2021 yazında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve NATO birliklerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından ülkede hızla ilerleyen Taliban, 15 Ağustos 2021’de başkent Kabil’i ele geçirdi. Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinin ardından başta kadınlar ve kız çocukları olmak üzere birçok grup insan hakları ihlalleriyle karşı karşıya kaldı. Kabil’in düşüşünü en iyi anlatan beş olayı Medyascope sizin için derledi.
5) ABD Büyükelçiliği’nin tahliyesi
Taliban’ın Afganistan’da beklenenden çok daha hızlı bir şekilde ilerlemesiyle Amerika Birleşik Devletleri (ABD), başkent Kabil’de bulunan büyükelçiliğini tahliye etme kararı vermiş ve tahliye operasyonu 15 Ağustos 2021 tarihinde sona ermişti. ABD’nin elçilik çalışanlarını bir askeri helikopterle tahliye etmesi ise ülkenin 1975 yılında Vietnam Savaşı sırasındaki Saygon tahliyesini hatırlatmıştı.
ABD istihbarat birimleri Haziran 2021’de yaptığı değerlendirmelerde Afgan hükümetinin altı ay içinde düşebileceğini belirtmişti. Taliban’ın hızlı ilerleyişinin ardından bu süre 90 güne kadar düşürülmüş ancak Afgan hükümet güçleri yalnızca üç hafta içinde Taliban’a yenilmişti.
4) Afgan hükümet güçlerinin acziyeti
ABD istihbaratının ve ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin Afgan ordusuna güvenmesinin ardında yatan en büyük nedenlerden biri, Afgan hükümetinde hatırı sayılır miktarda hava kuvveti ve ABD menşeli pek çok gelişmiş teçhizatın bulunmasıydı. Ancak Amerika ve NATO birlikleri tarafından eğitilen hükümet güçleri, elinde hiçbir hava aracı bulunmayan Taliban’a karşı ülkenin pek çok kentinde savaşmadan kaçmıştı.
Taliban, Kabil’i ele geçirmesinin ardından Afgan Hava Kuvvetleri’ne ait ABD menşeli askeri jetler de dahil pek çok aracı ele geçirmiş, içlerinde fotoğraf çektirmişti. ABD’li bir general ise geri çekilme esnasında 150’den fazla uçak ve askeri aracın Taliban’ın kullanamayacağı şekilde bırakıldığını belirtmişti.
3) Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeden kaçışı
Kabil’in düşmesi halinde ülkeyi terk etmeyeceğini daha önce belirten dönemin Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Taliban’ın bölgeyi ele geçirmesinin ardından eşi ve yakın çevresinden iki kişiyle beraber Özbekistan’a kaçmıştı. Facebook hesabından “ülkenin kan gölüne dönmesini önlemek için” ülkeden kaçtığını belirten Gani, nereye gittiğini açıklamamıştı.
Afganistan Yeniden İmar Özel Müfettişi’nin (SIGAR) raporunda, Kabil’deki cumhurbaşkanlığı sarayında 5 milyon dolar, Ulusal Güvenlik Müdürlüğü’nün kasasında ise on milyonlarca doların eksik olduğunun belirtilmesinin ardından Gani’nin 169 milyon dolarla yurtdışına çıktığı iddia edilmişti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
2) Taliban cumhurbaşkanlığı sarayında
20 yıl süren savaşın ardından başkent Kabil’i ele geçiren Taliban birlikleri, Afganistan’ın cumhurbaşkanlığı sarayı Arg’daki ofislere ellerinde silahlar ile girmiş, bu ofislerden birinde Kuran tilaveti yapmıştı.
1) Kabil Havalimanı’nın tahliyesi
Kabil’in düşüşüyle ilgili en çok akılda kalan ve belki de yaşananların en büyük sembolü haline gelen görüntüler ise Kabil Havalimanı’nda yaşanmıştı. Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesinin ardından ABD güçlerine tercümanlık, veterinerlik gibi işlerde yardım eden ve Afgan hükümeti için çalışan kişiler canhıraş bir şekilde havalimanına akın etmiş ve izdiham yaşanmıştı. Bölgeden bir an önce kaçmak isteyen binlerce kişi, havalimanından kalkan uçakların tekerleklerine tutunmak istemişti.
Uçağa tutunarak ülkeyi terk etmek isteyen fakat hayatını kaybedenlerden biri de Afganistan Genç Milli Futbol Takımı oyuncularından 19 yaşındaki Zeki Enveri’ydi.
BONUS: Afganistan’dan ayrılan son asker
ABD’nin Afganistan’dan çekilme süreci tamamlanırken, Kabil Havaalanı’ndan ayrılan son ABD askeri ise Tümgeneral Chris Donahue olmuştu.
ABD ordusunun 82. Hava İndirme Tümeni’nin komutanı olan Donahue’nin yalnız ve başı öne eğilmiş biçimde havaalanını terk etmesi adeta ABD’nin ülkeden çekilme operasyonunu özetler gibiydi.
