İtibar İşportada (7): Troll’ler birçok maden hakkında kamuoyu algısını etkilemeyi denedi

• Editör notu: Haberdeki tüm yazım yanlışları sosyal medya kullanıcılarına aittir.

Ortak – Araştırmacı Gazeteciler için Bağımsız Haber Merkezi
Bu araştırmaya İbrahim Yayan ve Hazar Dost katkı sağlamıştır

Erzincan-İliç’teki Çöpler Altın Madeni’ne yönelen eleştirileri bastırmak için bir yıl boyunca tweet atan, madene en yüksek sesle karşı çıkan Sedat Cezayirlioğlu’nu itibarsızlaştırabilmek içinse özel çaba gösteren troll şebekesi, benzer çalışmaları Türkiye’de faaliyetini sürdüren başka madenler hakkında da yapmış.

Tespit edebildiğimiz 181 hesaplık troll ağını incelediğimizde, troll hesapların özellikle altın madenleri lehine kamuoyu yaratmaya çalıştığını, daha doğrusu altın madenleri hakkındaki olumsuz kamuoyu algısını yıprattığını gördük. 181 hesabın 16’sı üzerinde yaptığımız ayrıntılı incelemede, troll hesapların Türkiye’deki birçok madencilik faaliyeti lehine kamuoyu oluşturmak için Twitter’da çalışma yaptığını belirledik.

Çöpler Altın Madeni’nin ardından troll’lerden en çok etkileşim alan altın madeniyse Kayseri’nin Develi ilçesinde Öksüt Madencilik tarafından işletilen Öksüt Altın Madeni.

Kayseri-Develi’nin meşhurları: “Altın madeni ve Develi cıvıklısı”

Erzincan’ın İliç ilçesinde Anagold Madencilik tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni kadar olmasa da, troll ağının dilinden düşürmediği bir maden daha var. Kayseri’nin Develi ilçesinde, Kanada merkezli çokuluslu şirket Centerra Gold’un sahibi olduğu Öksüt Madencilik firması tarafından işletilen Öksüt Altın Madeni troll ağı tarafından farklı yollarla destekleniyor.

Ancak İliç’teki maden ile Develi’dekine sağlanan destek arasında farklılıklar var.

Çöpler Altın Madeni söz konusu olduğunda, İliç’teki madencilik faaliyetlerini eleştirenlere sataşan, her haberin ya da yorumun altında belirip madenin hem Türkiye hem de Erzincan için ne kadar gerekli olduğunu anlatan, Çöpler Altın Madeni’ne karşı çıkan en tanınmış aktivist Sedat Cezayirlioğlu’nu itibarsızlaştırmak için özel çaba harcayan troll’ler, Kayseri-Develi’deki altın madenine daha farklı bir destek veriyor.

Kamuoyunda İliç’teki Çöpler Altın Madeni kadar gündemde olmayan Öksüt Altın Madeni konusunda troll’ler, doğrudan gelen eleştirilere cevap veriyor ve madencilik faaliyetlerini savunuyor. Ancak troll’ler mesailerinin büyük kısmını dolaylı desteğe ayırmış durumda.

Bu dolaylı desteğin farklı biçimleri var. Öncelikle madeni işleten Öksüt Madencilik şirketinin Develi’deki yerel yaşama verdiği destek övülüyor. Şirketin halkın kullanımı için yaptırdığı bina ve tesisler, kooperatiflere sağladığı maddi destekler, yerel yönetime sunduğu imkanlar öne çıkarılıyor. Troll’ler buna ek olarak, Develi ilçesinin imajını desteklemeye çalışıyor. Troll’lere göre Develi, yemekleriyle, doğal güzellikleriyle ve ilçeyi daha iyi bir yer haline getiren madeniyle meşhur. Bu algının kuvvetlenmesi için troll’ler, gülünç duruma düşmeyi de göze alıyor.

