Bünyesinde tonlarca asbest ve zehirli atık barındıran NAe São Paulo gemisinin Cebelitarık Boğazı’ndan geçişi engellenmesine rağmen tehlike sürüyor. Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Ensari, geminin sökümü için AB onaylı iki tersanenin olduğunu Türkiye ve Norveç dışında söküm yapılamayacağını hatırlattı. Gemi hareketlerini takip eden Ensari, geminin batırılmasının da bir seçenek olarak değerlendirilebileceği tehlikesine işaret etti.
Süreci Medyascope’a değerlendiren ASUD başkanı Mehmet Ensari, geminin Brezilya donanması tarafından emekliye ayrıldığı tarihten itibaren mimli olduğuna dikkat çekti. Geçtiğimiz yıl gemiyle ilgili İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’e bilgi verdiklerini ve uyardıklarını hatırlatan Ensari, Soyer’in konuyla ilgili samimi olmadığını dile getirdi. Ensari, geminin sökülebilmesi için Avrupa Birliği (AB) standartlarına uygun iki ülkenin Norveç ve Türkiye olduğunu başka bir ülkede sökülmesinin mümkün olmadığını vurguladı. Gemiyle ilgili tehlikenin henüz geçmediğini, gemiyi batırmanın da bir alternatif olarak değerlendirilebileceği tehlikesine dikkat çeken Ensari, ASUD’un gemi hareketlerini takip etmeye devam edeceğini duyurdu.
“Norveç ‘hayat’ diyor Türkiye ‘rant’ diyor”
Aliağa’nın gemi söküm bataklığı olduğunu, iş sağlığı güvenliği önlemleri alınmadığını söyleyen Ensari, NAe São Paulo Gemisi sürecinin, bu bataklıktan bir sineği kovmakla eşdeğer olduğunu vurguladı ve şöyle konuştu:
“Gemi söküm işi ile ilgili Avrupa Birliği onayı almış sekiz tersane Türkiye’de, sekiz tersanede Norveç’te var. Neden biz Norveç’in 14, 15 katı gemi söküyoruz, önce bu soruyu sormak lazım. Sebebi şu: Norveç’te iş sağlığı güvenliği tedbirleri, işçi sağlığı, halk sağlığı dikkate alınarak yapıldığı için. Rant mı, hayat mı sorusuna Norveç ‘hayat’ diyor, Türkiye ‘rant’ diyor. Aliağa’yı denetime açın, kamuoyu vicdanı rahatlasın. Bu 11. çağrım. Asbest yok edilemeyen bir malzeme, dolayısıyla sorun İzmir’in sorunu değil dünyanın sorunu.”
“Brezilya ikiyüzlü davranıyor”
Geminin römorkla çekilme maliyetinin iki milyon dolara yakın olduğunu dile getiren Ensari, “Brezilya iki yüzlü davranıyor ve müdahale olmasın diye gemiyi korsan bir şekilde çekiyor. Bu geminin çekim ücreti römorklara ödenecek, ücret nereden baksanız iki milyon dolar, sadece Türkiye’ye çekme parası. Uzmanlarla bir hesap yaptık yaklaşık 500 bin dolara yakın yakıt yakıyor” diye konuştu.
Ne olmuştu?
Brezilya’nın emekliye ayırdığı Fransız yapımı NAe São Paulo isimli savaş gemisi sökümü yapılmak üzere 4 Ağustos’ta, Brezilya’nın Rio de Janeiro Limanı’ndan yola çıkmıştı. Bünyesinde tonlarca asbest barındıran ve üzerinde nükleer denemeler yapıldığı raporlanan geminin, sökümünün yapılması planlanan yer olan İzmir Aliağa’ya doğru ilerleyişi tepkiyle karşılanmıştı.
İzmir’deki sivil toplum kuruluşları, dernekler, sendikalar, siyasi partiler ve belediyelerin eylemleri sonucu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum 26 Ağustos’ta geminin Türk karasularına alınmayacağını açıklamıştı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bakanlık kararına rağmen gemi durmadı
Kurum’un “Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nun bakanlığımıza sunulmaması nedeniyle; NAe São Paulo isimli gemi için verilmiş olan ‘şartlı notifikasyon onayının’ iptal edilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, geminin Türk karasularına girmesine izin verilmeyecektir” açıklamasına rağmen gemi durmadı. Brezilya’dan yola çıkan gemi, Aliağa yolculuğuna tam gaz, sekiz knots hızla başlamış bakan Kurum’un ‘İzin vermeyeceğiz’ açıklamasıyla hızını dört knotsa kadar düşürmüştü. ASUD’un 30 Ağustos gecesi yaptığı açıklamayla, iznin iptal edilmesine rağmen geminin sökümünü gerçekleştirecek SÖK Denizcilik’in gemiye ‘durma talimatı vermediği’, sadece gemiyi yavaşlatma kararı aldığı ortaya çıktı.
Cebelitarık Boğazı’nı geçmesi engellendi
Yola devam eden asbestli gemiye, 30 Ağustos’ta Brezilya’dan ‘’geri dön’’ çağrısı geldi. Brezilya Çevre Bakanlığı geminin ihracat iznini askıya aldı. SÖK Denizcilik’in ithalatçı ortağı Ocean Prime’a yazı yazan bakanlık, gemiyi yaşa dışı trafikte olmakla suçlayarak Brezilya’ya acil geri dönmesi çağrısı yaptı. Geminin hareketlerini izleyen ASUD uzmanları, 30 Ağustos’ta yaptıkları açıklamayla önceki gün 0,5 knots olan gemi hızının 1,9 knotsa çıktığını, hızının düşme sebebinin yakıt ikmali olduğunu düşündüklerini belirttiler. ASUD Başkanı Mehmet Ensari, geminin Cebelitarık’ı geçerse Brezilya’ya dönme ihtimalinin düşük olduğuna dikkat çekti. Geminin Cebelitarık Boğazı’nı geçmesi 2 Eylül’de engellendi.
Çevre örgütlerinden tepki
Brezilya Çevre Bakanlığı’na bağlı IBAMA Enstitüsü, geminin tehlikeli atık envanterinin (IHM) usule uygun hazırlanmadığı gerekçesiyle NAe São Paulo gemisi için verilen ihracat iznini iptal etti. Fransa Nükleer Test Mağdurları Derneği’nin (AVEN) raporlarına göre gemi nükleer testlerde de kullanıldı ve tehlikeli derecede nükleer atık da barındırıyor. Fransa Asbestin Yasaklanması Ağı (Ban Asbestos) ve Henry Pézérat İş-Sağlık-Çevre Derneği, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a uyarı mektubu vererek asbest yüklü geminin Türkiye’de sökülmesine tepki göstermişti.
