Koronavirüs salgını bir yıldan uzun zamandır dünyanın en önemli gündemi. Resmî sayılara göre dünya genelinde iki buçuk milyondan fazla insan hayatını kaybederken Türkiye’de ise şu ana kadar (11 Mart 2021) koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı yine resmî verilere göre 29 bin 227.
Farklı firmaların koronavirüs aşısı geliştirmesi ve bu aşıların kademeli olarak uygulanmaya başlamasıyla salgınla mücadelede de farklı bir döneme giriliyor. ABD’li ilaç firması Pfizer ile Alman BioNTech’in geliştirdiği Pfizer/BioNTech aşısı, İngiliz-İsveç menşeli firma AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği AstraZeneca/Oxford aşısı ve ABD merkezli Moderna’nın ürettiği koronavirüs aşıları dünyanın en çok sipariş edilen aşıları arasında. Türkiye ise ülke genelinde Çinli ilaç firması Sinovac’ın ürettiği CoronaVac aşısını uyguluyor.
Aşı uygulamasıyla ilgili en çok tartışılan konuların başında ise Türkiye’nin tedarik planı ve buna ilişkin yapılan açıklamalar geliyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca hem Sinovac hem de Pfizer/BioNTech aşısının tedarik planına ilişkin şu ana kadar çok sayıda farklı açıklama yaptı.
Sinovac aşısı hakkındaki açıklamalar: “Aralık ayında asgari 10 milyon olmak üzere 20 milyon hedefliyoruz”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 26 Kasım 2020 tarihinde yaptığı basın toplantısında Sinovac firması ile 50 milyon doz için sözleşme imzalandığını belirtirken “Aralık ayında asgari 10 milyon olmak üzere 20 milyon hedefliyoruz. Ocak ayında 20 milyonda sorun yok. 50 milyon doz için sözleşme imzalandı” demişti.
“Aşılamaya aralık ayında yoğun bir şekilde başlamak istiyoruz”
Bakan Koca, 1 Aralık 2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yaptığı açıklamada benzer şekilde, “Aşılamaya aralık ayında yoğun bir şekilde başlamak istiyoruz. Aralık ayında en az 10 milyon, ama muhtemelen 20 milyon, temin etmiş olacağız. Ocak ayında 20 milyon, şubat ayında 10 milyon. Bu rakamları daha da artırma gayreti içindeyiz” diye konuşmuştu. Koca, aynı açıklamasında aşının 11 Aralık’ta sağlık çalışanlarına uygulanmaya başlayabileceğini de söylemişti.
Çin’den sipariş edilen koronavirüs aşılarının 3 milyon dozluk ilk bölümü 30 Aralık 2020 sabahı başkent Ankara’ya ulaştırılmıştı. 10 milyon doz olan ikinci sevkiyatının altı buçuk milyon dozluk ilk bölümü 25 Ocak sabahı, üç buçuk milyon dozluk ikinci kısım da 29 Ocak sabahı Türkiye’ye getirilmişti. İlk aşamada Sinovac aşısından Şubat 2021 sonuna kadar 50 milyon doz getirilmesi planlanırken resmi açıklamalara göre, Türkiye’nin elinde şu an yaklaşık 15 milyon doz Sinovac aşısı bulunuyor.
Fahrettin Koca, Hürriyet’ten Osman Müftüoğlu ile 17 Şubat 2021 tarihinde yaptığı mülakatta da “Sinovac ile yaptığımız anlaşmaya göre nisan sonuna kadar 100 milyon doz aşı elimizde olacak” ifadelerini kullanmıştı
Pfizer/BioNTech aşısına ilişkin açıklamalar
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Fahrettin Koca, Pfizer aşısının tedarik planına dair ilk somut açıklamayı Twitter hesabı üzerinden 25 Aralık 2020 tarihinde yapmıştı. Gece saatlerinde anlaşmanın imzalandığını açıklayan Bakan Koca, 550 bin dozluk miktarın yıl sonu ya da 2021 yılı başında geleceğini belirtmişti. Ancak aşılar belirtilen tarihlerde Türkiye’ye gelmedi. Koca, aynı açıklamada mart ayı sonuna kadar da dört buçuk milyon doz aşı getirileceğini ifade etmişti.
