Türkiye tarihinde bir ilki yaşadı, seçmen 14 ve 28 Mayıs’ta, iki hafta arayla iki kez sandığa gitti. Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı olmasıyla sonuçlanan seçim, tercihini Kemal Kılıçdaroğlu’ndan yana yapanlarda hayal kırıklığına yol açtı. En çok umutsuzluğa kapılanlar, iki ittifakın da umut bağladığı genç seçmen oldu. İYİ Parti’nin seçmenlerine partilerinin oy oranının neden yüzde 10’un altında kaldığını, yapılan hataları sorduk.
İlk önce konuştuğumuz insanları tanıyalım:
Orçun Samet Şentürk 25 yaşında bir avukat. İYİ Parti’de aktif görev alıyor. Barış Hocaoğlu da Şentürk gibi avukat. 30 yaşındaki Hocaoğlu İYİ Parti üyesi ve daha önce CHP’ye oy veriyordu. Hüseyin Güllü, 28 yaşında bir iş insanı. Latife Cansu Tekir ise 23 yaşında, Marmara Üniversitesi’nde siyasal bilimler öğrencisi.
Neden yüzde 9,69? Vatan mı soğan mı?
İlk sorumuz neden yüzde 9,69 oldu. Barış Hocaoğlu, bu oy oranında kalınmasını mart ayındaki masa krizine bağlıyor. Ona göre masaya geri dönülmesi ve bu süreçte Millet İttifakı’nın diğer paydaşlarının söylemleri İYİ Parti’ye zarar verdi:
“İYİ Parti aslında sürecin başında anketlerde gayet iyi bir oy oranını yakalamıştı. Ancak Millet İttifakı’nın diğer bileşenlerinin ve özellikle Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu süreçteki açıklamaları ve tavırları partimize zarar verdi. Bu sebeple, İYİ Parti’ye sempati duyan çok sayıda vatandaş, İYİ Parti’ye oy vermekten imtina etti.”
Hüseyin Güllü de Hocaoğlu’na hak verdi, “Muhalefetin tek adamı Kemal Kılıçdaroğlu oldu. Bunu da diğer dört parti yardımıyla yaptı” dedi. Güllü’nün bu sözlerini arkadaşları da kafa sallayarak onayladı. Güllü’ye göre seçmenlerin soğan fiyatı yerine vatanın güvenliğini dikkate alması doğal, ne de olsa Türkiye Cumhuriyeti kurulurken bir özgürlük mücadelesi verdi. Güllü’nün bu yorumu için Hocaoğlu, Tekir ve Şentürk hep bir ağızdan “Doğru” dedi.
Okuyun: Seçmen CHP’yi değerlendiriyor: CHP değişim talebine sırt çeviriyor
Bunun ardından Latife Cansu Tekir söze girdi. Tekir, seçim döneminde İYİ Parti’de görev aldığını anlattı ama kendi partilerinin propagandasını yapamadıklarını söyledi:
“Sahada partimizi veya milletvekili adaylarımızı anlatmak yerine, masanın diğer üyelerinin söylemleriyle uğraştık… Mesela Kılıçdaroğlu’nun ‘Kavala ve Demirtaş özgür kalacak’ söylemi. Ya da Babacan’ın ‘Türklük değişecek’ açıklaması. Bu söylemler aslında bize ait olan milliyetçi kesimin tepki oyu vermesine veya bize tepki göstermesine sebep oldu. Ben aslında en büyük problemin bizden ziyade masadaki diğer partnerin olduğunu düşünüyorum.”
Şentürk de partinin yüzde 9,69’luk oy almasının sebebini Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığına bağladı. Kılıçdaroğlu’nun adaylığıyla ilgili de yorum yapan Şentürk, “Halka rağmen dayatma” dedi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
İmamoğlu’na hapis ve “kazanacak aday” tartışması
14 Aralık 2022, Türkiye siyasetinin en önemli günlerinden biriydi. O gün İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerine hakaret ettiği gerekçesiyle 2 yıl 7 ay 15 gün hapis cezası ve siyasî yasak aldı. Karar açıklandığında Kılıçdaroğlu Almanya’daydı. İmamoğlu’nun “Saraçhane’ye gelin!” çağrısına cevap veren isimse İYİ Parti lideri Meral Akşener oldu. İmamoğlu ve Akşener o gece birlikte gövde gösterisi yaptı. Konuştuğumuz İYİ Partili seçmenler bir fırsatın kaçtığından dem vurdu:
Şentürk’ü dinleyelim:
“O gece, ‘Bu şarkı burada bitmeyecek’ dendi ama maalesef başka güçler o şarkıyı bitirdi. Yani orada alınan gaz aynı şekilde devam ettirilseydi çok farklı bir sonuç alınırdı. Ekrem İmamoğlu burada çok ciddi bir avantaj sağlardı. Şunu da eklemem gerekiyor… Yok siyasî yasak alırdı, yok işte Yargıtay cezasını onardı jet şekilde, biz adaysız kalırdık filan… Bu tamamen bir bahanedir. Siyasette çareler tükenmez. Böyle bir durum olsaydı Ekrem İmamoğlu halkın gözünde mağdur imajını kazanırdı. Tayyip Erdoğan bunu yapmayacak kadar zeki bir siyasetçi. İnsanlar bu konuyu çok hafife alıyor.”
