İstanbul’da 4 Şubat 2021 günü yapılmak istenen küçük bir gösteri bir anda Türkiye’nin gündemine oturdu. Yaklaşık 100 kişi, “Birleşik Mücadele Güçleri” adlı siyasi bir oluşumun kuruluşunu duyurmak üzere Kadıköy’de toplanma kararı aldı. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP), Devrimci Parti ve başka sol platformların bir araya gelerek, “Faşizme karşı birleşelim” sloganıyla düzenlemek istedikleri gösteriye polis, daha başlamadan müdahale etti. Olaylarda 65 kişi gözaltına alındı, aralarında Medyascope çalışanı Özge Elvan gibi, eylemle alakası olmayan, tesadüfen orada bulunanlar da vardı. İstanbul Valiliği tarafından yapılan ilk açıklamada neredeyse hepsi terör örgütleriyle bağlantılı olmakla suçlandı. Sonuçta, “terörist” olmakla suçlanan bu kişilerden tutuklanan olmadı. Medyascope‘tan Beyza Kural, bu kaotik ve Kafkavari beş günün hikayesini derledi.
4 Şubat
Kadıköy’de, 2 Şubat’ta Boğaziçi Üniversitesi’ndeki rektör protestolarına destek için binlerce kişinin katıldığı bir gösteri yapıldı. Bu gösterilerde çoğu öğrenci 100’den fazla kişi gözaltına alındı. Kadıköy Kaymakamlığı bu gösteri öncesinde ilçede yedi gün süreyle geçerli bir “gösteri ve yürüyüş yasağı” ilan etti. “Birleşik Mücadele Güçleri” kuruluşunu duyurmak isteyenler, yasağın sürdüğü 4 Şubat’ta, saat 17.00 sıralarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kadıköy İlçe Örgütü binası önünde toplandı. Amaç rıhtıma yürümekti. Ancak polis, daha yürüyüş başlamadan, gruba müdahale etti.
Berkin Elvan’ın ablası ve Medyascope çalışanı Özge Elvan, polisin müdahalesinin başladığı sırada, üç arkadaşıyla birlikte Kadıköy’de dolaşıyordu. Elvan’ın o gün izin günüydü. O ve arkadaşları, olan bitenden habersiz, olay yerinden 10 dakika yürüme mesafesinde, sokakta yürürken yanlarına polis yaklaştı. Elvan ve arkadaşları bunun rutin bir kimlik kontrolü olduğunu düşünüyordu.
Ancak öyle değildi. Polis tarafından, gösterinin yapıldığı yere götürülen Elvan ve yanındakiler, ne olduğunu anlamadan gözaltına alındı.
4 Şubat akşamı, 65 kişiden 61’i kendilerini Vatan Caddesi’ndeki İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde buldu. 18 yaşın altındaki dört kişi ise Çocuk Şube’ye götürülüp, buradan serbest bırakıldı. Gözaltındakilere neyle suçlandıkları söylenmedi, avukat erişimleri engellendi. Avukatlarıyla görüşemeyenlerden biri de hiç alakası olmadığı halde bu gösteriye dahil edilerek gözaltına alınan Özge Elvan‘dı.
5 Şubat
Gözaltılar, Boğaziçi Üniversitesi’ndeki rektör protestolarının da etkisiyle ana akım medyada da yer buldu. Ancak, 4 Şubat gösterisi, bu amaçla yapılan bir eylem olmamasına karşın, “Boğaziçi Üniversitesi’ndeki protestolara destek eylemi” olarak tanımlandı.
Gözaltında ilk gecelerini geçirenler hâlâ neyle suçlandıklarını bilmiyordu. Ne polis ne de savcılıkta işlemleri yapılıyordu. Bekleyiş sürerken İstanbul Valiliği, internet sitesinde yayımladığı açıklamada gözaltına alınan 65 kişiden 58’inin farklı silahlı terör örgütleriyle iltisaklı, irtibatlı olduğunu, haklarında önceden işlem yapıldığını öne sürdü. Açıklamada adı geçen örgütlerden bazılar şunlardı: DHKP-C, PKK, TİKKO.
Gözaltındakilere valilik açıklamasında “terörist” deniliyor ama onlara resmi bir suçlama yöneltilmiyordu. Açıklamanın yayımlanmasından yaklaşık bir saat sonra İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tweet attı:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bu sırada İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne götürülen herkesin gözaltı süresi bir gün daha uzatıldı. Hâlâ ne ifade alan vardı ne de resmi suçlama yönelten. Gözaltındakiler hafta sonuna özgürlüklerinden mahrum girdi.
