İngiltere’de spor ve siyasetin iç içe geçtiği bir kriz yaşanıyor. Krizin baş rolünde İngiltere tarihinin en önemli futbolcularından ve şu anda da BBC’nin en popüler futbol programını sunan Gary Lineker var. Lineker’in hükümeti eleştiren bir tweet atmasıyla başlayan tartışmalar, “Yönetim istifa” seslerine kadar uzandı. Peki BBC’de neler yaşanıyor?
Her şey İngiltere hükümetinin Avam Kamarası’na sunduğu bir yasa tasarısıyla başladı. Bu tasarı, İngiltere’ye yasa dışı yollardan giren göçmenlerin İngiltere’ye iltica başvurusunda bulunma hakkını elinden alıyordu. Lineker işte tam da bu noktada devreye girdi. Twitter hesabından İçişleri Bakanı Suella Braverman’ın Avam Kamarası’nda söz konusu yasa tasarısına dair video-klibini alıntıladı ve şöyle yazdı: “Aman Tanrım, bu korkunç ötesi.”
Lineker’in bu tweetine bazı takipçileri tepki gösterdi. Gelen tepkilerin ardından bir tweet daha atan Lineker, İngiltere’nin önde gelen diğer Avrupa ülkelerinden çok daha az mülteci kabul ettiğini öne sürdü ve şöyle yazdı:
“Bu, en korumasız insanları hedefleyen ölçüsüzce acımasız bir politikadan başka bir şey değil ve kullanılan dil de Almanya’da 30’larda kullanılandan pek farklı değil. Bu durumda ben mi ileri gitmiş oluyorum?”
Lineker’in bu tweetine pek çok siyasîden yanıt gecikmedi. İçişleri Bakanı Braverman katıldığı bir yayında, “hukuki ve insani” olarak nitelendirdiği bu önlemlerin Nazi Almanyası’na benzetilmesinden hayal kırıklığı duyduğunu söyledi. Fakat bir sorun vardı. Lineker attığı tweet’te Nazi kelimesini kullanmamıştı.
“Sorumlulukları hatırlatıldı”, sunuculuğu askıya alındı
Lineker’in sosyal medyadaki paylaşımlarına hükümetten tepkiler yükselmeye başlayınca BBC yönetimi de devreye girdi. BBC’den yapılan ilk açıklamada, Lineker ile sosyal medya kullanımı konusunda bir anlaşmaya varılana kadar Match of the Day (Günün Maçı) programının sunuculuğunu bıraktığı duyuruldu.
BBC’den yapılan açıklamalar netti: Lineker, son dönemde Twitter’da yaptığı paylaşımlarla BBC’nin ilkelerini ihlal etmişti. BBC sözcüleri, bu gerekçeyle Lineker’e “sorumluluklarının hatırlatıldığını” ve “tartışmalı konularda taraf olmaması gerektiği” konusunda uyarı yaptıklarını açıkladılar.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bu uyarılarla da yetinmeyen BBC yönetimi, aldığı en son kararla Lineker’in sunuculuk görevine “ara verdiğini” söylediler. Gerekçe, Lineker’in “tarafsızlık” ilkesini ihlal etmesiydi.
Dayanışma boykotu: Lineker’e destek yağdı
Sunuculuğunun askıya alınmasının ardından BBC Spor Servisi’ne bağlı çalışan spor yorumcuları, Lineker’in ekip arkadaşları, kanaldaki diğer spor programların sunucuları ve yorumcular, Lineker’e destek kararı aldılar, programa çıkmadılar.
Günün Maçı programı sunucusuz ve yorumcusuz bir şekilde maç özetleri yayımlama; BBC Radio 5 Live günün maçları yerine önceden kaydedilmiş yayınları paylaşma; Football Focus, Final Score ve Fighting Talk programları yerine önceden kaydedilmiş farklı programlarla yayına girme kararı aldı. Bu programların yanı sıra BBC’de hafta sonu ekranları süsleyen spor yayınlarında hayvan ve doğa belgeselleri, eski konser görüntüleri yer aldı.
Lineker, BBC’nin kurallarına uymadı mı?