Develi’nin genel imajını desteklemek isteyen troll hesaplar, ilçe hakkında çok bir şey bilmedikleri için ya “Madenleriyle tanıyorum Develi’yi, çok güzel bir ilçe” gibi ifadeler içeren tweet’ler atıyor ya da bir tür etli pide yemeği olan “Develi Cıvıklısı” övgüleri yapıyor.

Troll’lerin Kayseri-Develi hakkındaki olumlu algıyı artırma çabasının ürünü tweet’lerin bazıları şunlar:

• Çok güzelmiş bayıldım zaten develi nin cıvıklısını Övüp duruyorlar [Develi’den bir manzara fotoğrafına cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Develi cıvıklısı net. [Kayseri’nin meşhurları konulu bir tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Önce Kayseri’ye sonra en güzel kültür doğa harikası develi de olduğu için sevindim,gidicek arkadaşlar develi cıvıklısını muhakkak tatmanızı tavsiye ederim [Resmi bir hesaptan atılmış Kayseri’yle ilgili bilgi tweet’ine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseri Develi hem güzel birde cıvıklısı var  mis yeraltı kaynakları ve madenleri tarih kokan bir ilçe Develi. [Develi fotoğrafı içeren bir tweet’e yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Ovvv çok harika Develi ilçesi hayran kaldım Erciyes Dağı,tarih , madenleri, ve cıvıklısı ilçeye bak herşey var. [Develi fotoğrafı içeren bir tweet’e yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bayılırım bende Develi nin cıvıklısına Kayseri Develi [Develi’den yemek fotoğrafı içeren bir tweet’e yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseri ekonominin merkezi sayılır nerdeyse. Tarımıyla fabrikalarıyla develi altın madeniyle ekonomiye büyük katkı sağlıyor [Kayseri hakkında bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Çok harika bir ilçe tarihî ile madenleri olsun herşeyi ile acayip bir ilçe bayılıyorum buraya. [Develi’de çekilmiş bir fotoğraf paylaşan kullanıcıya yanıt olarak] (Tweet linki, arşiv linki)

Elbette, Kayseri-Develi tweet’leri bunlardan ibaret değil.

Troll hesaplar, madeni işleten Öksüt Madencilik şirketinin Develi’ye ne kadar faydalı olduğunu, Develi ilçesindeki toplumsal ve ekonomik yaşamın gelişimi için ne kadar hayati hizmetler yaptığını sürekli vurguluyor. Şirketin parçası olduğu projeler, belediyeye sağladığı ekipmanlar ve yaptırdığı binalar troll’lerin sürekli dilinde.

• Çocuklar çok şanslı çünkü develi halkıyla işletmeleriyle Elele verip güzel projeler sunuyorlar tebrik ettim [Öksüt Madencilik tarafından Develi’de çocuklar için hazırlanan bir proje hakkındaki habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Özellikle maden şirketi çok destek oluyor her alanda katkı ve destek veriyor çok güzel umarım devam eder [Öksüt Madencilik firmasının Develi Belediyesi’ne ekipman bağışı yaptığı haberine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Özellikle develi için yaptıklarınız çok çok güzel umarım ilçeye ve öğrencilere verilen değeri arttırırsınız [Öksüt Madencilik firamasının Develi’deki projelerini anlatan bir tanıtım yazısına cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Daha nice projeler görürüz inşallah özellikle öksüt maden öğrencilere cok şey katıyor bu yönden çok şanslılar [Öksüt Madencilik’in de tarafı olduğu bir yerel eğitim protokolü hakkındaki habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Belediye olsun maden şirketi olsun kaymakamlik herkes develiye değer katıyor umarım devamı gelir [Yerel destek projelerini içeren bir protokolün imzalanmasıyla ilgili habere cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Keşke tüm firmalar bu şekilde bulunduğu yerlere destek olsa [Öksüt Madencilik’in de tarafı olduğu bir yerel eğitim protokolü hakkındaki Kaymakamlık açıklamasına cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Ne güzel develi gibi her ilçede böyle dayanışma olsa [Öksüt Madencilik’in de katıldığı, kooperatifler hakkındaki bir toplantı hakkındaki duyuruya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Yaptığı yardımlarla adını sıkça duyuyorduk zaten çok güzel ve anlamlı bir etkinlik olmuş [Öksüt Madencilik tarafından depremzedeler için düzenlenen iftar yemeği hakkındaki bir tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kadınlara verilen destekler ile kadınlar kooperatifleri önemli bir noktaya getirdi. Develide de belediye ve maden ısletmesi desteğiyle açılan kooperatif her geçen gün daha güzel bir yere gidiyoe [Kayseri-Talas ilçesi hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kadınlar kendilerine verilen destekler ile hen hünerlerini oetaya koyuyorlar hem üretime ve ekonomiye katılıyorlar. Develide de kadın girjşim kooperatifi açılırken belediyesinden maden isletmesine kadar her yerden destek görmüşlerdi [Kayseri hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseride öğrenciler için güzel projeler yürütülüyor develide de maden işletmesi seyrani kampüse sosyal tesis yaptırmıştı, akademik gelişim projesini yürütüyor [Kayseri hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bu ortaokuluna develi belediyesi ve maden işletmesinin spor salonu projesi vardı geötiğimiz aylarda açılışı gerçekleşti [Develi hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bu tohum develi kadınınada ilham oldu belediye ve öksüt maden desteği ile açılan kadın girişim kooperatifinde de kadınlar gacer unundan ürünler hazırlıyorlar [Develi’deki tohum dağıtımı programı hakkındaki tweet’e cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)

