Piştî suîqesta Îsmaîl Heniye, Yahya Sînwar bû rêberê de facto yê Hemasê. Paşxaneya Sînwar, şêwaza rêberiya wî û dîtina wî bandorê li ser paşeroja Hemasê û pirsgirêka Filistînê çawa bandor bike?
Sînwar, pişt êrîşên 7’ê Cotmeha 2023’an tê nîşandan. Tê texmînkirin ku Sinwar, tevî bombebarana giran a Îsraîlê, hê jî sax e û di tunelên Xezzeyê de veşartiye. Îsraîlê, tevî ku 400.000 dolar xelat daniye ser serê wî, heta niha – bi zanîna me – nekariye wî bigire an bikuje. Tê zanîn ku şêwaza rêberiya Sînwar, berevajî nêzîkatiya Heniye ya zêdetir dîplomatîk, bêhtir agresîf û lihevneker e.
Yahya Sînwar kî ye?
Yahya Sînwar piştî kuştina Îsmaîl Heniye wek rêberê de facto yê Hemasê derket rojevê. Sînwar, ku di sala 1962’an de li kampeke penaberan a Khan Yunis li Kerta Xezzeyê hatiye dinyayê, wek yek ji damezrînerên Hemasê, di şiklgirtina rêxistinê de roleke girîng lîst. Sînwar, ku di dawiya salên 1980’î de tevlî Hemasê bû, di demeke kurt de bû serokê beşa ewlekariyê ya rêxistinê.
Di sala 1989’an de Sînwar bi kuştina du leşkerên Îsraîlî û pêkanîna suîqestan li dijî sixurên Filistînî hat tawanbarkirin û bi çar caran cezayê girtîgeha heta hetayî hat cezakirin. Sînwar, ku 22 sal di girtîgehên Îsraîlê de ma, di sala 2011’an de di çarçoveya pevguherîna Gilad Shalit de hat berdan.
Salên girtîgehê îdeolojiya Sînwar û dijminatiya wî ya li hember Îsraîlê xurt kir. Li gorî Michael Koubi, berpirsiyarê berê yê îstixbarata Îsraîlê, Sînwar di lêpirsînên xwe de pesnê xwe dida ku sixurên Filistînî kuştine. Vê pêvajoyê îmaja wî ya hişk û lihevneker di nav Hemasê de xurt kir.
Sînwar, ku di sala 2017’an de wek rêberê Hemasê yê Xezzeyê hat hilbijartin, di navbera beşa leşkerî ya rêxistinê Tugayên Îzzeddîn el-Qassam û beşa siyasî de bû pir. Vê pozîsyonê ew kir yek ji kesayetiyên herî bibandor ên Hemasê.
Berevajî Heniye, Sînwar xwedî ezmûna operasyonel a li qadê ye. Ev jî dike ku ew li ser beşa leşkerî ya rêxistinê xwedî bandoreke zêdetir be.
Di bin rêberiya Sînwar de çi tê payîn?
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Bilindahiya Sînwar di nav Hemasê de wek nîşaneya wê yekê tê dîtin ku rêxistin dikare berê xwe bide xeteke hişktir. Ev dikare muzakereyên bi Îsraîl û civaka navneteweyî re zehmet bike. Ji aliyê din ve, aliyê Sînwar ê pragmatîk jî tê destnîşankirin. Hin analîstên siyasî dibêjin ku ew “pir hişk lê di heman demê de bi awayekî bêrehm pragmatîk” e.
Tê pêşbînîkirin ku mirina Heniye dê bandorê li ser têkiliyên Hemasê yên derve bike. Profîla Sînwar a zêdetir ber bi hundir ve dikare girêdanên navneteweyî yên rêxistinê qels bike. Lê belê tê zanîn ku Sînwar di muzakereyên bi Îsraîlê re roleke sereke lîstiye. Tê îddiakirin ku di muzakereyên di navbera Hamas û Îsraîlê de ew merciya dawî ya pejirandinê ye li ser navê Hemasê. Ev ezmûn û kesayetiya wî ya pragmatîk dikare di muzakereyên pêşerojê yên muhtemel de wî bike kesayetiyeke girîngtir li ser maseyê.
Di bin serokatiya Sînwar de dibe ku dînamîkên hundirîn ên Hemasê biguherîn. Tê payîn ku di şûna rêberên diasporayê de kadroyên li Xezzeyê derkevin pêş.
Lê belê, rêbertiya Sînwar ji ber krîza mirovî ya li Xezzeyê rastî rexneyan jî tê. Nerazîbûna zêdebûyî di nav gelê Filistînê de dikare pozîsyona wî zehmet bike.
Ji aliyê paşeroja Hemasê ve biryarên ku Sînwar dê bigire xwedî girîngiyeke krîtîk in. Stratejiya têkoşîna çekdarî ya rêxistinê dê çawa be, an jî gelo dê têkoşîna çekdarî bidomîne yan na, hê jî ne diyar e.
Astengiyeke din a ku di bin rêberiya muhtemel a Yahya Sînwar de dê were rojevê jî helwesta civaka navneteweyî ya li hember Hemasê ye. Di bin rêberiya Sînwar de dibe ku rastî nêzîkatiyeke zêdetir krîmînal bê û hewldana derxistina rêxistinê ji lîsteya terorê bikeve pêvajoyeke zehmetir.
