Kamuoyunda “sansür yasası” olarak anılan, basına ve sosyal medyaya yönelik yeni yaptırımlar içeren “Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylandı. Yasa, Resmi Gazete’nin bugünkü (18 Ekim) sayısında yayınlandı. Yasanın, yasaklar ve sınırlamalar getiren maddeleri bugün itibariyle yürürlüğe girerken, Basın İlan Kurumu ve ilanlarla ilgili düzenlemeler 1 Nisan 2023’te yürürlüğe girecek.
Yeni suç ihdas edildi ve hapis cezası geldi
Toplam 40 maddeden oluşan kanunun en çok tartışılan ve tepki çeken 29. maddesi, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) yeni bir suç tanımı yaparken, bu suçu işleyenlere de hapis cezası öngörülüyor. 29. madde şöyle:
“Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapisle cezalandırılacaktır.”
Bu maddeyle Türk Ceza Kanunu’na “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu eklenecek.
Söz konusu kanun geçtiğimiz hafta Perşembe (13.10.2022) günü TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmelerin ardından AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilmişti. CHP, kanunun bazı maddelerinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne gideceklerini açıklamıştı. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından CHP’nin kısa sürede iptal başvurusunu yapması bekleniyor.
Şube açma
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildireceği gerçek kişilerin Türkiye’de oturması ve Türk vatandaşı olması zorunlu hale geldi. Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması halinde; yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek veya tüzel kişi temsilci, sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olacak. Temsilci gerçek kişi değil tüzel kişiyse doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube açılması da zorunlu olacak.
Sosyal ağ sağlayıcıları BTK’ya bilgi verecek
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Sosyal ağ sağlayıcıları, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) istediği bilgileri vermekle yükümlü olacak. Sosyal ağ sağlayıcıları “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunun da içinde olduğu suçlarına konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgileri soruşturma aşamasında cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında yargılamanın yürütüldüğü mahkemeye vermek zorunda olacak. Bu bilgilerin verilmemesi durumunda yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranında daraltılabilecek. Bu daraltılma işlemi için Ankara Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulacak ve daraltılma kararı verilmesi halinde BTK harekete geçecek ve ilgili içerik dört saat içinde kaldırılmazsa bant genişliği daraltılacak.
Reklam yasağı
İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarını yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına reklam yasağı getiriliyor ve bu yasak altı aya kadar uygulanabilecek. Reklam yasağı kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak. Reklam yasağının yanı sıra içeriğinin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılacak. Sosyal ağ sağlayıcısı 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararını yerine getirmezse, bant genişliği daraltma oranı yüzde 90’a çıkarılacak.
Ayrıca reklam yasağı kararına aykırı davranan, Türkiye’de oturan vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilere, 10 bin Türk Lirası’ndan 100 bin Türk Lirası’na kadar idari para cezası verilebilecek.
Henüz temsilci belirlememiş olan sosyal ağ sağlayıcıları altı ay içinde temsilci belirlemek zorunda olacak. Bu süre içinde temsilci bildirilmezse 30 milyon TL idari para cezası, reklam yasağı ve yüzde 90 oranında bant daraltma cezası verilebilecek.