• Develide spora öğrenciye büyük destek var. Belediye be oksut maden akademik gelişim projesi ile öğrencilere destek oluyordu üstüne bu projeylede spora teşvik ediyorlar [Kayseri hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kadınlar için tüm develi birlik olsu adeta kaymakamlık, belediye, maden işletmesi herkes elinden geleni yaptı kadınlara bir iş kapısı oluşturdular [Develi Kadın Kooperatifi hakkındaki bir tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kar yağmadan önlem alınıyor istenmeyen aksaklıkların önüne geçiyorlar belediye ve maden işletmesinden güzel bir iş daha [Öksüt Madencilik firmasının Develi Belediyesi’ne ekipman bağışı yaptığı haberine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Develi de Spor salonu çok iyi olmuş bir çok spor müsabakaları yapılıyor Kayseri Develi ilçesi çalışıyor şirketler de bu konuda destek veriyor. [Develi Spor Salonu’nda düzenlenen bir etkinlik hakkındaki tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bu ülkede maden şirketleri sadece maden çıkart ma değil olduğu bölgeyi kalkındırma görevinde üstlenmiştir. [Öksüt Madencilik’in katkısıyla çalışmalarına başlayan Develi Kadın Kooperatifi hakkındaki duyuruya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseri’de çok güzel haberler geliyor Develi ilçesinde öksüt madencilik ve kaymakamlık kadınlar için yaptığı projeleri ve bu haber mutlu ediyor bizleri. [Develi hakkındaki bir habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Develi ilçesinin maden işletmesine çok teşekkür ederiz çocuklara verdiği o güzel destekten. [Öksüt Madencilik tarafından Develi’de çocuklar için hazırlanan bir proje hakkındaki habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseri Develi bu maçı vermez iyi bir takım kuruldu spora destek veren madenler olsun ilçenin çok sayıda iş insanları iyi takım kuruldu. [Develi Belediyespor voleybol takımı hakkındaki bir habere yanıt olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Verilen destek gerçekten güzel ayrıca bu madencilik sektörü olduğu her bölgede oralara büyük destekler vermekte. [Öksüt Madencilik firmasının Develi Belediyesi’ne ekipman bağışı yaptığı haberine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Kayseri öğrencilere verdiği desteklerle ön plana çıkıyor zaten erasmus için doğru bir yer olmuş. Açılan kütüphaneler olsun develide belediye ve maden işletmesi desteğiyle yürütülen akademik gelişim projeleri gibi projeler olaun öğrencilere büyük destek var [Kayseri’de bulunan Erasmus öğrencileriyle ilgili tweet’e yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

Öksüt Madencilik faaliyetlerine ev sahipliği yapan Develi ilçesine yapılan övgüler ve şirketin ilçeye sağladıkları hakkında atılan tweet’lerle, yurttaşın maden firmasının ilçedeki varlığını tasdiklediği izlenimi oluşturuluyor.