6-7 Şubat
İlk ifadeler 6 Şubat’ta alındı. Eylemle hiçbir ilgisi bulunmayan ancak gözaltında olan Özge Elvan’ın da ifadesi sonunda alındı. Elvan’a katılmadığı eyleme neden katıldığı soruldu. 61 kişinin ifadelerinin alınması 6 Şubat’ta tamamlandı. 7 Şubat Pazar günü, gözaltı süresi bir gün daha uzatıldı.
8 Şubat
Gözaltındaki 61 kişi sabah saat 05.00 sularında sağlık kontrolü için hastaneye, ardından da Kartal’daki Anadolu Adliyesi’ne götürüldü. Adliyedeki güvenlik önlemleri arttırılmış, duruşması olmayan vatandaşların ve gazetecilerin binaya girişi yasaklanmıştı.
Gözaltındaki herkes adliyeye kelepçeli halde getirildi. Binaya polis kontrolünde, tek sıra halinde girdiler. Saat 11.00 sularında dokuz savcı ifadeleri almaya başladı. Valilik açıklamasındaki “terör örgütüyle iltisaklı” sözlerine yönelik somut suçlamalar yönetilmedi kimseye, sosyal medya paylaşımları merak edildi. Kimine bir Selahattin Demirtaş paylaşımı, kimine bir Nuriye Gülmen paylaşımı soruldu. “Leman dergisinin kapağını neden paylaştın?” diye sorulanlar da oldu.
Altı saat sonra, saat 17.00’de ifadeler tamamlanmıştı. Dört kişi hemen serbest bırakıldı. Karar için bir saat ara verildiği söylense de kararların açıklanması, sokağa çıkma kısıtlamasının başladığı 21.00’i buldu.
Kararlar avukatlara söylenmedi. Onlar koridorda kararı beklerken, adliyenin basın bürosu kararları gazetecilere söylüyordu. Buna göre, 20 kişinin adli kontrol, 33 kişinin ise tutuklama kararıyla mahkemeye sevkine karar verilmiş, sekiz kişi de serbest bırakılmıştı.
Listeler avukatlarla paylaşılmadan gözaltındakiler birinci kattaki mahkemelere indirilmişti bile. Apar topar aşağıya inen avukatlar ancak burada müvekkilleriyle buluşabildi, kimlerin hangi taleple sevk edildiklerini öğrendi.
Olaylarla hiçbir ilgisi bulunmayan Özge Elvan da tutuklama istemiyle mahkemeye sevk edilmişti.
Sonuçta kimse terör ile bağlantılı suçlamalarla hâkim karşısına çıkmadı. Yöneltilen suçlama, herkes için aynıydı: 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nn 32/1. maddesi, yani “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama.”
53 kişi hakkındaki savcılık talepleri, altı sulh ceza hâkimliğinde görüşüldü. Adli kontrol ile sevk edilen 20 kişi hakkındaki kararlar saat 22.50 sularında açıklandı. Bu 20 kişinin hepsine yurtdışına çıkış yasağı, altısına ise ev hapsi olmak üzere çeşitli adli kontrol uygulamaları verildi ve serbest bırakıldılar. Sözkonusu diğer adli kontrol uygulamaları yurtdışına çıkış yasağı ve haftada bir karakola imza vermek şeklindeydi.
9 Şubat
Artık 9 Şubat’a girilmişti. Tutuklama talebiyle mahkemeye sevkedilen 33 kişi hakkındaki kararlar 00.50 sularında tamamlandı. 18 kişi hakkında ev hapsi olmak üzere, 33 kişi çeşitli adli kontrol uygulamaları ile serbest bırakıldı.
Eyleme katılmayan, eylem sırasında orada bile olmayan Özge Elvan da serbest kaldı. Elvan’a da yurtdışına çıkış yasağı ve haftada bir imza şeklindeki adli kontrol uygulanmasına karar verildi.
4 Şubat günü gözaltına alınan 65 kişinin tamamı serbest kaldı derken, adli kontrol uygulamaları ile serbest bırakılanlardan iki kişi bir kez daha, bu kez de Terörle Mücadele Şubesi’ne bağlı ekiplerce gözaltına alındı. Suçlamanın ne olduğu, yine bilinmiyor.
