Suriye’de Beşar Esad hükümetinin devrilmesinin ardından 6 bin kişi, Halk Meclisi’ni seçmek için 5 Ekim Pazar günü sandık başına gitti. Seçimler, doğrudan halk oylaması yerine “seçici kurullar” aracılığıyla gerçekleşti ve temsil adaleti tartışmalarını da beraberinde getirdi.
Suriye’de 5 Ekim Pazar günü, Beşar Esad hükümetinin Ahmed eş-Şara liderliğindeki isyancı güçler tarafından devrilmesinden sonra ilk kez parlamenter seçim yapıldı.
Yeni sistem, 14 yıllık iç savaşın ardından şekillenen İslamcı geçici yönetimin ülkeyi istikrara kavuşturma iddiasının ilk testi olarak görülüyor.
Bu seçim, Suriye’de toplumun tamamının katıldığı bir seçim değildi. Hükümet tarafından belirlenen yaklaşık 6 bin kişi, meclise 140 kişi seçti.
Seçiciler, ülke genelindeki bölgesel kurullarda sabah 09:00’da oy kullanmaya başladı. Sandıklar öğleden sonra kapandı; ön sonuçların gece saatlerinde açıklanması bekleniyor. Ancak doğrudan halk oylaması yapılmaması, seçimlerin meşruiyeti konusunda tartışmalara yol açtı.
Suriye’de Esad sonrası ilk seçim: “Demokratikleşme değil, güç pekiştirme” eleştirileri
Suriye’nin yeni yönetimi, savaş sonrası nüfus sayımı ve kayıt yetersizlikleri nedeniyle doğrudan seçim yerine dolaylı bir model benimsedi. Yine de, 210 sandalyeli Meclis’in üçte birinin Ahmed eş-Şara tarafından doğrudan atanacak olması, reform sürecinin otoriter eğilimlere açık olduğu yönünde eleştirileri artırdı.
Seçim komitesi başkanı Muhammed el-Ahmed, “Ön sonuçlar açıklandıktan sonra Cumhurbaşkanı son 70 sandalyeyi belirleyecek” dedi. Ancak analistlere göre, bu koltukların kimlere verileceği, parlamentonun bağımsızlığı ve kapsayıcılığı konusunda belirleyici olacak.
Şara, oyunu başkent Şam’daki Ulusal Kütüphane’de kullandıktan sonra, “Suriye’nin inşası hepimizin ortak görevidir” dedi.
Başkent Şam’da afişsiz, sessiz bir seçim atmosferi hâkimdi. Reuters’a konuşan Şamlı Sanaa el-Ali, “Hiçbir umudum yok. Yeni bir şey olacağına inanmıyorum” ifadelerini kullandı.
Kadınlar ve azınlıklar için kısıtlı temsil
Seçime katılan bin 570 adayın yalnızca yüzde 14’ü kadın.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Ayrıca Dürzi çoğunluklu Süveyda ve Kürtlerin denetimindeki kuzey bölgelerinde seçimler güvenlik gerekçesiyle ertelendi. Bu durum, 19 sandalyenin şimdilik boş kalmasına neden oldu.
Komite üyesi Lara Eezouki, “Bu, sonuçların önceden belirlenmediği ilk oylama” derken, eski asker İbrahim Halabi süreci “Hayatımızda ilk kez dış baskı olmadan oy kullandık” sözleriyle değerlendirdi.
Şamlı doktor Lina Daaboul ise seçim kuruluna katılma davetini önce reddettiğini ancak sonra “ulusal bir görev” olarak gördüğünü söyleyerek, “Hayatımda ilk kez oy kullandım. Mutluyum” dedi.
Geçiş sürecinde belirsizlik
Yeni Meclis’in, 30 aylık geçici bir yasama süresi boyunca yeni anayasa ve seçim yasasını hazırlaması bekleniyor. Yasalar, eski rejimle bağlantılı kişilerin aday olmasını yasaklıyor.
Yeni parlamentoda, 1940’lardan bu yana ilk kez bir Yahudi aday olan Suriyeli-Amerikalı Henry Hamra da yarıştı. Ancak birçok gözlemciye göre, sistemin merkezileşmiş yapısı ve Şara’nın doğrudan atama yetkisi, demokratikleşme umutlarını sınırlıyor.
Siyasi analistler, “Seçim sembolik bir adım ama yetki tek elde toplandıkça değişim riske giriyor” değerlendirmesinde bulundu.