Troll’ler altın madenciliği faaliyetlerine yönelmiş eleştirileri göğüslemek için de çaba harcıyor.

Öksüt Altın Madeni, altın zenginleştirme süreçlerinde görev yapan işçilerin kurşun zehirlenmesi geçirmesiyle gündeme geldi. Birçok işçinin cıva zehirlenmesi yaşadığı madenin yöneticileri, yargı sürecinde sorumluluklarını kabul etmedi. Hatta zehirlenmeyi fark edip altın dökümünü durduran danışmanın madendeki görevine son verildiği, bilirkişi raporuyla tespit edildi.

Troll’ler, madenin işçi sağlığı ve iş güvenliği tartışmalarıyla anıldığı, çevre kirliliğine yol açıyor olabileceğine ilişkin birçok haber ya da yoruma müdahil oluyor.

Madene doğrudan gelen eleştirileri troller genellikle yanıtlamıyor ama başka söylemlere başvurarak savuşturmayı deniyor. Örneğin madende çalışan işçilerin zehirlendiğine ilişkin paylaşımlara, altın madenciliğinin ekonomiye faydalı olduğu, işçi sağlığı konusunda iddiaların maksatlı olduğu, Develi’ye bu kadar çok katkı yapan bir firmanın işçilerine kötü muamele etmeyeceği yönünde yanıtlar veriliyor:

• Develiden uzak durun artık ya herşeyi herşeye karıştırmayın şu ülkede [Develi’deki madencilik faaliyetlerinin çevreyi kirlettiğini söyleyen bir Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Lütfü Şahsuvaroğlu’na cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Bu saatten sonra madenlere madencilere millet laf söyletir mi sizlere. [Develi’deki madencilik faaliyetlerinin çevreyi kirlettiğini söyleyen bir Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Lütfü Şahsuvaroğlu’na cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Ben şunu anlamadım burda yediği tepkiyi nasıl olduda madenlere getirdiniz? Ayrıca madenlerde çalışan madenciler unutmayın ki bu ülkenin en güven veren kurtarıcıları. [Develi’deki madencilik faaliyetlerinin çevreyi kirlettiğini söyleyen bir Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Lütfü Şahsuvaroğlu’na cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Bu asparagas haberin altında acaba tahmin ettiğimiz ümit bey mi var [Develi’deki altın madeninde meydana gelen bir patlama sonrası gerçekleştirilen incelemeye ilişkin habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Çalışmayan mühürlenmis bir yerde nasıl barren tankı patlar enteresan iyi algı. [Develi’deki altın madeninde meydana gelen bir patlama sonrası gerçekleştirilen incelemeye ilişkin habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Devlet herşeyi bilir ve uygular demekki algıdan öte bir durum değilmiş [Develi’deki altın madeninde çalışan işçilerin kan testlerinde ağır metal bulunması hakkındaki habere yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Develi için çok önemli bir firman çok katkı sağlıyor [Altın madeni hakkındaki ÇED toplantısı haberine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bu madenlerden ve develi den ne istiyorlar anlamış değilim [Develi’deki altın madeni hakkında yapılmış olumsuz bir yoruma cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Şu ellerinizi çekin develiden rahat bırakın kaç kişi çalışıyor orada biliyomusunuz asılsız haberleriniz yüzünden ya işsiz kalırlarsa ozmaanda çıkacakmisiniz meydanlara [Öksüt Altın Madeni’nde usulsüz kapasite artışı yapıldığını belirten bir haberi paylaşan kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

