Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

İfade Özgürlüğü Derneği raporu: “Amacımız sansürün verdiği kalıcı zararın toplumsal hafızadan tamamen silinmemesi”

İfade Özgürlüğü Derneği, “Üst Düzey Kamu Şahsiyetlerinin İncinen İtibar, Onur ve Haysiyet Yılı | EngelliWeb 2021” başlıklı, Türkiye’den erişime engellenen web siteleri, haber ve sosyal medya içeriklerinin analiz raporunu yayımlandı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Uzman Araştırmacı Ozan Güven tarafından hazırlanan raporda, 2021 sonu itibarıyla Türkiye’den 574 bin 798 web sitesine erişimin engellendiği, 8 bin 350 Twitter hesabına, 55 bin 500 tweete, 13 bin 500 YouTube videosuna ve 9 bin Instagram içeriğine yaptırım uygulandığı tespiti paylaşıldı.

Rapora göre, 2021 yılı içinde Türkiye’den 107 bin 706 alan adı erişim engeliyle karşılaştı. Engellenen sitelerin yüzde 91’i Bilişim Teknolojileri Başkanı tarafından 5651 sayılı kanunun 8. maddesi (*) kapsamında erişime engellendi. 5 bin 436 habere (URL adresi) erişim engellenirken, 4 bin 445 haberin ise içerik sağlayıcılar tarafından yayından çıkarıldığı ve kaldırıldığı tespit edildi.

 

En çok haberi engellenen haber sitesi 353 haberle Hürriyet gazetesi

Raporda yer alan kategoriler arasında “En çok haberi engellenen haber sitesi” de yer alıyor. Bu kategoride 353 haberle Hürriyet gazetesi ilk sırada yer alıyor. Hürriyet, söz konusu 353 haberden 345’ini sitesinden ve arşivlerinden çıkardı. İkinci sırada 275 haberi erişime engellenen Sabah gazetesi, üçüncü sırada ise 242 haberi erişime engellenen Haberler.com web sitesi yer aldı.

Kanun değişikliği sonrası içeriklerin kaldırılma yüzdelerinde artış yaşandı

Raporda, 5651 sayılı Internet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da Temmuz 2020’de yapılan değişikler sonrası içeriklerin yayından kaldırılma oranlarında artış tespit edildi. 2019 yılında içerik kaldırma ortalaması yüzde 76 iken, 2020 yılı ortalaması yüzde 81, 2022 ortalaması ise yüzde 82 olarak hesaplandı.

Kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle 28 bin 474 haber adresi engellendi

5651 sayılı kanunun 9. maddesinin (**) kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle URL bazlı erişim engelleme yaptırımının Şubat 2014’te yürürlüğe girmesinden sonraki süreçte ve 31 Aralık 2021 itibarıyla erişime engellenen toplam 28 bin 474 haber adresi tespit edildi. Yıllık bazda 5 bin 761 erişime engellenen haberle 2019 birinci sırada yer alırken, 2020 ise 5 bin 57 haberle en çok haber silinen veya çıkarılan yıl oldu.

Türkiye’nin dünyadaki durumunun, Twitter, Facebook, Google, WordPress, Reddit, TikTok ve Linkedin platformları tarafından yayımlanan şeffaflık raporları da incelenerek değerlendirildiği raporda, 2021 içinde hakkında yasal işlem yapılan sosyal medya hesapları ile ilgili istatistiki bilgilere yer verildi.  

İfade Özgürlüğü Derneği, raporu yayımlama amacını “sansürün verdiği kalıcı zararın toplumsal hafızadan tamamen silinmemesini sağlamak ve daha önceki raporlarda olduğu gibi sansürün boyutunu örneklerle belgelemek” diye açıkladı.

Raporun Web Adresi: https://ifade.org.tr/reports/EngelliWeb_2021.pdf  

İfade Özgürlüğü Derneği Web Adresi: https://ifade.org.tr  

*5651,  MADDE 8- (1) İnternet ortamında yapılan ve içeriği aşağıdaki suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilir.

** 5651, MADDE 9- (Değişik: 6/2/2014-6518/93 md.) (1) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.