İstanbul Sanayi Odası (İSO), “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının 2018 yılı sonuçlarını açıkladı. Zirvedeki şirket, 79 milyar TL’lik üretimden satışları ile TÜPRAŞ. Ford Otomotiv 31 milyar TL’lik üretimden satışlarıyla ikinci, Toyota Otomotiv de 23,6 milyar TL üretimden satışlarıyla üçüncü sırada yer aldı. Bu üç şirket 2017 yılında da aynı sırayı paylaşıyordu.
TÜPRAŞ ile Ford Otomotiv, Koç Holding şirketleri. Toyota Otomotiv ise yüzde 90’ı Toyota Motor Europe, yüzde 10’u ise Mitsui ortaklığı ile faaliyet gösteren yüzde 100 yabancı sermayeli bir Japon şirketi. Öte yandan İSO 500 şirketlerinde 2017 yılında yüzde 62,9 olan borçluluk oranı, 2018 yılında 4,1 puan daha artarak yüzde 67’ye yükseldi. Özkaynakların payı ise yüzde 37,1’den yüzde 33’ye geriledi.
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, bu oranların tarihsel olarak en olumsuz kaynak yapısına işaret ettiğini söyledi.
Büyümede fiyat artışları ve döviz kurları etkili oldu
İSO, “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasını 1968 yılından bu yana aralıksız sürdürüyor. Sanayi sektörü başta olmak üzere Türkiye ekonomisinin büyümesinden yatırım iklimine, ihracatından finansmana kadar birçok alandan bilgiler içeren araştırmanın son verilerine göre, Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunun 2017 yılında 652,7 milyar TL olan üretimden net satışları, 2018 yılında yüzde 34,5 artarak 878 milyar TL’ye çıktı. Ama bu dikkat çekici büyümede, fiyat artışları ile döviz kurlarındaki yükselmenin ihracat gelirlerinde yarattığı artış etkili oldu. Üretimden satışlardaki reel büyüme eğilimi 2018 yılında da devam etmekle birlikte yüzde 11,8’e geriledi. Bu oran 2017 yılında yüzde 19’du.
“Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” listesinde ilk 50’de yer alan kuruluşların toplam üretimden satışlar içinden aldığı pay 2017 yılında yüzde 50,2 iken 2018 yılında yüzde 50,6’ya yükseldi. Bu artış, ilk 50 kuruluşun üretimden satışlarının diğer 450 kuruluşun üretimden satışlarından bir ölçüde hızlı büyüdüğünü gösterdi.
İSO 500’ün faaliyet kârı oranı 2018 yılında 1,3 puan iyileşerek yüzde 10,9’a yükseldi. Toplam faaliyet kârı mutlak büyüklüğü 2017 yılında 70,6 milyar TL iken 2018’de yüzde 52,7 artışla 107,8 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Faaliyet kârlarındaki artış, satış maliyetlerinin ve faaliyet giderlerinin net satışlara göre daha düşük hızda artmış olmasından kaynaklandı.
“Finansman giderleri her yıl katlanarak büyüyor”
İSO 500 sonuçlarını değerlendiren İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, araştırmanın, herkesin üzerinde düşünmesi gereken olumsuz göstergeleri de bulunduğunu hatırlatarak, bu sonuçlardan birinin, yılların birikimine dayalı olan ve her yıl katlanarak büyüyen finansman giderlerindeki artış olduğunu söyledi.
Sanayi sektörünün, esas faaliyetlerinde, satışlarında ve esas faaliyetlerindeki kârlılıkta, 2018 gibi zorlu bir senenin içinden geçmesine karşın başarılı bir performans gösterdiğini ama bu performansın, mali tablolara yansıyan finansman maliyetleriyle baş edemediğini vurgulayan Bahçıvan şunları söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“2018 yılında İSO 500’ün finansman giderlerinin faaliyet kârı içindeki payı yüzde 49,8’den yüzde 88,9’a yükselmiştir. Yani biz bugüne kadar yüzde 50’lerden şikâyetçiyken şimdi sanayi firmaları 2018 yılında elde ettikleri kârın neredeyse tamamını finansman giderlerine ayırmıştır. 2018 yılının ikinci yarısında hem mali borçlardaki hem de finansman maliyetlerindeki artışlar sanayi firmalarının finansman giderlerinde sıçramaya neden olmuştur.
Finansal göstergeler içinde borçlanma ile özkaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısı, kuruluşların finansal yapılarını ortaya koyan önemli göstergelerden biridir. İSO 500’de 2017 yılında yüzde 62,9’a kadar yükselen borçların payı, 2018 yılında 4,1 puan daha artarak yüzde 67’ye yükselmiştir. Özkaynakların payı ise yüzde 37,1’den yüzde 33’e gerilemiştir. Bu oranlar tarihsel olarak en olumsuz kaynak yapısına işaret etmektedir.”
Borç artışının nedeni döviz kurları
İSO 500’de borçların payının artmasının önemli bir nedeninin döviz kurlarındaki artışlar olduğuna işaret eden İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, değerlendirmesine şöyle devam etti:
“Sanayi kuruluşlarının döviz cinsi borçlarının TL karşılıklarının döviz kurlarındaki artışlar nedeniyle şişmesi de borçların payını artırmaktadır. İSO 500’ün mali borçları yüzde 35,3 artış göstererek 242,9 milyar TL’den 328,6 milyar TL’ye yükselmiştir. Mali borçlar, geçen yıla göre artış hızını ikiye katlayarak reel olarak büyüme eğilimini sürdürmüştür. Ancak daha önemlisi kısa vadeli mali borçlardaki artış eğilimidir. Kısa vadeli mali borçlar 2018 yılında yüzde 46,3 oranında artarak 101,8 milyar TL’den 149 milyar TL’ye yükselmiştir. Yani borçlanmadaki artış eğiliminin yanı sıra borçlanmanın vade yapısındaki olumsuz değişimler dikkat çekmektedir.
2016 yılından sonra kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payı sürekli bir artış içine girmiş ve 2017 yılında bu pay yüzde 37,8’den yüzde 41,9’a yükselmiştir. Bu yıl açıkladığımız 2018 yılı araştırması sonuçları da görüldüğü gibi bu orandaki artışın sürdüğünü göstermekte ve kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payının yüzde 45,3’e çıktığını ortaya koymaktadır.”
Kâr eden kuruluş sayısı 422’den 381’e düştü
2018 yılında İSO 500’de kâr eden kuruluş sayısı 422’den 381’e düştü, zarar eden kuruluş sayısı 78’den 119’a yükseldi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) eden firma sayısı ise değişmeyerek 488’de kaldı.
İSO 500’de AR-GE yapan firma sayısı 2018 yılında 276’ya yükseldi. İSO Başkanı Bahçıvan, “2018 yılında ortaya çıkan olumsuz ekonomik ve finansal koşullara rağmen AR-GE yapan firma sayısının artması sevindiricidir. Aynı yılda AR-GE harcamaları da yüzde 10,5 oranında artarak 3,8 milyar TL’ye yükselmiştir” dedi.