• Yazık yazık gündeme gelmek icin insanları kullanmayın [Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı’nın altın madeninden olumsuz etkilenenlerle yaptığı görüşmenin videosuna yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Ciddi bunlara inanan varsa bir araştırsın birdaha yüzlerine bakmazsınız,firmanin develiyi okadar katkısı olmuş ki şok olacaksınız [Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın Öksüt Altın Madeni ziyaretine ilişkin habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Haziran kampanyası yüzünden milletin ekmeğiyle oynamayın [Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın Öksüt Altın Madeni ziyareti hakkındaki bir tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Mantıksız olan bişiler var. Şimdi bu işletmenin bölgedeki faaliyetlerine baktım bölgenin hayvan pazarını yenilemiş, üniversiteye sosyal tesis yapmış ve daha birsürü şey. Çevre halkını dahi düşünen bir işletme kendi çalışanlarını niye umursamasın ??? [Öksüt Altın Madeni işçilerinin cıva zehirlenmesi yaşadığını ve bunun gizlendiğini söyleyen bir kullanıcıya yanıt olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Madeni araştırdığımda çıkan haberler hep develide yaptığı sosyal yardımlar ve faaliyetler. Çalışanlarına 5gr altın dağıtmış zamanında bu işletmenin çalışanlarını madur edeceğini düşünmüyorum [Öksüt Altın Madeninde çalışan taşeron işçilerin iş bırakmasıyla ilgili habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Gerçekten biliyormusun nasıl ayrıştırma yapıldığını bilmiyorsun bilseydin bu yazıyı yazmazdin bırakın bu işleri gerçekten Develi ilçesi milletini kandırmayın. [Develi’deki altın madeninde siyanür kullanıldığını belirten bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Amca oğluna sordum bu tesis kapalıymış zile köyün deniz ordan defalarca işe giderken önünden geçiyorlar böyle birşey olmamış. [Ümit Özdağ’ın madende siyanür solüsyonu kazası yaşandığı açıklamasına yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bukadar yalan ve bağdaştırma yapabilmek için eğitim veren bir kurummu var [Madendeki cıva zehirlenmesi haberini paylaşan akademisyen Aslı Odman’a yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

• Nasıl mı kolaylaştırır elindeki telefon varya birader kullanıyorsan madenler sayesinde. [Zafer Partisi’nin Develi’deki altın madeni ziyaretine cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Ustam bu çok yanlış bir bilgi atık havuzuna kullanılan siyanür şehrinden arındırılmış olarak kullanılır yani gaz salımı olmaz sodyum siyanür kullanılır ayrıca okadar düşük miktarlı tonlarca su ile solüsyon haline getirilir okadar çok yanlış bilgi sonucu madenler kötüleniyor. [Zafer Partisi’nin Develi’deki altın madeni ziyaretine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Buda İliç gibi kofti bence duyumlara göre o işçiler iki ay önce işten çıkmış deniyor Mart gibi ee olay Mayıs’ta olmuş nasıl olacak şimdi. [Öksüt Altın Madeni’ndeki cıva zehirlenmesi hakkında bilirkişi raporu haberine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Olayın bu şekilde olmadığı görülüyor her işçinin isteklerini söylemek için toplandığı bir anı çekip sanki aylarca sürmüş grev gibi gösterme çabaniza gülüyorum adamlar 1 saat gibi eylem yapmış… [Altın madeni çalışanlarının grevi hakkındaki bir tweet’e cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Ülkemizde maden kaynağı var bunu yıllarca engellendiği açık ve ortada şimdi Türkiye güçlenmek istiyor ve bu kaynakları bulmaya çalışıyor olması gerektiği gibi. [Gazeteci Özer Akdemir’in Öksüt Altın Madeni hakkındaki yazısına cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Bu dünyada gördüğün bütün makineler,otomobiller,gemiler, evinin elektir tesisatı,binan,elindeki telefon , bilgisayarın, bunun nesini anlayamdin dona takilcagina biraz kafanı çalıştır derim madenler sayesinde bunlara sahipsin. [Zafer Partisi’nin Develi’deki altın madeni ziyaretine cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)