“30 milyon doza kadar anlaşmamız imzalandı”
Bakan Koca, 7 Ocak 2021 tarihinde yine yazılı bir açıklama ile daha önce duyurduğu anlaşmaları doğrulamış ve tedarik planlarında yapılan değişikliklerin kamuoyu ile paylaşılacağını vurgulamıştı. Açıklamada şu ifadelere yer verilmişti: “Aşı tedariki ile ilgili gelişmelerden sizleri düzenli olarak bilgilendirmeye çalışıyorum. Bugün itibariyle 50 milyon doz inaktif aşı için kesin anlaşma yapmış ve üç milyon dozluk ilk bölümünü depolarımıza teslim almış durumdayız. Ayrıca mRNA temelli aşı için de bugün yine bir görüşme yaparak yeni tedarik planını gözden geçirdik. 4,5 milyon doz garanti ve 30 milyon doza kadar anlaşmamız imzalandı. Tedarik planı ile ilgili detaylar netleştikçe sizleri bilgilendirmeye devam edeceğim.”
“130 milyon doz aşı için gerekli anlaşmalar yapıldı”
Fahrettin Koca, 10 Şubat 2021 tarihindeki Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Türkiye’nin yaklaşık 15 milyon doz aşı temin ettiğini belirtirken Pfizer aşısının tedariki ile ilgili planlanan yeni takvimi şu şekilde duyurmuştu: “Bu ay için BioNTech aşısı ayrıca gelmiş olacak. Muhtemelen 500-800 bin arası gelmiş olacak. Mart sonunda 4,5-5 milyona tamamlamak ihtimali üzerine gelmiş olacak. 30 milyona kadar da opsiyonel olarak imzalanmıştı. İlave olarak 50 artı 50 milyon Sinovac’tan talebimiz vardı. 130 milyona yakın aşının sözleşmesinin yapıldığını söyleyebilirim.”
“10 gün içinde 800 bin doz BioNTech aşısı gelecek”
Fahrettin Koca son olarak 25 Şubat günü yaptığı açıklamada, 10 gün içinde BioNTech aşısının ilk 800 bin dozluk kısmının gelebileceğini vurgulayarak “BioNTech’le ilgili ilk etapta gelebilecek aşı miktarı 800 bin oldu. Toplam 4,5 milyon olarak netleşti mart sonuna kadar. İlk 800 bin doz aşı da muhtemelen 10 gün içerisinde gelecek” demişti. Ancak daha sonra aşıların gelip gelmediğine ilişkin bilgilendirme yapılmadı.
Bakan Koca’nın Pfizer/BioNTech aşısı hakkındaki açıklamaları şu şekildeydi:
- 2020 Aralık sonu ya da 2021 Ocak başı itibariyle 550 bin
- 2021 Ocak sonu itibariyle 1 milyon
- 2021 Mart başı itibariyle 800 bin
- 2021 Mart ayı sonuna kadar 4 buçuk – 5 milyon
Aşılar hakkında somut bilgi paylaşılmayabilir
Şubat ayı içinde de BioNTech aşısının getirilmesine ilişkin başka bir açıklama yapılmazken Fahrettin Koca, aynı açıklamada aşıların tedarikine dair somut bilgilerin eskisi gibi paylaşılmayacağını belirterek, “Bundan sonraki süreçte aşının gelişiyle ilgili ‘Bugün şu kadar geldi, şu kadar gelecek’ gibi söylemekten yana değiliz çünkü başka ülkeler ve firmalar nezdinde sakıncalı olduğunu biliyoruz. Mesela dün ve bugün aşı geldi Türkiye’ye. Bunu ilk defa benden duyuyorsunuz” demişti.
Fahrettin Koca, 30 milyon doz BioNTech aşısı ve 100 milyon Sinovac aşısı için gerekli anlaşmaların yapıldığını duyurmuştu. Nisan sonuna kadar 100 milyon dozluk Sinovac aşısının Türkiye’de olacağı ifade edilmişti ancak bu takvime yönelik yeni bir açıklama gelmezken hangi tarihte kaç doz aşının getirildiğinin açıklanıp açıklanmayacağı da belirsizliğini koruyor.
10 milyondan fazla aşı yapıldı
Çin’den getirilen koronavirüs aşısını ilk olarak 13 Ocak 2021 tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptırdıktan sonra ertesi gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da aşı olmuş ve sağlık çalışanlarının aşılanması da başlamıştı. Bu tarihten itibaren yaygın aşılamaya geçilirken şu ana kadar yedi buçuk milyondan fazla kişiye birinci doz, iki buçuk milyondan fazla kişiye de iki doz aşı yapıldı.
