İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı, yıllardır ihmal edilen ve yıkılmaya yüz tutmuş tarihi İstanbul surlarının restorasyonuna başladı. 420’li yıllarda inşa edilen ve son onarımı 1991 yılında yapılan “Kara Surları”, bakımsızlık sebebiyle çökme riskiyle karşı karşıya. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’nın Kara Surları Proje Müdürü Merve Gedik Âlâ, restorasyon sürecini Medyascope‘tan Alp Akiş ve Sedat Elbasan’a anlattı. Âlâ, “Önceliğimiz surların yıkılmasını engellemek” dedi ve surların, beklenen “büyük İstanbul depremine” dayanamayacağına dikkat çekti.
Haber: Sedat Elbasan & Alp Akiş
Surların 7.2 km uzunluğundaki burç sistemi, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Bu da surların “dünyada yaşayan herkese ait olduğu” anlamına geliyor. Surların bakımı 20 yılı aşkın süredir ihmal edildiği için zaman zaman yaşanan çökmelerin yanında erozyona uğrayan sur duvarları inceliyor. Surların mülkiyeti İBB, Maliye Hazinesi ve Fatih Belediyesi olmak üzere üç kurumun yetki alanında yer alıyor. İBB, surların kendi mülkiyetindeki kısmı için “yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan burçları ön plana alarak restorasyon çalışmalarına başladı. Restorasyon projesini yürüten Yüksek Mimar Merve Gedik Âlâ, restorasyon süreci ile ilgili detayları Medyascope’a anlattı.
“Surlar uzun yıllardır ihmal edildi, yok olmakla karşı karşıya”
1991 yılından bu yana gerekli bakımları yapılmayan surlar yıkılmaya yüz tutmuş durumda. Âlâ, ihmalden kaynaklanan risklerin altını çizerek, “Ciddi ihmal var, bu kadar felakete dönüşmeden önce bakımı yapılmadığı için hasar büyük, daha ciddi bir güçlendirme yapmamız gerekiyor” dedi. Surların çöküşü, İstanbul’un en değerli tarihi ve kültürel miraslarından birinin yok olmasının yanı sıra, surlar ile iç içe geçen şehir hayatında yaşamına sürdüren insanların hayatlarını da riske atıyor.
Restorasyon projesinin onay sürecinde bile surun bazı noktalarında göçükler meydana geldiğini belirten Âlâ, en büyük risk teşkil eden burçların Yedikule tarafında olduğunu aktardı.
Restorasyonun amacı surları geleceğe taşımak
Âlâ, İBB Kültür Varlıkları’nın surların restorasyon sürecine bakış açısını “surları geleceğe taşımak” olarak nitelendirdi. Surları 1600 yıl kadar önce ilk yapıldığı tarihteki haline geri döndürmek istemediklerini söyleyen Âlâ, İstanbul’u korumak için yapılan surların birçok savaşta dönüşüm yaşadığını, bu dönüşümlerin de surların fonksiyonlarının bir parçası olduğunu anlattı. Âlâ, bu nedenle, surları bu izleri koruyarak restore etmeyi planladıklarını belirtti.
İBB’nin restorasyon ekibine fayda sağlayan Bilim Kurulu Heyeti’nde Prof. Dr. Baha Tanman, Prof. Dr. Engin Akyürek, Prof. Dr. Feridun Çılı ve Prof. Dr. Zeynep Ahunbay gibi çok sayıda uzman yer alıyor. Ahunbay aynı zamanda ssurların son olarak 1991 yılında geçirdiği restorasyonu yöneten isimdi.
“Surlar depreme hazır değil, bütün hattı kaybedebiliriz”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Üzerinde ciddi yarıklar taşıyan surlar devamlı bir çökme tehlikesi yaşıyor. Hal bu olunca akıllara “büyük İstanbul depremi” geliyor. Âlâ, ihmal edilmiş İstanbul surlarının hali hazırda ufak yer sarsıntılarında ve güçlü yağışlarda çökmeler yaşayabildiğini ve surların beklenen İstanbul depremine hazır olmadığını belirtti. Âlâ, olası bir depremde bütün hattın yıkılma tehlikesi olduğunu, İBB’nin surların restorasyonuna acilen başlamasının bir sebebinin de bu olası yıkımı engellemek olduğunu belirtti.
Restorasyon uygulama süreci aynı zamanda bir eğitim
Türkiye’de uygulanan büyük çaplı restorasyon projelerinin çoğunlukla “kapalı kapılar arkasında” yürütüldüğünü belirten Âlâ, İstanbul surlarının restorasyonunu “bir taraftan da kültürel miras koruma bilincinin gelişmesi için” kullanmak istediklerini belirtti. Bu doğrultuda şantiye alanının belli günlerde ziyarete açık olacağını açıklayan Âlâ, ayrıca restorasyon uygulaması konusunda eğitim gören öğrencilerin de restorasyon sürecini şantiyede takip edebileceklerini belirtti. Âlâ, bu uygulama sayesinde restorasyon sürecine yurttaşların da dahil olmasını ve “kültürel koruma bilincinin” artmasını umduklarını söyledi.