• Yani çorak birtane ağaç yok altı yeraltı kaynakları ile dolu olan bir yerde bukadar cingar çıkartma derdiniz nedir bu madenler bizim hayatımızı kolay yaşamamızı sağlıyor. [Zafer Partisi’nin Develi’deki altın madeni ziyaretine cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Madenler işlemeden bu ekonomi nası büyüyecek peki [Öksüt Altın Madeni’ne eleştiri getiren bir değerlendirmeye cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki, ekran görüntüsü)
• Madeni kapatalım sanayileride kapatalım ne yapalıma o zaman nerden ülkeyi kalkındıralım [CHP Kayseri İl Başkanının Öksüt Altın Madeni’nin kapatılması çağrısında bulunduğu videoya cevap olarak] (Twet linki, arşiv linki, ekran görüntüsü)
• Olay iliç olayı Kayseri Develi değil ayrıca her bir kaza olayına bakarak her yeri kapatalım mı anlamadım :) [Ümit Özdağ’a İliç’teki facia sonrası Öksüt Altın Madeni’ni hatırlatan bir kullanıcıya cevap olarak] (Twet linki, arşiv linki, ekran görüntüsü)

Troll’ler başka madenleri de savunuyor: Tokat, Kütahya, Fatsa, Gümüşhane ve diğerleri

Erzincan-İliç’teki Çöpler Altın Madeni ve Kayseri-Develi’deki Öksüt Altın Madeni hakkında kapsamlı çalışma yürüten troll ağı, aynı zamanda Türkiye’deki başka maden projeleri hakkındaki haber ya da yorumlara da müdahalede bulunuyor. Troll’lerin hakkında tweet attığı maden projelerinin neredeyse tümü, altın madenciliği faaliyetlerinden oluşuyor.

Örneğin, Tokat-Erbaa’daki altın arama çalışmalarından şikayet eden Twitter kullanıcılarına kızan troll hesaplar, Kütahya’da altın madenciliği için ağaç kesildiğini dile getiren bir kullanıcıyı, “Madenlerde ağaçlara zarar verilmez ayrıca daha çok ağaç ekimi yaparlar” diye azarlıyor.

Tokat, Ordu ve Afyon’da maden arayan TÜPRAG’a (Eldorado Gold) tepki gösteren kullanıcılar cahillikle itham ediliyor ve troll’ler bu kullanıcılara Türkiye’nin madenlere ihtiyacı olduğunu hatırlatıp bilgiç bir tavırla, tüm önlemlerin alındığını söylüyor.

• Verusa Holding firmasının Tokat-Erbaa’daki altın madeni projesi hakkında – Madenlerin ne amacı olduğunu bilmeyen insanlar olması peki cehalet mi desek. [Tokat-Erbaa’da madencilik yapılmasını önlemek isteyen bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Verusa Holding firmasının Tokat-Erbaa’daki altın madeni projesi hakkında – Hiç bir yerden altın çıkarmayalim ozaman bu ne ya herşeye karşı çıkılıyor [Tokat-Erbaa’da madencilik yapılmasını önlemek isteyen bir kullanıcıya cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Zenit Madencilik firmasının Kütahya’daki altın madenciliği faaliyetleri hakkında – Madenlerde ağaçlara zarar verilmez ayrıca daha çok ağaç ekimi yaparlar [Madencilik faaliyetleri kapsamında Kütahya-Eğrigöz Dağındaki ağaçların kesildiğini belirten bir kullanıcıya cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Bahar Madencilik ve Stratex International’ın Fatsa’daki altın madeni hakkında – Bu ülke ekonomisine darbe vuramicaksiniz [Fatsa’daki altın madenciliği projesine karşı açılan dava hakkında paylaşılan habere cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• TÜPRAG (Eldorado Gold) firmasının Tokat ve Ordu’da altın arama çalışmaları hakkında – Yaşam isterken bütün yaşam rahatlığını sunan teknolaji ,ulaşım, takı tasarım çeşmeden su yerine tulum kuyu actiralim yaşayalım öyle değilmi ya bı yürü git [“TÜPRAG, Tokat ve Ordu’nun köylerinde altın aramaya başladı” haberini paylaşan bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• TÜPRAG (Eldorado Gold) firmasının Tokat ve Ordu’da altın arama çalışmaları hakkında – Madenler olmasa petrol olmasa dünya nanay [ “TÜPRAG, Tokat ve Ordu’nun köylerinde altın aramaya başladı” haberini paylaşan bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

