten Küçük, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”in getirdiği değişiklerin “anayasal” ve “yasal” olarak ikiye ayrıldığını söyledi. Küçük, “Bugün açıklanan mutabakat, bir kısmı anayasa değişikliğini öngörüyor. Bir kısmı ise Meclis iç tüzüğü ile değiştirebilecek kanunlar. Yasama kanadı çok güçlendirilmiş ve demokratikleştirilmiş” saptamasında bulundu.
Yürütme
Cumhurbaşkanının bir kere seçilip görevinin yedi sene ile sınırlandırılacağını ve görev süresi bittikten sonra aktif siyasete dönemeyeceğini, bakanların başbakan tarafından atanacağını ve Meclis’e karşı sorumlu olacağını vurgulayan Küçük, “Yürütme yetkisini bir yandan güçlendirirken diğer yandan sınırlandıran bir yapı ile karşı karşıyayız” dedi.
Yargı
“Güçlendirilmiş parlamenter sistem”de yargı bağımsızlığını sağlamak adına düzenlemeler yapıldığını belirten Küçük, hâkim ve savcıların özlük haklarının, coğrafi teminatının, idari bağımsızlığının güvence altına alındığını vurguladı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına kasten aykırı davranan yargıçların sebep olduğu maddi tazminatların rücu ettirilmesinin de çok önemli olduğunu vurgulayan Küçük, şunları söyledi: “Biliyorsunuz tutuklamalar konusunda çok tartışılıyor AİHM kararlarına aykırılık. Yine Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyelerinin belirlenmesinde Meclis’in yetkilerinin artırılması ve Anayasa Mahkemesi’nin yetkilerinin genişletilmesiyle yargı bağımsızlığını sağlayan bir Meclis ile karşı karşıyayız. Devletin üç temel organını güçlendiren bir metin bu. Güçlü bir yasama, güçlü bir yürütme ve güçlü bir yargı.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Temel hak ve özgürlükler
Hak ve özgürlükler boyutunda da önemli adımlar atıldığını ifade eden Doç. Dr. Küçük, hak ve özgürlükler konusu hakkında ise şu değerlendirmelerde bulundu:
“İfade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü, internete erişim ve din özgürlüğü gibi, hak ve özgürlükler açısından çoğulcu bir ortam yaratılmaya çalışılmış. Kadın hakları konusunda çok kritik ve önemli adımlar var. Bu adımlar çok önemli. Özellikle kadın cinayetleri konusunda çok doğru kararlar alındığını ve kadının toplumsal ve siyasal yaşamda ön plana çıkarıldığını bu metinde görmekteyiz. Öte yandan basın özgürlüğü konusunda mutabakat metninde ayrı bir önem verilmiş. Basın kartlarının verilmesindeki objektiflik esası, çok doğru ve önemli kararlar.”
Yerel yönetimlerde demokrasi
Yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılacağını belirten Küçük, yerel demokrasiye önem verildiğini, bunun merkezi hükümet ile denge sağlayacağını dikkat çekti: “Seçimle gelen seçimle gidecek. Bir kişi sadece yargı kararı ile görevinden uzaklaştırılabilir. Belediye başkanı, belediye meclis üyelerini kapsıyor bu. Bunun vurgusunun da metinde olduğunu görüyoruz.”
Küçük, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) kaldırılması vaadini de çok isabetli bir karar olarak niteledi.
