İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) Kentsel Dönüşüm Kanunu ile ilgili hazırladığı raporda, 18 ilçenin sekizinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) “öncelikli müdahale alanı” olarak değerlendirdiği 20 milyon metrekareden fazla alan bulunurken, bu ilçelerde kanun kapsamında riskli alan ilanı bulunmadığı ortaya çıktı. Rapora göre 800 bin yapının sadece 84 bini kentsel dönüşüme girdi.
“6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun”unda değişiklik yapılması için yasa teklifi 9 Kasım 2023’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun amacı afet riski altındaki alanlarda dönüşüm çalışmalarını öncelemek. Ancak düzenleme tam tersi yönden eleştiriliyor. İPA, kanunla ilgili bir rapor hazırladı. Medyascope’a konuşan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökçe, kanunun vatandaşlar açısından tehlikesini anlattı.
800 bin yapıdan sadece 84 bini dönüştü
Rapor, kanunun 11 yıllık karnesini ele alıyor. Bulgulara göre, İstanbul’da 1 milyon 200 bin yapı var ve bunlardan 800 bini 2000’den önce inşa edildi. Kanunun yürürlüğe girdiği 2012’den beri bu 800 bin yapının sadece 84 bini kentsel dönüşüme girdi.
Müdahale alanları
İBB’nin çalışmalarında, 18 ilçede öncelikli müdahale alanları tespit edildi. Bu ilçelerden sekizinde belediyenin “öncelikli müdahale alanı” olarak değerlendirdiği 20 milyon metrekare alan bulunuyor. Ancak bu ilçelerde kanun kapsamında “riskli” ilan edilmiş herhangi bir alan yok.
Avrupa Yakası’nda deprem riskinin yoğun olduğu ilçeler:
- Beylikdüzü
- Avcılar
- Bahçelievler
- Bakırköy
- Esenyurt
Anadolu Yakası’nda deprem riskinin yoğun olduğu ilçeler:
- Maltepe
- Sultanbeyli
- Sancaktepe
Raporda, İBB İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı ve İPA’nın çalışmasıyla 2012’de yürürlüğe giren 6306 sayılı kanundaki çalışmalar karşılaştırıldı. Kanun kapsamında ilan edilen sekiz rezerv alanında bulunan donatı alanları imara açıldı. Yine ilan edilen dört riskli alandaki donatı alanı da imara açıldı. Bu alanların bir kısmı askeri alanlarda, bir kısmı da Fikirtepe, Zeytinburnu Nakliyeciler Sitesi gibi şehir merkezinde.
Kentsel dönüşüm için salt çoğunluk yeterli
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Düzenlemeyle beraber hak sahiplerinin üçte iki çoğunluğunun aranması zorunluluğu kaldırıldı. Kentsel dönüşüm için artık hak sahiplerinin yüzde 50+1 oyu yeterli olacak. Raporda bu adım, kentsel dönüşüm projelerinin hızını artırırken aynı zamanda katılımı ve şeffaflığı azaltma riski taşıdığı için eleştiriliyor. Öte yandan hak sahiplerinin sürece katılması ve bilgi alması için 15 günü var.
Buğra Gökçe: “Bakanlık eleştirilerimizi dinlemek yerine başkanlık kurdu”
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökçe, vatandaşların mevcut yasaya neden güvenmediğini anlattı. 11 yıllık kanunun uygulanma biçimine değinen Gökçe, kentsel dönüşümü tek yapı ölçeğinde değil, ada ve bütün ölçekte ele almanın doğru olduğunu söyledi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, 16 Ekim’de yayımlanan cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kuruldu. Riskli yapıların denetimi de Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na verildi. Bakanlığa eleştirilerini ilettiklerini ancak bunları dikkate almak yerine başkanlığın kurulduğunu söyleyen Gökçe, vatandaşların riskli olsa da evlerinde oturmaya devam ettiğini ekledi:
“Bizim derdimiz bu anlamda kamu idaresi eksikliği değildi. Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü bizzat bu işi yapıyordu. Bizim derdimiz ada ölçeğine dönüşümü nasıl yapacağız, kira yardımını nasıl makul bir noktaya getireceğiz? Vatandaşımızın riskli yapısını tespit ettiğinde kiralık konut bulamıyor. Bunları yapmadan yasayı değiştirirseniz, ‘Vatandaş evimden oluyorum ve parayı bulamıyorum’ diye endişe ediyor ve riskli olsa da evinde oturmak istiyor.”
Gökçe, İBB’nin bakanlığa sunduğu konut ve barınma politikası içeriğini de anlattı:
- “İstanbul’u daha 1 metrekare dahi genişletecek bir plan içerisine girmeyin.
- İstanbul’a yeni rezerv alanı İBB’ye danışmadan ilan etmeyin.
- Kanal İstanbul gibi rezerv alan ilanıyla bir yerleri imara açıp İstanbul’un nüfusunu 16 milyondan 30 milyona taşımayın.
- Gerek Kanal İstanbul gibi devasa projeleri gerek şehrin içinde kalmış özelleştirmeye konu olmuş tek parselleri rezerv alan ilan edip satmaya, planlarla imara açmayın.
- Kentin içinde kalmış askeri alanları, yeşil alanları rezerv alan ilan ediyorsanız, bu alanlarda bulunan riskli konutların dönüşmesini tek tek belirleyin, lüks konut yapmayın.”
