Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ikinci yılını dolduruyor. Bugüne kadar birçok aile ya parçalandı ya da Ukrayna’dan kaçmak zorunda kaldı. Ukrayna’da okullar boş, sokaklarda çocuk sesleri duyulmaz oldu. Arkadaşlıklar parçalandı, yeni arkadaşlıklar kurma şansı ise neredeyse hiç yok.
“Ölenlerin bu kadar fazla olmasını beklemiyorduk” diyor Alona Onyshchuk, beş yaşındaki kızıyla birlikte Kahramanlar Sokağı adı verilen mezarlık bölümüne giderken. Onyshchuk’un eşi, 2022’de Bahmut’ta öldürülmüştü.
Onyshchuk’un isyanı, Ukrayna’daki birçok ailenin isyanı aslında. İki yılını doldurmuş savaşın biteceğine dair bir iz bile görmeyen aileler, gözlerinin önünde parçalanan arkadaşlıkları, dostlukları ve ilişkileri izliyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Ukrayna’nın ne kadar kayıp verdiği ise bilinmiyor. Ancak Batılı ülkelerin tahminlerine göre on binlerce asker hayatını kaybederken on binlercesi de ağır yaralı.
Savaşın izleri arasında yalnızca verilen kayıplar yok. Bunlara ek olarak savaş, Ukraynalıların hayatlarını da oldukça etkiliyor. Onyshchuk, kızı Anhelina’ya hamile kaldığında çalıştığı marketten ayrılmak zorunda kalmıştı. Tam da çalışmaya ihtiyacı olduğu dönemde ise kızını yakınlarda bırakacak bir anaokulu dahi yok. Savaştan dolayı kapanan veya yok olan anaokulları olmadan Onyshchuk’un çalışması ise imkansız.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) verilerine göre çocukların yalnızca üçte biri derslerine katılabiliyor. Bin 300’den fazla okulun yıkıldığı Ukrayna’da eğitim hizmetleri gün geçtikçe yetersizleşiyor.
“Bazen meşgul olduğunuzda, savaşı düşünmeyi bıraktığınız oluyor”
Birçok Ukraynalının yaşadığı köy yakınında açık okul bulması mümkün görünmüyor. Lozuvatka’daki bir okulda eğitmen Svitlana Anisimova, öğrencilerine okuldan eğitim vermek yerine şimdi bilgisayarın karşısına geçmiş ve oradan eğitim vermeye çalışıyor.
Anisimova, uzaktan eğitimin yüz yüze eğitime oranla hiç verimli olmadığını belirterek şunları söylüyor:
“Uzaktan eğitimin, çocukların gelişimindeki etkilerini gözlemleyebiliyorum tabii ki. Birbirleriyle iletişim kurma becerileri gün geçtikçe azalıyor. Durum hiç iyiye gitmiyor.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Anisimova’nın çalıştığı okulda müdür Iryna Pototska, “Okula gelen 136 çocuğun yaklaşık 40’ının ailesinden birileri şu an orduda” diyor.
Aynı okulda çalışan bir başka öğretmen Yuliia Samotuha, öğretmenliğinin yanı sıra birçok gönüllü iş de yapıyor. Köydeki gönüllü aktivitelere katılan öğretmen ayrıca askerlere göndermek için yemek kutuları hazırlıyor ve köydeki görev takibini yapıyor.
“Bazen meşgul olduğunuzda, savaşı düşünmeyi bıraktığınız oluyor” diyen Samotuha, savaşın başlamasıyla birlikte yaşadığı köyün çok değiştini söylüyor.
“Oğluma ne oldu, hiç bilmiyorum”
Savaşta ölenlerin yanı sıra bir de kendisinden haber alınamayan kayıplar var.
Ukraynalı yetkililer yaklaşık sekiz bin sivil ve askerin Rusya tarafından esir tutulduğunu söylüyor. Yaklaşık üç bin kişi, Rusya’yla yapılan esir takasıyla kurtulmuş olsa da kurtulamayanlar sayısı hâlâ çok fazla.
Aileler, oğullarının bu duruma düşmesinden dolayı acı içinde olduklarını söylüyor. Bazıları çouklarının rehin tutulduğunu öğrenebilse de birçok aile oğullarının akıbeti hakkında hiçbir şey bilmiyor.
“İki yıl geçti. Artık 2024 oldu ama hala bir haber alamadım oğlumdan. Oğluma ne oldu, hiç bilmiyorum” diyen bir anne, sözlerine şöyle devam etti:
“Bazen onu rüyamda görüyorum. Onu tekrar görmek istiyorum. Onun evine dönmesini istiyorum artık.”
Savaş, Ukrayna tarım sektörünü de olumsuz etkiliyor
Lozuvatka’da yerel yetkililer, birçok tarım işçisinin askere gitmek zorunda kaldığını aktarıyor. Savaşın aynı zamanda tarım sektörü üzerinde de büyük etkisi var.
Bir köyde kendi tarım işleriyle uğraşan Vasylchenko (42), şunları söylüyor:
“Birçok mühendis, mekanikçi ve uzmanımız askere gitmek zorunda kaldı. Tarımda kullanacağımız birçok aletin onarılması gerekiyor ancak bunu yapacak bir kişi bile bulamıyoruz.”
Yaklaşık 9.6 milyon Ukraynalı yerinden edildi
World Bank’ın çalışmasına göre yaklaşık 3.7 milyon Ukraynalı, yaşadığı şehirden başka bir Ukrayna şehrine yerleşmek zorunda kaldı. Aynı çalışma ayrıca 5.9 milyon Ukraynalının ise ülkeden kaçmak zorunda kaldığını belirtiyor.
Şimdi Anastasiia ve Oleksandr Korobchenko, Luhansk’tan kaçmak zorunda kaldıkları zaman arkadaşlarının yardımıyla buldukları bir evde yaşıyor. Anastasiia (23), yaşadıklarını şöyle aktarıyor:
“Yarın ne olacağını bilememek çok zor. Hele bir de bunları yanınızda bir çocukla yaşadığınızı düşünemiyorum bile. Gerçekten çok zor.”
Çalıştığı kütüphanedeki sandalyesine yaslanan Anastasiia, Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna toprakları için sonuna kadar mücadele edilmesi gerektiğini söyledi. Anastasiaa sözlerine şöyle devam etti:
“Kalbim Luhansk ve Donetsk için atıyor. Çünkü oralar Ukrayna toprağı. Oralar bizim topraklarımız, oradakiler bizim insanlarımız. Asla vazgeçmeyeceğiz.”
Kaynak: Reuters
