Marmara Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, Türkiye’deki ensest vakalarının karanlık yüzüne ışık tuttu. Araştırmaya göre iki yaşından itibaren enseste maruz bırakılan çocuklar var ve büyük çoğunluğu ruhsal ve fiziksel zarara uğradı. Uzun süre enseste maruz bırakılan çocuklarda travma sonrası stres bozukluğu, özgüven kaybı ve sosyal ortamlardan uzaklaşma görüldü. Araştırma, ensest vakaların çoğunlukla aile içinde gizli tutulduğunu ve yetkililere ilk bildirimin genellikle yıllar sonra yapıldığını ortaya koydu.
Marmara Üniversitesi Çocuk Koruma ve Araştırma Merkezi çocuk koruma birimine, 2012-2022 yılları arasında cinsel istismar iddiasıyla 569 çocuk başvurdu. Dr. Tuğçe Kalaman başvuruda bulunan çocukları araştırdı. “Hastane temelli çocuk koruma merkezine cinsel istismar iddiası nedeniyle adli tıbbi değerlendirme yapılmak üzere gönderilen ensest olguların incelenmesi” başlıklı araştırmada Kalaman, bu çocuklardan 126’sının enseste maruz kaldığını belirledi. Araştırmaya göre yaş ortalaması 9 olan çocuklar arasında iki yaşından itibaren enseste maruz bırakılanlar var; çoğunlukla da 6-11 yaş aralığındaki çocuklar hedef alınıyor. Vakaların çoğunda tehdit ve şiddet unsurları tespit edilirken, faillerin yüzde 31’inin çocukların öz babası olduğu belirlendi. Çocuğun maruz bırakıldığı cinsel istismarın adli birimlere bildirilmesi ise 19 aydan fazla sürüyor. Tespit edilen ortalama süre 591 gün.
“Ensest aile içinde gizli tutuluyor”
Dr. Tuğçe Kalaman, araştırmasında Çocuk Koruma Birimi’nde incelenen tüm cinsel istismar vakalarının beşte birinin ensest tanımına uyduğunu belirtti. Bu oranın azımsanamayacak düzeyde olduğunu ve çocuklarda kısa veya uzun vadede birçok ruhsal belirti veya bozukluk gelişebileceğini vurguladı. Kalaman, ensestin genellikle aile içinde gizli tutulması ve bir tabu olarak görülmesi nedeniyle en zor ortaya çıkan ve birçok mağduriyete neden olan önemli bir toplumsal sorun olduğunu dile getirdi. Ayrıca Kalaman, “Çalışmamızda da saptandığı üzere, çocukların yaşadıkları cinsel istismarı ailelerinden sonra en sık, kendilerini en rahat ve güvende hissedebilecekleri kişi olan öğretmenleriyle paylaştığı görülüyor. Rehberlik öğretmenleri başta olmak üzere tüm öğretmenlere, bu konuya nasıl yaklaşmaları gerektiğiyle ilgili eğitim verilmeli ve çocukları yargılamadan olaya doğru yaklaşıp adli yetkililere bildirmeleri sağlanmalıdır” dedi.
“İki yaşında enseste maruz bırakılan çocuk var”
Araştırmaya göre enseste maruz bırakılan çocukların yüzde 83,3’ü kız, şüphelilerin ise yüzde 92’si erkek. Mağdurlar arasında en yüksek oran, yüzde 50,8 ile 6-11 yaş grubunda bulunurken, yüzde 21,4’ü 0-5 yaş grubunda yer aldı. Mağdurların en küçüğünün iki, en büyüğünün ise 17 yaşında olduğu belirlendi.
Dosyası incelenen çocukların ebeveynlerinin yüzde 37,3’ünün boşanmış, yüzde 59,5’inin de evli olduğu saptandı.
Ayrıca çocukların yüzde 26,8’inin zeka gelişiminin yaşına göre uyumsuz olduğu ortaya çıktı.
Enseste maruz bırakılan çocukların ailelerinin eğitim seviyeleri ne durumda?
Ebeveynlerin eğitim seviyeleri incelendiğinde, babaların yüzde 13,5’inin üniversite, yüzde 46,5’inin ise ilkokul mezunu olduğu görüldü.
Enseste maruz bırakılan çocukların yüzde kaçı okula gidiyor?
