8 Mart Dünya Kadınlar Günü yaklaşırken Türkiye’deki toplumsal cinsiyet eşitsizliği resmi verilere yansıdı. TÜİK’in yayımladığı istatistiklerle kadın bülteninde, gece yalnız yürürken güvensiz hisseden kadınlara, erkeklerin daha çok ücret aldığına, kadınların daha uzun, erkeklerin ise daha sağlıklı yaşadığına ilişkin veriler yer aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) istatistiklerle kadın bültenini yayımlandı. TÜİK’in sayım ve araştırmalarından derlenen bülten, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak hazırlanıyor.
Bültende nüfusta, istihdamda, parlamentoda, yönetici pozisyonda kadın oranlarından, kadınların çocuk sahipliğine, evlenme yaşına, eğitim seviyesine, güvensiz hissetmelerine gibi pek çok başlığa yer veriliyor. Cinsiyet eşitsizliği resmi rakamlarla ortaya konuyor.
Üç yaşın altında çocuğu olan babaların yüzde 90’ı, annelerin yalnızca yüzde 28’i istihdamda
Hanesinde üç yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki erkeklerin yüzde 90,5’i çalışma hayatı içinde yer alırken, kadınlarda bu oran yüzde 28’de kaldı. TÜİK verileri, çocuk bakımında da cinsiyet eşitsizliğinin etkisine işaret etti.
Kadınların yüzde 27,4’ü gece yalnız yürürken kendini güvensiz hissediyor
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 18,9 iken, bu oran kadınlarda yüzde 27,4, erkeklerde yüzde 10,2 oldu.
Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hisseden kadınların oranı yüzde 6,3, erkeklerin oranı yüzde 2,7 oldu.
Kadınlar daha uzun, erkekler daha sağlıklı yaşıyor
Nüfusun yüzde 49,9’unu kadınlar oluştururken, kadınların erkeklerden 5,5 yıl daha uzun yaşadığı görüldü. Hayat tablolarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi kadınlarda 80,3 yıl, erkeklerde 74,8 yıl oldu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Erkeklerde “sağlıklı yaşam süresi” ise 2,7 yıl daha uzun oldu. Belirli bir yaştaki kişinin günlük hayattaki faaliyetlerini sınırlandıracak bir sağlık sorunu olmadan yaşaması beklenen yıl sayısını ifade eden sağlıklı yaşam süresi, 2020-2022 döneminde sıfır yaşındaki bir kişi için Türkiye genelinde 58,4 yıl iken kadınlarda 57 yıl, erkeklerde 59,7 yıl olarak kaydedildi.
Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerin yüzde 20,2’sinin obez, yüzde 35,6’sının ise obez öncesi durumda olduğu görüldü. Kadınların yüzde 23,6’sının, erkeklerin ise 16,8’inin obez olduğu görüldü.
Kadınlar eğitimde erkeklerin gerisinde
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, ortalama eğitim süresi 2022 yılında Türkiye genelinde 9,2 yıl iken kadınlarda 8,5 yıl, erkeklerde 10,0 yıl oldu.
En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kişilerin toplam nüfusa oranı yüzde 91,3 iken, kadınların oranı yüzde 86,7 seviyesinde. Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı ise 21,6 oldu. Türkiye genelinde yüzde 23,5 olan bu oran, erkeklerde yüzde 25,5 olarak ölçüldü.
Kadınların işgücüne katılım ve istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az
TÜİK işsizliği yüzde 10,1 olarak açıkladığı 2022’de, 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının yüzde 53,1 olduğunu açıklamıştı. İstatistiklerle kadın bülteninde, kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 35,1, erkeklerin ise yüzde 71,4 olduğu hatırlatıldı. Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 68,8 oldu.
Kadınların istihdam oranı yüzde 30,4 iken, erkeklerde yüzde 65 oldu. Erkeklerin işgücüne katılımı da istihdamı da kadınların iki katından fazla. Türkiye genelinde yüzde 9,8 olarak ölçülen istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı ise kadınlarda 16,1 ve erkeklerde yüzde 6,7 oldu.
Ücret farkları erkekler lehine
TÜİK, erkek ve kadın arasındaki ücret veya kazanç farkının, erkek ücret veya kazancına oranını cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı ile gösterdi. En yüksek fark yüzde 17,1 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark ise yüzde 12,4 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti.
Yöneticiler de erkek
Şirketlerde üst ve orta düzey yönetici pozisyonunda bulunanların yüzde 80,4’ünü erkekler ve yalnızca yüzde 19,6’sını kadınlar oluşturdu.
Meclis’in beşte birini kadınlar oluşturdu
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 2023 seçimlerinin ardından 599 milletvekilinin 119’u kadın. Kadınların parlamentodaki ağırlığı ancak yüzde 19,9’da kaldı. Kadın büyükelçi oranı ise yüzde 27,3 oldu.
2022-2023 öğretim yılında yükseköğretimde görevli kadın profesör oranı yüzde 33,9 ve kadın doçent oranı ise yüzde 40,8 olarak kaydedildi.
Kadınların ortalama ilk evlenme yaşı 25,7
Kadınların resmi olarak ilk evlenme yaşı 2023 yılında ortalama 25,7 iken, erkeklerin ilk evlenme yaşı 28,3 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29 ve erkeklerde 32,7 yaş ile Tunceli oldu. En düşük olduğu il ise kadınlarda 22,9 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa oldu. 2023 yılında kesinleşen boşanma davalarında, çocukların yüzde 74,9’unun velayeti anneye verildi.
Resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı verilerine göre ise, kadınların yüzde 38,9’unun kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu, yüzde 16,2’sinin ise eşlerinden daha yüksek eğitimli olduğu görüldü.
Erkeklerin yüzde 91’i, kadınların yüzde 83’ü internet kullanıyor
Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerin internet kullanım oranı yüzde 87,1 oldu. Kadınlar internet kullanımında da erkeklerin gerisinde kaldı. Kadınların yüzde 83,3’ü, erkeklerin yüzde 90,9’u internet kullandığını bildirdi.
