Prof. Dr. Murat Batı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın dolaylı vergilerin azaltılarak, doğrudan vergilerin artırılması yönündeki açıklamalarının aslında vergi yükünü artıracağına dikkat çekti. Batı, hükümetin gayrimenkulden elde edilecek vergi hasılatını artırma planı olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, geçtiğimiz hafta kabine toplantısından sonra dolaylı vergilerin azaltılarak doğrudan vergilerin artmasını desteklediğini açıklamıştı. Mali hukuk profesörü Murat Batı, Yılmaz’ın açıklamalarını ve değerli konutlara yönelik vergilerle birlikte doğrudan vergi için yapılabilecek düzenlemeleri Medyascope için değerlendirdi.
“Vergi gelirlerinin yüzde 66’sı dolaylı vergilerden”
Batı, türkiye’de verginin üç kaynağı olduğunu ve kaynağı harcama olan Katma Değer Vergisi (KDV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gibi vergilerin dolaylı vergi, kaynağı gelir ve servet olan vergilerin ise dolaysız vergi olduğunu anlattı. Gelir Vergisi ile Kurumlar Vergisi’nin kaynağının gelir, Emlak Vergisi, Değerli Konut Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) ise kaynağı servet olan vergilerden. Batı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz’ın açıklamalarıyla vergi gelirlerinde dolaysız ve dolaylı vergi oranları hakkında şunları söyledi:
“Cevdet Yılmaz, ‘Dolaysız vergilerin arttırılması, dolaylı vergilerin azaltılması hem işçi hem de işveren kesiminin talebidir, önümüzdeki günlerde çalışmalar yapılması gerekiyor’ ifadesini kullandı. Ben bunu kesinlikle önemsiyorum ama bu ifadeye bir dikkat etmek gerekiyor. Bütçe kanununda üç yıllık bütçe hedefleri yapılıyor, 2023, 2024 ve 2025 bütçe hedefleriyle vergilerin yaklaşık 20 yıllık payını içeren bir tablo hazırladım. O tabloda, önümüzdeki üç yıl dahil 16 yılın ortalaması, vergi gelirlerinin yüzde 66,25 dolaylı, kalanı dolaysız vergi üzerinden.”
“Cevdet Yılmaz’ın söylediği kötü haber, herkes ters algılıyor”
“Cevdet Yılmaz dolaylıların oranını azaltıp, dolaysızları arttırma şeklinde düşünüyor. Ben ısrarla şunu söylüyorum, bu ifadeye çok güvenilmemeli çünkü dolaylı vergi paylarının düşürülmesi demek, KDV ya da ÖTV oranını düşürmek değildir. Geçen ay KDV oranlarıyla ilgili çok önemli değişiklikler yapıldı, yüzde 8 oranlar yüzde 10’a, yüzde 18 oranlar ise yüzde 20’ye çıkarıldı. Deterjan, şampuan gibi ürünlerde oran yüzde 8’den yüzde 20’ye çıkarıldı. Dün KDV’yi arttırdı, iki gün sonra düşürmez. Cevdet Yılmaz’ın bu ibaresi, bu oranların düşürüleceği anlamına gelmemekte. Aslında kötü bir haber Cevdet Yılmaz’ın söylediği şey. Herkes ters algılıyor.”
“Dolaylı vergileri artırmaya devam edecek, toplam vergi yükü artacak”
“Dolaylı vergileri arttırmaya devam edecek, dolaysızları daha fazla artıracak ama toplam vergi yükünü artıracak. Biz ‘Nispeten rahatlayacağız’ diyeceğiz ama dolaysız vergileri arttırarak bu düzenlemeyi yapacak. Cevdet Yılmaz’ın dolaylı vergilerin payını düşürmek ibaresi, bu oranları düşüreceği ya da tahsilattan vazgeçeceği anlamı taşımamakta, dolaysızları artırarak yaptıracak bunu. Toplam vergi gelirleri içinde dolaysız vergilerin payını artırıp dolaylıları nispeten azaltma yoluna gidecek.”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
“Gayrimenkulden kaynaklı elde edilecek vergi hasılatını arttırma planı var”
“Mesela Kurumlar Vergisi yüzde 20’den 25’e, bankalar için yüzde 25’ten 30’a çıkarıldı. Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi geldi ve yeni vergiler ihdas edilecek şimdi, önümüzdeki yıl için onlar düşünülüyor. Gayrimenkulden kaynaklı elde edilecek vergi hasılatını, yani dolaysız vergi hasılatını arttırma planı var. Gayrimenkul satışlarında belediye kayıtlarındaki değer üzerinden alınıp satılıyor. Mesela Ankara’da 10 milyon liralık bir ev almak istiyorsun. Satıcı da ‘Ama 2 milyondan, 1 milyondan göstereceğiz’ diyor. Belediyede kayıtlı bedel, halk arasındaki adıyla rayiç bedel ama bunun adı vergi değeri 1 milyon TL görünüyor. Böylece, 1 milyon lira üzerinden işlem yapılarak 1 milyon lira üzerinden vergi ödenmesi için anlaşma yapılıyor. İşte bu konuda, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nce yeni bir değerleme yapılacak, yani gerçek bedeliyle çıkarılacak ya da bir değerleme şirketiyle, ekspertiz raporu düzenlenecek, alım satımlarda o rapor üzerinde satışlar gerçekleşecek şekilde bir düzenleme bekleniyor.”
“Servet üzerinden vergilendirme için bir çalışma yok”
“Bu düzenlemeyle de dolaysız vergilerin miktarı artacak. Dolaylı vergiler yine ufaktan artmaya devam ederken, dolaysızların payı dolaylılara göre artmış olacak. Benim duyduğum kadarıyla, menkul ve gayrimenkul dışında servet üzerinden bir vergilendirme için henüz bir çalışma yok. Hükümetin sermaye yanlısı tercihleri de buna izin vermez.”
“Vergilerde hasılat, oran kadar artmıyor”
“Vergilerde oran bir puan artınca hasılada bir puan artmıyor. Mesela Kurumlar Vergisi’nin, toplam vergi gelirleri içerisindeki payına bakmak lazım. Özellikle pandemiden ve bankalardan dolayı son iki yıldır yüksek. Ondan önce Kurumlar Vergisi oranı, yüzde 23 iken bile, toplam vergi gelirleri içerisindeki payı yüzde 11-12 arasında değişiyordu. Onlarda çok fazla muafiyet, istisna, vergi harcaması olduğu için, oran artışı toplam vergi hasılatını, bankalardan gelen pay haricinde, çok fazla artırmaz. O biraz görüntüde artış oluyor. O yüzden yalnızca servet vergilemeyi doğrudan banka mevduatlarını dikkate alarak değerlendirecekleri için, özellikle yerel seçimler öncesinde iktidarın bunu göze alacağını çok düşünmüyorum açıkçası.”