Araştırmaya dahil olan çocukların yüzde 61,1’inin okula devam ettiği, beş çocuğun ise özel eğitim aldığı tespit edildi.
Çocukların yüzde 61’i tehdit edildi
Çalışmaya göre şüphelilerin yaş ortalaması 33 olurken şüphelilerin en küçüğü 10, en büyüğü ise 74 yaşında.
Şüphelilerin yüzde 31’i çocuğun öz babası olurken şüphelilerin yüzde 13,5’i amca, yüzde 11,1’inin enişte olduğu saptandı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Ayrıca şüphelilerin çocuğa olan yakınlıkları kategorize edildiğinde, yüzde 62,4’ünün birinci ve ikinci derece akraba, yüzde 37,6’sının ise diğer akraba olduğu görüldü.
İlk maruz bırakılmadan itibaren yetkililere bildirim yapılması yaklaşık 7 bin gün
İlk maruz bırakılmadan itibaren adli yetkililere bildirim yapılması arasındaki sürenin ortalaması 591 gün olarak belirlenirken, bu süre 6 bin 20 güne kadar çıkabildiği belirtildi.
Vakaların yüzde 48,4’ünde iddia edilen eylemin cinsel “penetrasyon” şeklinde gerçekleştiği ve yüzde 42’sinde eylemin beşten fazla kez meydana geldiği görüldü.
Cinsel istismarın yüzde 61,1’inde tehdit ve hile kullanıldığı, yüzde 18,3’ünde ise çocukların fiziksel şiddete maruz bırakıldıkları ortaya çıktı. Yaşadıkları olayın ardından çocukların yüzde 76,8’inde ruhsal bozukluk gelişirken, intihar girişimi öyküsü bulunanların oranı yüzde 12,7 oldu. Çocukların yüzde 68’i istismarı kendi evinde yaşadı.
Çocukların ruh sağlığı bozuluyor
Araştırmaya göre cinsel istismara maruz bırakılan çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), Borderline Kişilik Bozukluğu, anksiyete, depresyon, kendine zarar verme davranışları, düşük özgüven, cinsel davranış bozuklukları ve alkol-madde kötüye kullanımı gibi sorunlar görülüyor. Ayrıca çocukların akranlarıyla zayıf ilişkiler kurdukları, fiziksel aktivitelerde isteksizlik yaşadıkları ve temastan kaçındıkları görüldü.
İstismar nasıl ortaya çıkıyor?
Çocukların ilk istismar sonrası davranış şekilleri incelendiğinde, yüzde 76’sının olayı gizlediği, yüzde 20,7’sinin aileden, yüzde 1,7’sinin ise okuldan yardım istediği görüldü. Çocukların, olayın ortaya çıkış şeklini yüzde 56,6’sının aile bireyiyle, yüzde 13,1’inin öğretmeniyle paylaştığı belirlendi. Çocukların sadece yüzde 3,3’ü kendisi ihbarda bulunuyor.
Araştırmaya göre yaşananların ortaya çıkmasının ardından ailelerin yüzde 18,2’si reddedici, yüzde 9,9’u eleştirel, yüzde 4,1’i ise baskıcı bir tavır sergiledi. Öte yandan, 25 çocuğun yasal süreç başladıktan sonra iddiasından vazgeçtiği tespit edildi.
Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre her beş kadından ve her 13 erkekten biri çocukken cinsel istismara ve 20 yaş altındaki 120 milyon genç kız bir tür cinsel saldırıya maruz kalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre 2022’de güvenlik birimlerine suç mağduru olarak gelen ve getirilen 232 bin 739 çocuğun yüzde 13,7’sinin cinsel suçlar nedeniyle mağduriyet yaşadı. Türkiye’de çocuk istismarı ile ilgili yapılan 15 çalışmanın dahil edildiği bir derlemede, istismarcıların yüzde 79,6’sının çocukların bir tanıdığı olduğu görüldü. İstismarcıların kimliğine yer veren çalışmalardaki toplam ensest oranı ise yüzde 13,3. Literatürde yakınlık derecelerine göre incelendiğinde en sık baba-kız ensesti görülüyor. Ancak yapılan bazı çalışmalar kardeşler arası ensestin daha sık olduğunu belirtiyor.