• TÜPRAG (Eldorado Gold) firmasının Afyon’daki altın arama çalışmaları hakkında – ÇED raporu sadece arama için veriliyor galiba sonra madencilik yasası gereği büyük yaptırımlar var bunlar kolay şeyler değil tabiki bu uljenin madenlere  ihtiyacı var ve gelişmesinde destek olunup desteklenmeli. [Afyon-Emirdağ yaylalarında maden arama izni verildiğini söyleyen bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• TÜPRAG (Eldorado Gold) firmasının Afyon’daki altın arama çalışmaları hakkında – Madenler ekosistemin devamlılığı için önemli unsurlar denetim ve önlemler en üst düzeydedir [Afyon-Emirdağ yaylalarında maden arama izni verildiğini söyleyen bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• TÜPRAG (Eldorado Gold) firmasının Efemçukuru Altın Madeni hakkında – Yeraltı kaynakları kullanılmaz ise yer üstü kaynakları kullanılır ve bir tek orman kalmaz gelecekte bu enerji nerden sağlanacak acaba? [Efemçukuru madeninde usulsüz kapasite artışı yapıldığı hakkındaki habere cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Alfa Olivin firmasının Muğla-Sandras’taki olivin madeni projesi hakkında – Ben anlamıyorum sizler bu ülkenin menfaati dışında her haberi yayınlıyorsunuz madenler nedir hayatımıza kattığı nelerdir bunları yazıp insanları bilinçlendirme yerine tam tersi ekonamik gücümüze saldırır gibisiniz. [Muğla-Sandras’taki olivin madeni kapasite artırımı projesine ÇED Olumlu Kararı verildiği haberine cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Koza Altın firmasının Gümüşhane’deki Mastra Altın Madeni hakkında – Tüm önlemler alınmıştı yanlış hatırlamıyorsam [Madendeki atık depolama tesisinin kapasitesinin artırıldığına ilişkin habere cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Krommer Madencilik firmasının Hatay-Arsuz’daki krom ocağı projesi hakkında – Yerel halk nerde,  yine bunlar tura çıkmışlar her eylemde aynı tipler [Maden karşı protestoyu gösteren videoya yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Anadolu Export firmasının Murat Dağındaki altın madenciliği projesi hakkında –Madenlere bu kadar karşı gelinmesini anlamış değilim hem istihdama katkısı var hemde ekosisteme [Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, açılan davada suyun altından daha değerli olduğunu kabul ettiğini söyleyen bir kullanıcıya cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

Troll hesap etkileşimlerinin ortak özelliği: Altın madenciliği savunusu

Troll hesaplardan atılan madencilik yanlısı bazı tweet’leri, belirli maden projeleriyle eşleştirmekse oldukça zor. Herhangi bir madencilik projesiyle ilişkilendirmesi mümkün gözükmeyen bu tweet’lerin ortak özelliği ise altın madenciliği yanlısı olmaları.

