100 yaşında hayatını kaybeden eski ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, ABD ve dünya tarihinde eşine az rastlanacak bir kariyere sahipti. İşte Henry Kissinger “efsanesini” doğuran bazı anlar.
Çin
Kissinger, Temmuz 1971’de komünist Çin ile ilişkiler kurmak üzere gizlice Pekin’e gitti. Hem Soğuk Savaş’ın dengeleri değişti hem de Vietnam Savaşı’nı bitirmek için yardım isteyen Nixon’ın dönüm noktası niteliğindeki ziyaretine zemin hazırladı.
ABD’nin o dönemde Sovyetler Birliği’nden kopuk Pekin’e açılımı bir domino etkisi yarattı. Kissinger’ın yaptıkları, Çin’in bir üretim merkezi ve ABD’den sonra dünyanın en büyük ekonomisi haline gelmesine katkıda bulundu.
Görevden ayrıldığından beri Kissinger, Çin konusunda iş dünyasına danışmanlık yaparak zenginleşti.
Temmuz ayında, 100 yaşına bastıktan birkaç ay sonra, Kissinger son kez Çin’i ziyaret ederek Devlet Başkanı Çinping Şi ve diğer Çinli liderlerle bir araya geldi.
Vietnam
Eski ABD Başkanı Richard Nixon’ın ABD’nin Vietnam’daki felaketle sonuçlanan savaşını “Onurlu bir şekilde” sona erdirme çabalarına öncülük eden Kissinger, Hanoi’nin ikmal hatlarını kesmek umuduyla komşu Kamboçya ve Laos’un gizlice bombalanması emrini verdi. Bazı tarihçiler yüz binlerce sivilin öldüğünü tahmin ediyor.
Kissinger, Ocak 1973’te Paris’teki müzakereler yoluyla Vietnam’da ateşkes sağladı ve tartışmalı bir şekilde Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü, ancak Kuzey Vietnamlı Le Duc Tho bunu kabul etmeyi reddetti.
Saygon’daki ABD müttefiki Güney Vietnam hükümeti birkaç yıl sonra düştü. Kissinger’ın Paris Anlaşması’ndan sonra ABD’nin mağlup görüntüsünü en aza indirmek için “Makul bir aralık” aradığına inanılıyordu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Güney Amerika darbeleri
Asıl amaçlarının Sovyetler Birliği ile yüzleşmek olduğuna inanan Kissinger, özellikle Şili ve Arjantin’de sol hükümetlerin devrilmesini destekledi.
Gizliliği kaldırılan bir dosyada Henry Kissinger, Şili’nin sosyalist başkanı Salvador Allende’nin seçilmiş solcu bir hükümetinin “Sinsi” bir model sunduğunu söyledi. Allende, askerlerin CIA destekli bir darbeyle yönetimi ele geçirmesi üzerine intihar etti.
Ortadoğu
Kissinger zamanının çoğunu Orta Doğu’ya ayırdı ve Arap devletlerinin 1973’te Yahudilerin Yom Kippur bayramında sürpriz bir saldırı başlatmasının ardından müttefiki İsrail’e silah ikmali yapmak için Nikel Çimen Operasyonu adlı büyük bir hava ikmalini organize etti.
Kissinger daha sonra “Mekik diplomasisi” olarak tanımladığı şekilde İsrail, Mısır ve Suriye ile en ince ayrıntılarına kadar müzakerelerde bulundu.
Moskova’nın rolünü etkin bir şekilde üstlenen Kissinger, ABD’nin güvenlik ortağı haline gelen en kalabalık Arap ülkesi Mısır ile ilişkileri geliştirdi.
Diğer savaşlar
Kissinger, ABD’nin çıkarlarını gördüğü durumlarda da tarafını açık bir şekilde ortaya koydu. Pakistan, Çin konusunda gizli bir arabulucu olarak görev yaptığında, Bangladeş olarak bağımsızlığını kazanan Doğu Pakistan’da cinayet ve toplu tecavüz kampanyası yürüten İslamabad’a diplomatik koruma sağladı.
Kissinger, yakın Soğuk Savaş müttefiki Endonezya’nın Doğu Timor’u ele geçirerek 24 yıllık acımasız bir işgal başlatmasına açıkça yeşil ışık yaktı.
Kissinger, Kıbrıs Harekatı esnasında da iki NATO müttefikinin geriliminde Yunanistan’a karşı Türkiye’ye daha yakın durdu.
Kissinger ayrıca ABD’nin Angola’daki iç savaşa gizli bir şekilde müdahil olmasına öncülük etti ve Jonas Savimbi’yi destekledi.
Kaynak: AFP
