ABD’nin İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerini hedef alarak gerçekleştirdiği hava saldırısı, Ortadoğu’daki krizin seyrini dramatik biçimde değiştirdi. Peki İran’ın elindeki kozlar neler, İran nasıl cevap verecek?
ABD Başkanı Donald Trump, kendi sosyal medya platformu Truth Social’dan paylaştığı mesajda Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerinin vurulduğunu duyurdu. Trump, operasyonu, “çok başarılı bir saldırı” olarak nitelendirdi.
- Yerin 90 metre altında bir kale: İran’ın “nükleer kalbi” Fordo hakkında neler biliyoruz?
- Devrimden, gücünün en zayıf noktasına: İran’ın dini lideri Ali Hamaney kimdir?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu gelişmeyi “tarihi bir an” olarak nitelendirdi. Artık tüm bölge şimdi İran’ın nasıl bir karşılık vereceğini bekliyor.
İran nasıl cevap verecek?
İran’ın nasıl bir tepki vereceği, savaşın geleceğini belirleyecek en kritik unsur. Uzmanlara göre Tahran’ın önünde üç seçenek var:
- Birincisi, hiçbir şey yapmamak. Bu durum, ABD’nin daha fazla saldırı düzenlemesini engelleyebilir, hatta taraflar arasında yeni bir diplomasi kapısı açabilir. Ancak bu tutum, özellikle dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in son günlerdeki sert söylemlerinin ardından içeride zayıflık işareti olarak yorumlanabilir.
- İkinci yol ise sert ve hızlı bir misilleme. İran, yıllar içinde biriktirdiği balistik füze stoku ile yaklaşık 20 civarında ABD üssünü hedef alabilecek kapasiteye sahip. Ayrıca Kızıldeniz’deki ABD donanmasına yönelik insansız hava araçları ve sürat tekneleriyle saldırı ihtimali de masada.
- Üçüncü seçenek ise daha geç ve stratejik bir zamanda saldırıya geçmek. İran bu yolu, 2020’de Kasım Süleymani suikastının ardından da tercih etmişti. Şu an yüksek alarmda olan Amerikan üsleri ileride gevşek bir güvenlik zeminine oturduğunda sürpriz bir saldırı gündeme gelebilir.
Hürmüz Boğazı kapatılır mı?
İran’ın elindeki en büyük kozlardan biri, şüphesiz Hürmüz Boğazı’nı da kapatmak.
Hürmüz Boğazı, Ortadoğu’daki petrol üreticisi ülkelerin Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve ötesine ikmal yaptığı kritik bir güzergâh.
ABD Enerji Bilgi Dairesi’ne göre Hürmüz Boğazı, “dünyanın en önemli petrol geçiş noktası.”
Küresel petrol tüketiminin yaklaşık yüzde 20’si, yani günde 20 milyon varile yakın petrol bu boğazdan geçiyor.
Eğer bu gerçekleşirse, küresel petrol arzı ciddi şekilde sekteye uğrayabilir. JP Morgan’ın Haziran 2025 tarihli değerlendirmesine göre, boğazın kapanması durumunda petrol fiyatları varil başına 120-130 dolar aralığına fırlayabilir.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Askeri ve teknolojik kapasitesi göz önünde bulundurulduğunda İran’ın boğazı geçici süreyle bloke edebilme potansiyeli var.
Ortadoğu nefesini tuttu: Şimdi ne olacak?
ABD’nin hava saldırısının ardından Trump, askeri operasyonların şimdilik tamamlandığını ve İran yönetimini devirmek gibi bir amaç taşımadıklarını açıkladı. Ancak bu açıklama İran’ı yatıştırmaya yeterli olacak mı sorusu bölgede yanıt arayan temel meselelerden biri. Tahran’ın doğrudan misillemesi dışında, Husiler gibi bölgedeki vekil gruplar üzerinden saldırılar da gündemde.
Ortadoğu bu sabah nefesini tutmuş durumda: Bu saldırı savaşın sonuna mı işaret ediyor, yoksa daha kanlı bir dönemin mi başlangıcı?
Hep birlikte izleyip göreceğiz.
Kaynak: BBC
