Rusya, Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali olan 25 milyar dolarlık Akkuyu Nükleer Santrali’ndeki yüzde 49’luk hissesini satmak için görüşmeler yürütüyor.
Rusya’nın devlet şirketi Rosatom, Mersin’de inşası süren Akkuyu’daki yüzde 49’luk hissesini satmak üzere yatırımcı arıyor. Bloomberg’e konuşan Rosatom iştirakinin yönetim kurulu başkanı Anton Dedusenko, İstanbul’daki Nükleer Santraller Fuarı ve Zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, hem Türk hem de yabancı yatırımcılarla görüşmelerin sürdüğünü belirtti.
Dedusenko, projeye olan ilginin giderek arttığını söyleyerek, “İlk ünitenin elektrik üretmeye başlamasına ne kadar yaklaşırsak, yatırımcıların ilgisi de o kadar artıyor” dedi.
Rosatom Yönetim Kurulu Başkanı Anton Dedusenko.
Türkiye’nin ilk nükleer santrali olacak 4,8 gigawatt kapasiteli Akkuyu’nun ilk ünitesi şu anda test aşamasında. Elektrik üretiminin 2026 yılında başlaması planlanıyor.
Dedusenko, “Yıl sonuna kadar elektriği şebekeye verebilmek için gerekli sistemlerin hazır olacağından eminim” ifadelerini kullandı.
Akkuyu projesi, uluslararası bankaların ABD yaptırımlarına maruz kalma endişesiyle finansman sağlamakta isteksiz davranması nedeniyle zaman zaman finansal zorluklarla karşı karşıya kaldı. Türkiye ve Rusya, bu engeli aşmak için doğalgaz takası dahil çeşitli alternatif finansman modelleri üzerine çalıştı. Dedusenko da bu bağlamda, “Buraya para göndermenin birçok yolu var. Rus rublesi de gönderebiliriz, Türk lirası da” diyerek esnek ödeme sistemlerine işaret etti.
Akkuyu Nükleer Güç Santrali: Süreç nasıl gelişmişti?
Türkiye, nükleer enerji santraline sahip olmak için ilk adımı 2008’de attı. İhaleden, teklif veren tüm firmalar çekildi ve ihaleyi Rus devletine bağlı nükleer enerji şirketi Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu (Rosatom) ile Ciner Enerji ortaklığı kazandı. Fakat ihale 2009’da iptal edildi. 12 Mayıs 2010’da ise Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında nükleer santral anlaşması imzalandı. Haziran sonunda TBMM’de kabul edilen anlaşma gereği Rosatom, Akkuyu Nükleer A.Ş.’yi Türk kanunlarına tabi şekilde kurdu. Nükleer santralin temel atma töreni ise 2018’de yapıldı.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Resmi kayıtlara göre proje başladığından beri Akkuyu Nükleer A.Ş.’nin bütün hisseleri Rus firmalara ait. 150 milyon TL sermaye ile Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. adıyla kurulan firmanın ismi 2014’te değiştirilerek Akkuyu Nükleer A.Ş. oldu. Türk hukukuna tabi olarak kurulan Ankara merkezli Akkuyu İnşaat A.Ş’nin çoğunluk hissesine Rosatom sahip. Şirket hisselerinin dağılımı ise şöyle:
Türkiye ile Rosatom arasında 2010’da imzalanan nükleer santral anlaşmasına göre Rus tarafı, proje hisselerinin en fazla yüzde 49’unu diğer yatırımcılara satma hakkına sahip. Yüzde 49 hissenin tamamı ya da daha düşük bir oranı tek yatırımcı veya birkaç şirket tarafından alınabilir. Projenin uygulanmasına ilişkin “Hükümetlerarası Anlaşma” uyarınca, yatırımcıların projeye girebilmelerinin mutlak koşulu ise Türk tarafınca onaylanmaları.
Daha önce yüzde 49’a kimler talip oldu?
2010’lu yılların başında, projenin ana müteahhidinin Çalık Holding olabileceğine dair bazı kulis bilgileri vardı. Rusya’nın, Samsun-Ceyhan Boru Hattı projesinden vazgeçmesinin ardından “mağdur” durumuna düşen Çalık Holding’in CEO’su, daha sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı da yapan Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’tı.
İlerleyen süreçte ise muhalefetin “beşli çete” diyerek nitelediği inşaat firmaları devreye girmek istedi. 2016’da oluşturulan Cengiz-Kolin-Kalyon konsorsiyumu yüzde 49 hisseyi satın almak istese de başaramadı.