• Ormanların %66 sı madenlere açıldı denmesi biraz saçma ülkemizdeki ormanların yüzölçümü nün %2 di kadara bile madenlere açık değil bu veriyi kim verdi elinize [Ordu’daki altın madeni ruhsatlarının fazlalığına tepki gösteren CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun’un paylaştığı videoya yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Harbi buna inanıyor musunuz? Eğer öyleyse vay halinize. [CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Türkiye’deki altın üretimi hakkındaki soru önergeleri hakkındaki, “Yabancılar gözü altın madenine dikti; Çil çil altınlar kime gidiyor” başlıklı habere yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Gayet açıklayıcı bi video. Saçma sapan iftiralara inanmak yerine bunu izlesinler [Maden Platformu isimli hesabın paylaştığı madencilik videolarına yanıt olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Bu ülkenin altın açığı büyük bu madenler sayesinde yıllık bütçe açığı düşük kalıyor eğer bunlar olmazsa bu ülkede kullandığınız herşey fiyat olarak enflasyon olarak bizleri yakacak. [Erzincan-İliç ve Artvin’deki Hod Vadisindeki altın madenciliği faaliyetlerini aktaran videoya yanıt olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• İnsanlık adına kullandığımız aklımıza gelen herşeyde katkısı var ulaşımdan tutun kıyafete haberleşme den tutun üretim makinalarına kadar bu madenler sayesinde var oluş, olmasalardı dünyada bir tek ağaç orman kalmaz tam tersi doğa diye birşey kalmazdı tabiki sonuna kadar çalışmalı [Türkiye’nin altın rezervi zengini olduğunu ve altın madeni ihracatı yapacak seviyeye çıkması gerektiğini söyleyen Maden Platformu hesabına cevap olarak] (Tweet linki, arşiv linki)
• Ne olsun istiyorsunuz maden olmasın mı ülkemizde iyice almıştınız ithal etmeye herşeyi [ “Yüzlerce maden sahası ihaleye çıkarıldı” başlıklı habere yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Aynen altın zengini ülke olalım vallah [ “Altın madenciliğinin ülke ekonomisine katkısını ve istihdam olanaklarını düşünerek, yalan haber ve dezenformasyonlara karşı durmak, hepimiz için milli bir görev niteliğinde” diyen Maden Platformu hesabına cevap olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Ekosistemin devamlılığı için madenler önemli madenlerden sonra maden alanları rehabilitasyon ediliyor [ “Yüzlerce maden sahası ihaleye çıkarıldı” başlıklı habere yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)
• Hocam sizin iyi bir takipçinizim bilmediğimiz bir şey var madenler tam tersi doğayı korur bu madenler olmasaydı dünya yüzünde bir tek ağaç kalmazdı bakış açınızı başka yönden bakmanız için diyorum. [Diyanete, altın madenleri için tahrip edilen ormanlar hakkında hutbe verme çağrısında bulunan ilahiyatçı Cemil Kılıç’a yanıt olarak] (Silinmiş tweet, arşiv linki)

*****

İtibar İşportada araştırması kapsamında incelediğimiz 16 hesabın profillerini, bu hesaplardan atılmış ve tek tek incelenerek seçilmiş şirketler ya da siyasetle ilişkili binlerce tweet’i, ağın tamamının kazınmış verilerini, Internet Archive’a yüklenmiş binlerce tweet ya da ekran görüntüsünü barındıran İtibar İşportada veri setine buradan ulaşabilirsiniz:

İtibar İşportada veri seti

İTİBAR İŞPORTADA DOSYASI

• İtibar İşportada araştırması: Twitter’da (X.com) şirketler ve siyasetle ilişkilenen troll ağları
• İtibar İşportada (1): Troll’ler İliç’teki altın madenciliğine karşı çıkan Cezayirlioğlu’nu itibarsızlaştırmak için bir yıl boyunca uğraştı
• İtibar İşportada (2): İliç’teki felaketten bir saat sonra troll’ler “kontrollü göçertme” yalanını yaymaya başladı
• İtibar İşportada (3): Cennet Koyu projesi, vergi affı ve madenleriyle Cengiz Holding de troll’lerin koruması altında
• İtibar İşportada (4) | Yerel seçim kampanyalarında troll etkisi: CHP’nin İzmir ve Hatay’da tartışılan başkan adaylarının yardımına troll’ler koştu
• İtibar İşportada (5) | Rakibi kötüleme, itibar yönetimi ve hasar kontrolü: Son tüketiciyi hedefleyen şirketler için troll faaliyetleri
• İtibar İşportada (6) | Deprem döneminde de boş durmadılar: Şirketler hakkındaki olumsuz yorumlara troll’lerden deprem yardımı kalkanı