Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Kaliforniya eyaletindeki lazer temelli nükleer araştırma merkezi Ulusal Ateşleme Tesisi’nde (NIF) gerçekleştirilen deneyde büyük bir gelişme kaydedildi. Bilim insanları, nükleer füzyon teknolojisinin geleceği konusunda tarihi başarı elde etti.
Nükleer füzyon nedir?
Atomların çekirdek bölümüne Latince kökenli “nükleus” adı veriliyor. Atom çekirdeği ile ilgili faaliyetler de bu sebeple “nükleer” sıfatı ile tanımlanıyor. Günümüzde nükleer tepkimeler ile enerji elde etmenin bilinen iki yolu mevcut: Nükleer fisyon ve nükleer füzyon.
Nükleer fisyon basitçe, ağır ve kararsız bir nükleusun iki küçük nükleusa bölünmesi olarak tanımlanır. Büyük nükleus ikiye ayrılırken ortaya devasa miktarda enerji çıkar. Ancak nükleer fisyon sonucu bazı kararsız nükleuslar atık olarak ortaya çıkar ve bunların bir kısmı milyonlarca yıl radyoaktif kalabilir.
Nükleer füzyon ise Güneş’te sürekli gerçekleştiği gibi, küçük nükleusların bir araya gelerek büyük bir nükleus oluşturması. Füzyon sırasında da fisyonda olduğu gibi büyük miktarda enerji açığa çıkıyor. Fakat füzyonun avantajı nükleer atık yaratmaması.
Günümüzde dünyada yalnızca 20 füzyon reaktörü bulunuyor, bunların büyük kısmı deneysel nitelikte.
Ortaya radyoaktif atık çıkarmadığı için çevre dostu olan nükleer füzyon teknolojisi, gelecekte enerji sürdürülebilirliği için büyük umut olarak görülüyor.
- Nükleer füzyonda ısı rekoru kırıldı, yeşil enerji için umutlar arttı
- Fransa’da nükleer rönesans: 14 yeni reaktör inşa edilecek
Kaliforniya’daki deneyde ne başarıldı?
Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’na (LLNL) bağlı Ulusal Ateşleme Tesisi’nde (NIF) gerçekleştirilen deney, sınırsız temiz enerji teknolojisini yeni bir kilometretaşına ulaştırdı. Konuyla ilgili dün (13 Aralık) yapılan açıklamada bilim insanları, füzyon teknolojisinde büyük bir engeli aşarak deneyde kullanılan enerjiden daha fazla enerji elde etmeyi başardı.
LLNL Direktörü Dr. Kim Budil, “Bu tarihi bir başarı. Geçen 60 yıl boyunca insanlar bu çabaya katkı sağladı ve bu noktaya ulaşmamız için gerçek bir vizyon gerekti” diye konuştu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Deneyin detayları
3.5 milyar dolar bütçeli deneyde, küçük miktarda hidrojen, bir karabiber tanesi boyutundaki bir kapsülün içine koyuldu. Hidrojen yakıtını ısıtmak ve sıkıştırmak için 192 ışınlı lazer kullanıldı. Kapsül, 100 milyon Celcius dereceye kadar ısıtabiliyor. Bu sıcaklık, Güneş’in merkezinden bile daha sıcak bir değere denk geliyor.
Bu sıcaklık ve sıkışıklık altında hidrojen içeriye doğru patlamak zorunda kalıyor ve hidrojen atomlarının birleşerek açığa enerji çıkarmasına yol açıyor.
Önemli gelişmeyi duyuran ABD Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi Başkan Yardımcısı Dr. Marvin Adams, deneyde kullanılan 2.05 megajul (MJ) enerjiye karşılık 3.15 MJ enerji üretildiğini belirtti.
Kaynak: BBC
Derleyen: Alp Selim
