Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre sağlık, enflasyondan en çok etkilenen ikinci sektör. İlaç fiyatları ve medikal ürünlerin pahalığından dolayı ameliyat randevularını erteleyen hastalar olduğunu söyleyen Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Üyesi Dr. Kâzım Doğan Eroğulları, hastaların sağlıklarını geri plana atmasından endişeli.
“Muayene kuyrukları sanal kuyruklara dönüştü”
TÜİK, haziran enflasyon verilerini açıkladı. Bu verilere göre, bir önceki yılın aynı ayına göre, artışın en yüksek olduğu ikinci sektör yüzde 65,69 ile sağlık. Sağlığa erişim noktasında zorluk çeken hastalar ise, devlet hastanelerinden aylar sonrasına randevu bulabiliyor.
Gelir düzeyi ve sağlığa erişim doğru orantılı. Artan muayene ücretleri özel hastanelere gitmeyi de zorlaştırıyor. TTB Merkez Konseyi Üyesi Dr. Kâzım Doğan Eroğulları, saha deneyimlerini anlattı, enflasyon verilerini, sağlığa ve ilaca erişimi yorumladı. Randevu sistemlerinde sanal kuyruklar oluştuğunu söyleyen Eroğulları, hastaların randevu almakta en çok zorlandığı bölümleri sıraladı: Göz, kardiyoloji, dermatoloji ve kulak, burun, boğaz.
Eroğulları’na göre, hastanelerde muayene süresinin 5 dakika olması, doğrudan nitelikli sağlık hizmetini etkiliyor:
“Özellikle nitelikli sağlığın altını çizmek istiyorum. Çünkü kamu hastanelerinde 5 dakikaya bir muayene veriliyor. Bazı yerlerde de 3 dakikaya bir veriliyor ve bu da sunulan sağlık hizmetinin niteliksiz olması demek. Tamamen niceliğe dayalı. Sağlık Bakanlığı muhtemelen bunu ‘hasta ve doktor karşılaşsın’ gibi görüyor. Aldığı sağlık hizmetinin kalitesi, doğruluğu çok önemli değil.”
Muayene olup, hastalık tanısı konulan bir hasta ise ilaca erişim noktasında zorluklar yaşamaya başlıyor. Geliri düşük vatandaşların da ilaçları karşılayabilecek bir alım gücü yok. Eroğulları, hastaların eleyerek ilaç yazdırmak istediklerini söyleyen Eroğlulları, yurttaşların ilaçlarını maliyetlerine göre aldığını belirtti:
“Eskiden ‘Evde bir ağrı kesici daha bulunsun, bir kutu daha fazla yazabilir misiniz?’ gibi taleplerle karşılaşırdık. Ancak şu anda hastalar ilaç seçiyor. Biz gerekli tedaviye başlıyoruz, onlar kendince eleme yapmak istiyor. Bunun yanı sıra ameliyatlar için hastanelerde yer bulamıyorlar. Hastaların, ameliyatları ertelenmek durumunda kalıyor. Çünkü kamu hastanelerinde ameliyat yapmak için medikal malzeme yok.”
Hastalarının mide ilaçlarına ve göz damlalarına erişim zorluğu çektiğini söyleyen Eroğulları, medikal malzemelerin eksikliğine de değindi:
“Mide ilaçları ve göz damlaları bulunamıyor. Hastalarımız bize sürekli ‘Eczanenin deposunda yokmuş’ diyerek geri dönüş yapıyorlar. Ekonomik krizin ilaç sektörüne de yansıması kaçınılmaz. Kanser ilaçlarına erişim sorunu kronik. Ortopedi ve beyin cerrahi ameliyatlarındaki malzemelere erişim sorunu da kronik şekilde devam ediyor.”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
“Sebebi rant elde etmeye çalışan bir sistemle yönetilmesi”
Peki, hastalar nitelikli sağlık hizmetine neden ulaşamıyor? Eroğulları’na göre bunun en büyük sebebi, sağlık sisteminin rant elde etmeye çalışan bir sistemle yönetilmesi. Sağlık alanındaki yanlış düzenlemeler, alım gücünün düşmesi, devlet hastanelerinde randevu bulunamaması, özel hastanelerin pahalılığı vatandaşın kendi sağlığını riske atmasına neden oluyor:
“Toplumun sağlığını önemsemeyen, sadece rant elde etmeye çalışan bir sistemle yönetilmesinin sonucudur bu. Ekonomik kriz, enflasyon nedeniyle vatandaşların sağlıklarını riske attıklarını görüyoruz. Bunun sebebi alım gücünün çok düşmüş olması. Bunun yanında da enflasyonla birlikte özellikle sağlık hizmetlerinde kullanılan malzemelerin maliyetlerinin çok artmış olması, sağlığa ulaşımı olumsuz yönde etkiliyor.”
Erdoğan “Giderlerse gitsinler” demişti, sağlık çalışanları yurtdışına gidiyor
Sektörde yaşanan diğer bir sorun ise, sağlık çalışanların yurtdışına gitmesi. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2022’de sağlık çalışanlarının yurtdışına gitmesiyle ilgili “Giderlerse gitsinler” demiş, bir sene sonra da geri çağırmıştı.
Her ay sağlık çalışanlarının yurtdışı başvurularında rekor kırılıyor. TTB, sağlık çalışanlarının yurtdışına gidebilmek için aldığı iyi hal belgesi başvuru sayısının 2023’ün ilk 6 ayında bin 361 olduğunu açıkladı. 2022’nin ilk altı ayında ise yurtdışına gitmek için bin 171 sağlık çalışanı iyi hal belgesi almak için başvuruda bulunmuştu.
2023 Haziran’da ise 242 sağlık çalışanı yurtdışına gidebilmek için başvuru yaptı. Eroğulları, bu durumun sağlık hizmetlerinin aksamasına neden olduğunu söyledi ve “’Giderlerse gitsinler’ deyince olmuyor” dedi:
“Genç sağlık çalışanları ülkenin içinde bulunduğu siyasi atmosfer, ekonomik kaygılar ve en önemlisi de değersizleştirme yüzünden de yurtdışına gitmek zorunda kalıyor. Bu da sağlık hizmetlerinin aksamasına, sağlık hizmetlerindeki kalitenin düşmesine neden oluyor. Her yönüyle ciddi sıkıntıları olan bir süreç yaşıyoruz. Sağlığa erişimin gitgide zorlaştığını görüyoruz ve bu süreç biraz daha zorlaşarak ilerleyecek gibi.”
