ABD Dışişleri Bakanlığı, Augusto Pinochet’nin 1973’te Şili’de gerçekleştirdiği darbeyle ilgili iki belgenin gizliliğini kaldırdı. Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’ın yaklaşan darbeyle ilgili bilgilendirildiği ortaya çıktı.
ABD destekli askeri darbenin gerçekleştiği 11 Eylül 1973 sabahına ait günlük brifinginde Nixon’a, Şilili subayların “Siyasi ve ekonomik düzeni yeniden tesis etmeye kararlı oldukları ancak yaygın sivil muhalefetten yararlanacak etkili bir koordinasyon planından hala yoksun olabilecekleri” bildirildi.
Nixon’a verilen 8 Eylül 1973 tarihli bir başka günlük brifingde ise, Şili’de “Üç askerin koordineli bir darbe planı olduğuna dair bir kanıt bulunmadığı ve Şili Donanması’ndaki öfkeli kişilerin bir darbe başlatması halinde kendilerini izole edilmiş bulabilecekleri” yazıyordu.
11 Eylül 1973 sabahı Şili Ordusu, demokratik yollarla seçilmiş sosyalist başkan Salvador Allende’yi devirdi ve Pinochet’in 17 yıllık diktatörlüğü başladı.
Pinochet’in diktatörlüğünde 40,175 kişi infazlar, işkenceler ve hapishane koşulları yüzünden hayatını kaybetti. Darbenin ardından ülke nüfusunun yüzde 5’i başka ülkelere gitti.
Şili 1990 yılında demokrasiye döndü ama ülkede siyasi bölünmenin arttığı bir geçiş dönemi başladı.
Pinochet’in diktatörlüğü sırasında yaşanan insan hakları ihlalleri yüzünden uluslararası yakalama kararı çıkarıldı. 1998 yılında Londra’da tutuklandı ama 2006 yılında ev hapsinde ölene kadar işlediği suçlar nedeniyle hiç hapis yatmadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından Cuma günü yapılan açıklamada, Başkan’ın günlük brifinglerinin gizliliğinin kaldırılmasının “ABD-Şili ortaklığına olan bağlılığımızı gösterdiği ve ülkelerimizde ve dünya genelinde demokrasi ve insan haklarını teşvik etmeye yönelik ortak çabalarımızla tutarlı olduğu” belirtildi.
Günlük brifinglerin hiçbiri ABD ulusal güvenliğine açık bir tehdit oluşturmadığından, yaklaşık 50 yıl boyunca neden gizli tutuldukları bilinmiyor.
Şili’nin 37 yaşındaki solcu Devlet Başkanı Gabriel Boric’in hükümeti, 1 Ağustos’ta Biden yönetiminden ülkedeki askeri darbeye ilişkin belgelerin açıklanmasını talep etmişti.
Darbenin 50. yıldönümü yaklaşırken Pinochet diktatörlüğünün etkileri, siyasetçileri ve halkın bir kısmını bölmeye devam ediyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kaynak: Guardian
