Rusya, Ukrayna’ya düzenlediği saldırıların ilk gününde Çernobil’i ele geçirmişti. 1986’da dünyanın en büyük nükleer felaketinin yaşandığı Çernobil Nükleer Santrali’ndeki 100’den fazla çalışan ve yaklaşık 200 güvenlik görevlisi, santralde 12 gündür mahsur.
Çernobil’deki çalışanlar görevlerini yapmaya devam ediyor. Ortamın sakin olduğu söyleniyor ancak BBC’ye konuşanlar santralin içindeki koşulların zor, yiyecek ve ilaçların sınırlı olduğunu belirtiyor. Çalışanlar ayrıca, yaklaşık iki hafta boyunca hizmet dışı bırakılmış bir nükleer santralde mahsur kalmanın verdiği stres nedeniyle görevlerini güvenli bir şekilde yerine getirememekten endişe duyuyor.
Rus askerleri, Çernobil yasak bölgesinin içinde ve santralin çevresini de sarmış durumda. Rusya, bölgeyi Ukrayna ulusal güçleriyle ortaklaşa güvenlik altına aldığını söylese de Kiev buna itiraz ediyor ve Rus birliklerinin bölgede kontrolün tamamına sahip olduğunu söylüyor.
Güvenlik nedeniyle adını vermeyen bir kaynağın yakını, BBC’ye, Rus tarafının vardiyaları değiştirmelerine izin verdiğini ancak değişiklik için seyahat eden çalışanların güvenliklerini garanti etmediğini belirtiyor.
İşçiler can güvenliklerinden endişeli
Artık çalışan bir nükleer santral olmasa da Çernobil hiçbir zaman tamamen terk edilmedi ve santralde hâlâ sürekli bir yönetim gerekiyor. Dört numaralı reaktör 36 yıl önce patladıktan sonra, diğer reaktörler birkaç sene daha çalışmaya devam etti ve kazadan sonra tahliye edilen işçileri barındırmak için koca bir kasaba inşa edildi. Çernobil’den Slavutych’a giden tren, Rusya’nın büyük müttefiki konumundaki Belarus’tan geçiyor. Bu nedenle işçiler, can güvenliklerinden endişe ediyor.
Bugünlerde sahada yaklaşık iki bin 400 kişi çalışıyor: Bilim insanları, teknisyenler, aşçılar, sağlık görevlileri ve güvenlik görevlileri ve diğer destek personeli. Normal zamanlarda, işçiler Slavutych’ten bir trenle Çernobile’e gelir ve yine aynı şekilde evlerine dönerlerdi. Ancak bölge Ruslar tarafından ele geçirildikten sonra çalışanlar için her şey değişti. Çalışanlar artık Çernobil’de yaşamak zorunda.
Tek öğün yemek çıkıyor
Şantiyede yeterli gıda stoku bulunuyor fakat çalışanlar içeride ne kadar kalacakları belli olmadığı için günde bir öğün yemek yiyor. Öğünleri genelde ekmek ve yulaf lapasından oluşuyor. Pazar günü (6 Mart), Rus personeli yiyecek dağıtımı teklif etti ancak Ukraynalı işçiler bunun bir propaganda olduğunu söyleyerek teklifi geri çevirdi.
Çernobil’deki tesislerde uyumak için ayrılmış bir alan yok. Bu nedenle çalışanlar, kamp yataklarında ve masalarda uyuyor. Ayrıca dinlenmek için çeşitli vardiyalara bölünüyorlar.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Çalışanların Slavutych’te yaşayan aileleri için de zor bir dönem. Slavutych Belediye Başkanı Yuri Fomichev BBC’ye verdiği demeçte bu durumu şöyle anlatıyor: “İşçilerden bazıları fabrikada ilaca ihtiyaç duyuyor ve bu da akrabalar için ekstra endişe yaratıyor.”
Çernobil bölgesi risk altında mı?
Saldırılar altında çalışmanın işçilerin konsantrasyonunu kötü etkilediğini söyleyen Fomichev, “Çalışan bir elektrik santrali olmayabilir ancak tüm sistemlerin normal şekilde çalıştığından emin olmak için hâlâ çok fazla dikkat gerekiyor” diyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Müdürü Rafael Grossi ise BBC’ye verdiği demeçte, personelin işlerini güvenli bir şekilde yapabilmeleri için dinlenmeleri gerektiğini defalarca vurguladı.
Uzmanlar ise Çernobil’in aktif bir nükleer santral olmadığı için halk sağlığına yönelik tehlikenin sınırlı olduğunu söylüyor. Portsmouth Üniversitesi’nden çevre bilimi profesörü James Smith, “İnsanların vardiya değiştirmemesi ve etraflarında Rus askerleriyle birlikte çalışması iyi değil ancak büyük bir tehlike görmüyorum” dedi.
Radyasyon seviyeleri yükseldi
Santral ele geçirildiğinde, sahanın etrafındaki biriken tozu hareketlendiren ağır askeri teçhizat nedeniyle bölgede radyasyon seviyeleri yükseldi. Ancak Profesör Smith, bunun endişe verici seviyelerde olmadığını belirtti.
Grossi, hem Çernobil’de hem de uzmanların açık çatışmanın sonuçlarının daha ciddi olabileceğini söylediği Ukrayna’nın aktif nükleer santrallerinde güvenliğin sağlanması için Ukrayna ve Rus taraflarıyla temas halinde olduğunu söyledi. Ancak kesin olarak üzerinde anlaşmaya varılmış bir uzlaşı bulunmuyor.
Kaynak: BBC
Derleyen: Emine Bıçakcı