Şentürk’e göre İmamoğlu aday gösterilmeliydi. Hüseyin Güllü de 14 Aralık’ta yakalanan ivmenin, Kılıçdaroğlu’nun tavırlarıyla durduğunu söyledi. Latife Cansu Tekir’e göreyse o gün bir dönüm noktasıydı…
2018 ve 2023: İki farklı Millet İttifakı
Millet İttifakı ilk olarak 2018 seçimlerinde Saadet Partisi, Demokrat Parti, İYİ Parti ve CHP olarak yola çıktı. Millet İttifakı 2018’de cumhurbaşkanlığı seçimini kaybetti. 2019 Yerel Seçimleri’nde İstanbul ve Ankara başta olmak üzere 11 büyükşehir belediyesi Millet İttifakı’na geçti. İYİ Parti ve CHP’nin özellikle İstanbul’da beraber yürüttükleri seçim çalışması sayesinde AKP’ye karşı tarihi bir zafer kazanıldı. 2023’te Millet İttifakı’na Gelecek ve DEVA partileri eklendi. Peki 2019’dan 2023’e ne değişti? Zafer neden hüsrana dönüştü?
Latife Cansu Tekir, “Saadet gerçekten aktif olarak çalıştı. Yani bu seçimde de gördüm. Zaten üç parti çalıştı. CHP çalıştı, İYİ Parti ve Saadet çalıştı. Diğer partiler zaten çalışmadılar. Ben sahada hiç birisini görmedim” dedi.
Hüseyin Güllü de Kılıçdaroğlu’nun ittifakta istediğini yapabilmesi için DEVA ve Gelecek partisine ihtiyacı olduğu tezini ortaya attı:
“Kılıçdaroğlu’nun Millet İttifakı’nda tek adam olabilmesi için bazı desteklere ihtiyacı vardı. DEVA ve Gelecek partisi bu desteği verdi. Ben kesinlikle Ali Babacan’ın veya Ahmet Davutoğlu’nun ‘Bakanlık alacağız’ fikriyle masa oturduğunu düşünmüyorum. Şunu söyleyebilir miyiz o zaman? Kemal Bey, 2019 Millet İttifakı’nda tek adam değildi ama 2023’de böyle oldu. İki Millet İttifakı arasındaki en önemli fark bu.”
İYİ Parti’nin hataları
Peki İYİ Parti nerde hata yaptı? Orçun Samet Şentürk milletvekili listelerinin yanlış olduğunu belirtti, masaya geri dönülmemesi gerektiğini savundu:
“Geri oturmasaydık, MHP ve AKP’den oy alabilirdik, bizim amacımız iktidardan oy alabilmek olmalı. CHP’den İYİ Parti’ye geçiş yapılması değil.”
Kılıçdaroğlu’na neden kızgınlar?
Seçmenler, İYİ Parti’ye karşı güvenini kaybetmemiş gibi gözüküyor. Konuştuğumuz seçmenlere göre seçimlerde yüzde 9,69’luk oy almasının sebebi İYİ Parti’nin Millet İttifakı’nda yer alması ve ittifaktaki diğer partilerin söylemleri. Millet İttifakı’nın adayı Kılıçdaroğlu’na cumhurbaşkanlığı seçimlerinde istemeye istemeye oy verdikleri yüz ifadelerinden anlaşılıyor. Seçim kaybedildiği için Kemal Kılıçdaroğlu’na çok kızgınlar. Bunun sebebini de zaten kendileri açık açık söylüyorlar: “Adaylığını dayattı.”
Çoğu genç olan seçmenlerin en temel mutsuzlukları gelecek kaygısı ve ekonominin gidişatı. Millet İttifakı’na yeni katılan Gelecek ve DEVA partilerinden oldukça rahatsız oldukları da fark ediliyor.