Gary Lineker, sol görüşlü bir isim. Geçmişte de mültecilerin haklarını savunan biriydi. Hatta bazı göçmenleri evine de yerleştirmişti. Lineker, Brexit konusunda da Muhafazakâr Parti’yi eleştirmekten kaçınmamıştı. Bu görüşleriyle var olan Lineker’in sunuculuğunun son tartışmaların ardından sona erdirilmesi bazı soruları da ortaya çıkarıyor.
BBC, “tarafsızlık” kurallarına uymadığı gerekçesiyle Lineker’in sunuculuğunu askıya aldı ve gerekçe olarak da BBC’nin editöryal kurallar rehberini gösterdi. Bu rehberde şöyle yazıyor: “Çalışanlar ya da sunucuların kamuoyu önünde, mesela sosyal medyada yaptıkları açıklamaların BBC hakkındaki tarafsızlık algısını etkileyebilir.”
Fakat devamında bir muğlaklık söz konusu. Daha önce BBC’nin Yazı İşleri Departmanı’nda çalışan Andy Bell, attığı tweet’te bu rehberin devamındaki bir cümleye atıf yapıyor: “Kişinin kendi alanı olmayan bir konuda görüşlerini ifade ettiği durumlarda risk daha az. Bir spor ya da bilim sunucusunun siyaset üzerine görüşlerini ifade ettiği durumlar buna örnek.”
Bu yüzden İngiltere’deki birçok insanın aklında olan soru şu: “Lineker’in kendisini doğrudan ilgilendirmeyen bir alanda görüşlerini paylaşması ifade özgürlüğü değil mi?”
Tarafsızlık herkes için geçerli değil mi?
Üzerine düşünülmesi gereken bir diğer konu, haberin başından beri sürekli tekrarladığımız kelime: “Tarafsızlık.” BBC’nin şu anki başkanı, eski Goldman Sachs bankacısı Richard Sharp. Sharp, Muhafazakâr Parti’ye yakınlığı ve partiye bağışladığı iddia edilen 400 bin sterlin ile akıllarda. Bu bağışın yanı sıra eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile aşırı-sağcı düşünce kuruluşlarına sağladığı finansman iddialarıyla da gündemde.
İngiltere’de birçok gazeteci, Lineker’in tarafsızlık gerekçesiyle sunuculuğunun askıya alınması konuşurken; tarafsızlığın BBC’de çalışan herkes için geçerli olması gerektiğini düşünüyor, yorumlar yapıyor. Onlardan biri de Hardeep Matharu.
Matharu, Twitter hesabından BBC’nin yaptığı “Gary Lineker’in yorumları neden BBC için bir problem haline geldi?” başlıklı haberi alıntılayarak şöyle yazdı: “BBC’de Muhafazakâr Parti’ye 400 bin sterlin bağışta bulunan BBC Başkanı Richard Sharp’ın neden kurum için bir sorun yarattığına dair bir makale olduğunu hatırlamıyorum.”
Diğer yandan BBC’nin Yönetim Kurulu’ndaki insanlar da Muhafazakâr Parti için daha önce çalışmış, kampanyalarını yürütmüş kişiler. BBC’nin yönetim kadrolarındaki siyasete yakınlık da “Tarafsızlık ilkesi herkes için geçerli değil mi?” sorusunu akıllara getiriyor.
Lineker, BBC’nin kadrolu elemanı değil. BBC’ye freelance iş yapıyor. Sözleşmesinde nasıl bir madde yer aldığı belirsiz fakat bu bilgiler ışığında BBC’ye freelance çalışan bir isme, BBC’nin editöryal kurallar rehberindeki bir maddeyi göstermek de bir diğer tartışma konusu.
BBC kendi kalesine mi gol attı?
BBC’nin en önemli isminin sunuculuğunun askıya alınmasıyla başlatan tartışma, giderek İngiltere’deki en büyük sorun haline geldi. İnsanlar ikiye ayrıldı, birçok konu yeniden tartışılır hale geldi: İfade özgürlüğü, sosyal medyada ifade özgürlüğü, kurum içi demokrasi, kurum içi ifade özgürlüğü, kadrolu olmak vs. freelance çalışmak…
İngiltere’de halk tüm bu konuları tartışadursun, BBC yönetimi öngörülemez bir baskı altında. Medyascope’a konuşan bir BBC çalışanı, “BBC hiç olmadığı kadar bir taraflılık baskısı altında. Dışarıdan ‘Yönetim istifa’ sesleri geliyor” dedi.
