Tutuklu Rus muhalif Aleksey Navalni (47), cezaevinde hayatını kaybetti. Sözcüsü Kira Yarmiş, Navalni’nin avukatının cezaevine doğru yola çıktığını ve “bilgi alır almaz açıklama yapacaklarını” söyledi.
Rusya lideri Vladimir Putin’in rakibi, yolsuzluk karşıtı aktivist Aleksey Navalni’nin cezaevinde öldüğü açıklandı. Rus medyasında yer alan haberlere göre cezaevinde yaptığı yürüyüşten sonra kendisini iyi hissetmeyen Navalni bayıldı. Doktorlar, Navalni’nin kan pıhtılaşmasından hayatını kaybettiğini açıkladı.
Putin bilgilendirildi, inceleme başlatıldı
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Putin’in Navalni’nin ölümü hakkında bilgilendirildiğini söyledi. Rusya Soruşturma Komitesi, Navalni’nin ölümünün ardından adli inceleme başlatıldığını açıkladı.
Kim, ne dedi?
Navalni’nin ölüm haberinin ardından çok sayıda isim X hesaplarından paylaşım yaptı, Putin ve Rus hükümetine tepki göstedi.
Nobel Barış Ödüllü ve bağımsız Rus gazetesi Novaya Gazeta’nın Genel Yayın Yönetmeni Dmitri Muratov, bulunduğu cezaevindeki koşulların Navalni’nin ölümüne neden olduğunu söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Navalni’nin ölümünün arkasında doğrudan Putin’in olduğunu iddia etti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Navalni’nin ölümünün ardından duydukları üzüntüyü dile getirdi. Stoltenberg, “Rusya’nın Navalni’nin ölümüyle ilgili soruları yanıtlaması gerekiyor” dedi.
Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, “Navalni’nin Rusya’daki baskıya gösterdiği direniş, hayatına mâl oldu” diye yazdı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Letonya Başbakanı Evika Siliņa, Putin rejiminin Navalni’yi “işkence ederek öldürdüğünü” iddia etti ve Rusya’daki siyasi tutukluların serbest bırakılmasını talep etti. İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, Navalni’nin ölümünün “Putin rejiminin korkunç bir suçu” olduğunu söyledi.
İki hafta ortadan kaybolmuştu
Avukatları, aralık başında Navalni’den haber alamadıklarını ve yeri tespit edilene kadar hakkındaki davaların durdurulduğunu açıklamıştı. İki hafta kadar kendisinden haber alınamamış, daha sonra Rusya’nın kuzeyindeki IK-3 isimli ceza kolonisine nakledildiği açıklanmıştı. Sözcüsü Kira Yarmiş, Navalni’nin bulunduğu cezaevinde ağır suçlardan hükûm giyen mahkumların bulunduğunu söylemişti.
Navalni’nin başka bir cezaevine nakledilmesi, Putin’in 15-17 Mart 2024’te yapılacak başkanlık seçimlerinde yeniden aday olacağını açıklamasından kısa bir süre sonra gerçekleşmişti. Putin, Stalin’den bu yana Kremlin’de en uzun süre görev yapan lider ve altıncı dönemi için aday olması halinde Stalin’in rekorunu kırarak, iktidarını 2036’ya kadar uzatacak.
- Kremlin’de 24 yıl: Putin’in iktidarındaki kırılma noktaları neler?
- Zehir, sinir gazları ve suikastler: Putin’in düşmanlarının başına ne geldi?
Navalni kimdir?
Aleksei Navalni, 4 Haziran 1976’da Rusya’nın Butyn şehrinde doğdu.
Defalarca tutuklanan, mahkemeye çıkan, hapis yatan, sinir gazı ile zehirlenen Aleksei Navalni, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en güçlü rakibiydi. Asıl mesleği avukatlık olan Navalni, 2008’de Rusya hükümetindeki ve kamu şirketlerindeki yolsuzlukları bir blogda duyurmuştu. Siyasette yükselişi de böyle başlamıştı.
Navalni, 2011’deki parlamento seçimlerinde takipçilerini iktidar partisi hariç diğer partilere oy vermeye çağırdı. Hükümet binası önünde protesto yaparken gözaltına alınan Navalni, 15 gün tutuklu kaldı. Putin, 2012 seçiminde iktidara gelmesinin ardından Navalni’nin geçmiş çalışmaları hakkında soruşturma başlatılmasını talep etti. Geçmiş çalışmaları sebebiyle beş yıl hapis cezası alan Navalni, daha sonra bir üst mahkeme tarafından serbest bırakılmıştı.
2015’te Moskova Belediye Başkanlığı seçimlerine aday olan Navalni, oyların yüzde 27’sini aldı. Ancak Putin’in desteklediği Sergey Sobyanin seçimi kazandı. Yine de bu sonuç Navalni ve destekçileri için ciddi bir zaferdi. Çünkü kısıtlı imkanlarla seçim kampanyasını yürütmüş, televizyon kanallarında da kendisine yer bulamamıştı.
Temmuz 2019’da izinsiz gösteri düzenlediği gerekçesiyle 30 gün hapis cezasına çarptırılan Navalni, hapiste dermatit geçirmiş ve doktoru muhalif liderin zehirlenmiş olabileceğini söylemişti. Ağustos 2020’de sinir gazı ile zehirlenen ve tedavi için Almanya’ya giden Navalni, gözaltına alınacağına dair uyarılara rağmen Moskova’ya dönmüş ve döner dönmez Vnukovo Havalimanı’nda gözaltına alınmıştı.
Tutuklu muhalif lider ve ekibi, Putin’in ülkenin güneyinde kendisine lüks bir saray yaptırdığı iddiasını gündeme taşıyan 1 saat 52 dakika 51 saniyelik belgesel yayınlamıştı. Neredeyse 130 milyon izlenen belgeselde Putin’in 1,1 milyar sterline mal ettiğini aktardığı sarayla ilgili yaptığı soruşturmaları detaylı bir şekilde anlatılmış, sarayın maliyetinin “tarihteki en büyük rüşvetle” karşılandığını öne sürülmüştü.
Aşırılık, yolsuzluk ve diğer çok sayıda suçtan hükûm giyen Navalni, 20 yıl boyunca cezaevinde kalacaktı. Kendisine yöneltilen suçlamaları siyasî olarak nitelendiren Navalni, Putin hayatta ve iktidarda olduğu sürece serbest kalamayacağına inandığını söylemişti.
