Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’e bağlı sendikaların oluşturduğu İstanbul İşçi Sendikaları Şubeler Platformu (İİSŞP), koronavirüs salgını sürecinde, İstanbul’daki çeşitli sektörlerdeki işyerlerinde yaşananları inceleyerek bir rapor hazırladı.
Raporda İstanbul’da 4 milyon çalışanın olduğu ifade edilirken bunların sadece 350 bininin sendikalı olduğu belirtildi.
Zorunlu çalışılması gereken işyerleri dışında tüm işçilere ücretli izin hakkı verilmesinin talep edildiği raporda, “Bakanlık tarafından askıya alınan toplu sözleşme (TİS) ve sendikalaşma hakkını gasp eden uygulama da kaldırılmalıdır” denildi. Raporda birçok fabrika ve işyerinde koronavirüs testi pozitif çıkan işçilerin olduğu bilgisi de paylaşıldı.
İİSŞP raporunda şu tespitlere yer verildi:
Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar sektörü
Kentte bu sektörde 1 milyona yakın işçi çalışıyor ve 30 bin civarında sendikalı işçi bulunuyor. İstanbul’da toplam AVM sayısı ise 136. AVM’lerde ve mağazalarda çalışan işçilerin büyük çoğunluğu ücretsiz izne çıkarıldı. Bu sektörde market işçileri ve internet üzerinden satış yapan yerler yoğun çalışıyor fakat buradaki işçilerin iş yükleri çok artmış durumda. İşçiler her gün binlerce kişiyle temas etmesine rağmen salgına karşı gereken tedbirler alınmıyor.
İnşaat sektörü
İstanbul’da inşaat sektöründe 450 bin civarında işçi çalışıyor ve yaklaşık 5 bini sendikalı. Koronavirüs salgını sürecinde 11 Mart’tan bu yana yaklaşık 15 bin işçi işten çıkartıldı.
Dokuma, hazır giyim ve deri sanayi
İstanbul’da bu sektörde çalışan 400 bin civarında işçiden sadece 15 bin kadarı sendika üyesi. Salgın sürecinde işkolunda daralma yaşanıyor ve salgını fırsata çeviren patronlar işten atmalara başladı. Sendikasız işyerlerinde sağlık kontrolleri ve hijyen önlemleri çok yüzeysel ve yetersiz. Tuvaletler başta olmak üzere ortak kullanım alanları çok sağlıksız.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Genel işler işkolu ve belediyeler
İstanbul’da bu işkolunda 250 bin civarında işçi çalışıyor ve 45 bin civarında sendikalı işçi bulunuyor. Bazı belediyelerde kronik rahatsızlığı ve sağlık raporları bulunan işçiler izin konusunda idarecilerin keyfi tutumundan dolayı sorun yaşıyor. Yine bazı belediyelerde salgın sürecinde dönüşümlü çalışmadan dolayı genelgeye de aykırı olarak yol ve yemek paraları kesiliyor.
Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç sanayi
İstanbul’da bu sektörde yaklaşık 150 bin işçi çalışıyor ve 5 bin kadarı sendikalı. Salgın sürecinde otomotiv yan sanayisi için üretim yapan firmaların birçoğu faaliyetini durdurmuş durumda. Yine sektörde yurtdışından gelen hammadde yokluğundan dolayı duruşlar olduğu görülüyor. Ücretsiz izinler ve zorunlu yıllık izin kullandırtma sektörde oldukça yaygın. Fabrikalarda taşeron olarak çalışan işçiler yoğun bir şekilde işten çıkartılıyor.
Liman, tersane ve depolar
İstanbul’da bu işkolunda toplamda 80 bin civarında işçi çalışıyor ve bunların 7 bini sendikalı. Tuzla tersaneleri ve Ambarlı Limanı başta olmak üzere koronavirüs vakaları görüldü. Bu sektörde sendikalı işyerlerinde ise henüz vakaya rastlanmadı. Sendikasız işyerlerinde ise salgına karşı önlemler çok yetersiz. Ambarlı Limanı’ndaki işyerlerinde zorunlu yıllık izne çıkarmalar var. Tersanelerde ücretsiz izin uygulaması yaygınlaşıyor.
Gıda sanayi
İstanbul’da gıda işkolunda çalışan 140 bin civarında işçinin 10 bin kadarı sendikalı. Salgın sürecinde İstanbul’da gıda fabrikalarının yüzde 70’ine yakını üretimlerini artırmış durumda. Gıda üretimindeki artış nedeniyle işten atmalar yok fakat 50 yaş üstü ve risk grubunda olan işçilere yönelik zorunlu yıllık izin kullandırtma veya ücretsiz izne çıkarma uygulamaları gittikçe yaygınlaşıyor. Özellikle sendikasız ve örgütsüz işyerlerinde koronavirüs salgını sonrası hijyen koşullarının sağlanmadığı görülüyor.
Çimento, toprak ve cam sanayi
İstanbul’da bu işkolunda 25 bin civarında işçi çalışıyor ve 2 bin 500 civarında sendikalı işçi var. Cam başta olmak üzere seramik ve çimentoda işten atmalar yaşanıyor. Kronik rahatsızlığı olan işçileri ücretsiz izne çıkarma yaygınlaşıyor. Yurtdışına çalışan fabrikalarda 15-20 gün süreyle işlerini durduran işletmeler var.
Sağlık ve sosyal hizmetler işkolu
İstanbul’da bu işkolunda 100 bin civarında işçi çalışıyor ve 5 bin civarında sendikalı işçi bulunuyor. Sağlık işçileri koruyucu ekipman konusunda ciddi sıkıntı yaşıyor. Koronavirüs testi pozitif çıkan sağlık çalışanı sayısı gittikçe artıyor. Memurlara verilen ek ödemeler işçilere yansıtılmıyor.
Taşımacılık
İstanbul’da bu sektörde 230 bin civarında işçi çalışıyor ve 30 bin civarında sendikalı işçi var. İşletmelerin yüzde 70’inde iş kaybı yaşanıyor. Risk grubunda bulunan taşıma işkolu işçileri, her geçen gün daha da yaygınlaşan iş kaybından dolayı yıllık izin ya da ücretsiz izne zorlanıyor.
Savunma ve güvenlik
İstanbul’da bu işkolunda 75 bin civarında işçi çalışıyor ve 14 bin civarında sendikalı işçi bulunuyor. Risk grubunda olan işçiler, yıllık izin kullanmaya veya ücretsiz izne zorlanıyor. Salgın sürecinde İstanbul’da faaliyet gösteren Milli Savunma Bakanlığı, Sahil Güvenlik ve Jandarma Genel Komutanlıkları’na bağlı işyerlerinde 3 bin 200 işçi çalışmakta olup, kararname ile fabrikalarda gruplar halinde dönüşümlü çalışma sistemine geçilmiştir.
Basın, yayın ve gazetecilik işkolu
İstanbul’da bu işkolunda 55 bin civarında işçi çalışmakta ve 2 bin 500 civarında sendikalı işçi var. Salgın nedeniyle verilen izinler yıllık izinlerden düşülüyor.
