Bu yayında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın hafta başında Çin’den geldiğini duyurduğu Kovid-19 hızlı tanı test kitleri (antijen testi) ile Adana Demirspor’un Başkanı Murat Sancak’ın satın aldığını bir video paylaşımı vesilesiyle öğrendiğimiz kan (antikor) testleriyle ilgili, Sağlık Bakanlığı’nın vereceği yanıtı merak ettiğimiz soruları sordum. (Yayın metnini videonun altında bulabilirsiniz.)
İspanya ve Çekya, yeni tip koronavirüs tanısı için Çin’den satın aldıkları hızlı test kitlerinin yüzde 70 ila 80 oranında hatalı sonuç verdiğini duyurdular. Bu iki ülke 15 dakikada sonuç veren sözkonusu antijen testi kitlerini satın aldıkları şirketin ismini de açıkladılar: Bioeasy.
Türkiye’de ise testlerin yaygınlaştırılması için kamuoyu baskısı artarken, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca 23 Mart’taki basın toplantısında Çin’den 50 bin adet hızlı tanı kitinin ülkeye ulaştığını duyurmuş, önümüzdeki haftalarda sevkıyatın devam edeceğini açıklamıştı.
Nitekim Sağlık Bakanlığı’nın internet sitesinde de, sözkonusu kitlerin Türkiye’ye geldiğine ve Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Viroloji Laboratuvarı’nda Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Yasemin Coşkun tarafından kullanımına yönelik tanıtımın yapıldığına dair İhlas Haber Ajansı’nın (İHA) 21 Mart tarihinde yayına girdiği haber yer aldı. Haberin görsellerinde Bioeasy şirketinin test kiti yer aldı.
İspanya ve Çekya’daki test kiti skandalı perşembe günü dünya medyasıyla birlikte Türkiye’de de haber oldu. Aynı akşam CNN Türk’te Gece Görüşü adlı programa katılan Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara ise, o ana kadar kamuoyuyla paylaşılmamış bir bilgiyi, Çin’den gelen test kitlerinin Türkiye’deki denemede de hatalı sonuç verdiğini duyurdu. Kara “Testi aldık ve denedik. Yanılma payı yüksek olduğu için kullanıma sokmadık. İspanya’nın en büyük hatası bu oldu. Test etmeden kullanıma soktular. İspanya Sağlık Bakanı da çıktı, özür diledi” dedi.
Bakanlık konuyla ilgili henüz resmi açıklama yapmadı ve ben bu yazıyı yazarken Sağlık Bakanlığı’nın “Koronavirüs Testi 15 Dakikada Çıkacak” başlığıyla verdiği ilgili haber, sitede durmaya devam ediyordu (Haber başlığını internette aratırsanız İHA mahreçli haberin pek çok medya kuruluşu tarafından aynen paylaşıldığını göreceksiniz).
Buna karşılık Bioeasy şirketinin İstanbul Kocatepe merkezli Türkiye mümessilliği (ya da ortaklığı) ise, internet sitesinde, Türkiye’ye satılan kitlerin İspanya ve Çekya’dakilerden farklı olduğuna dair bir açıklama yayınlamış:
Ortada kafa karıştıran bir durum var. Sağlık Bakanlığı’nın resmi olarak konuyu açıklığa kavuşturmasını umuyoruz.
Kamuoyuna açıklanmasında faydalı olabilecek ikinci bir kornavirüs testi hadisesi daha var:
Prof. Dr. Ateş Kara, CNN Türk yayınında, sunucunun İngiltere’de kullanıma girmesi beklenen ve isteyen herkesin evinde pratik bir şekilde kullanabileceği kan testlerini sorması üzerine, “Bu da Türkiye’ye geldi, uygulaması başlayacak” dedi. Ve hatalı sonuç veren testin tanı amaçlı antijen testli olduğunu, bu bahsedilen testin ise hastalığı geçirdikten sonra pozitif sonuç veren kan testi olduğunu anlattı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Yayının ertesi günü, dün (27 Mart) ise, iş insanı Ethem Sancak’ın yeğeni ve Adana Demirspor Başkanı Murat Sancak’ın bu test kitlerini beraberindekilerle birlikte eğlenerek açıp denerken çekilmiş görüntüleri yayınlandı. Video haklı olarak infial yarattı.
Konu dün akşamki basın toplantısında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya soruldu. Bakan şöyle yanıt verdi: “Herhangi bir kişinin veya kuruluşun veya laboratuvarın kendi başına, bizden izinsiz, bizim uygun görmediğimiz kitlerle çalışabilir olmasının doğru olmadığını, bunun için yapılması gereken neyse yapılır diye söylüyorum.”
Murat Sancak bu kitleri Türkiye’de sağlık sektöründe çalışan Ankara merkezli CCA Sağlık Hizmetleri adlı firmadan satın aldığını, faturasını da göstererek sosyal medyadan duyurmuştu.
CCA ilaç satan bir şirket. Sancak ailesinin de ecza deposu var. Prof. Kara bu testlerin de yakında kullanılacağını söylemişti. Acaba bu video, kullanıma çıktığının mı göstergesi? Yani satışa çıktı da haberimiz mi olmadı? Sağlık Bakanı Koca’nın “gereken neyse yapılır” sözleri buradaki muğlaklığı gidermiyor. Ne gerekiyor, ne yapılacak? Kanımca öncelikle şu soruların yanıtlanması gerekiyor:
Sözkonusu şirket bu kitleri ithal için izin başvurusu yaptı mı? İzin verildi mi? Başka başvuru yapan ve izin alan şirketler de var mı? İthal değil yerli üretim ise, lisans verildi mi ve üretim ve pazarlama izinleri alındı mı? Klinik çalışmaları nerede yapmışlar? Güvenliği ve güvenilirliğini nerede test etmişler? Satış izinleri var mı? Satış için gereken ulusal ya da uluslararası laboratuvar onayları var mı? Satış izni çıktıysa herkese satılacak mı? Mesela yakında eczanelerde de bulabilecek miyiz? Bu şirketin elinde kaç adet var bu testten? Bakanlık da satın almış mı bu kitlerden?
