Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Ortadoğu’daki en önemli müttefiklerinden olan Suudi Arabistan ile Suudi kökenli ABD’li gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinden sonra yaşadığı siyasi gerilim, Joe Biden hükümetinin başa geçmesiyle yumuşamaya başladı. Kaşıkçı cinayetinden ötürü Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’a karşı sert tavrıyla bilinen Biden’ın başkanlığa gelmesiyle tutumunu değiştirmesi ise eleştirilere neden oldu.
2 Ekim 2018’deki Cemal Kaşıkçı cinayetinin Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın bilgisi dahilinde yapıldığının Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından açıklanması üzerine Vaşington, 70 Suudi yetkiliye yaptırım uygulamış ancak Prens Salman bu yaptırımlardan muaf tutulmuştu. O dönem başkanlık koltuğuna yeni oturan Joe Biden, CIA’in konu hakkındaki raporunun yayınlanmasını kendisi onaylamıştı. Biden başkanlığa gelmeden önceki dönemde ise Salman’ı uluslararası toplumdan dışlanmış biri olarak nitelendirmişti.
Biden yönetimi Kaşıkçı cinayetini unutturmaya çalışıyor
Tüm bu yaşananlara karşın yeni ABD hükümetinin Kaşıkçı cinayetini görmezden gelen manevraları dikkat çekiyor. Muhammed bin Salman’ın küçük kardeşi ve Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Salman, 6-7 Temmuz tarihlerinde Vaşington’a bir ziyarette bulunarak ABD’li üst düzey yetkililerle görüştü. ABD hükümetinin kamuoyuna duyurmadığı bu ziyaret kapsamında Halid bin Salman, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan‘ın da aralarında olduğu isimlerle bir araya geldi. Kaşıkçı cinayetinden beri ilk defa üst düzey bir Suudi yetkilinin Vaşington’da ağırlanması, ABD’nin Suudi Arabistan’la birçok alanda olan işbirliği ve ittifakını cinayetten sonra yaşanan siyasi gerilime rağmen devam ettirme eğilimini gösterdi.
Görüşmeler kapsamında İran destekli Husiler’i yenilgiye uğratamayan Suudi Arabistan’ın çekilmeye çalıştığı Yemen savaşı, Amerikan askerlerinin çekilmesinin ardından Taliban’ın Afganistan’daki ilerleyişi, İran nükleer anlaşması görüşmelerinin geleceği, enerji ve petrol piyasasının da aralarında olduğu çok sayıda konu ele alındı.
Prens Salman’a karşı bağımsız soruşturma açılması talepleri devam ediyor
ABD ve Suudi Arabistan arasındaki yumuşama sürecinin Cemal Kaşıkçı cinayetini unutturması ise şimdilik mümkün gözükmüyor. Gerek ABD merkezli insan hakları örgütleri gerekse Birleşmiş Milletler (BM), Prens Salman dahil olmak üzere üst düzey Suudi yetkililere karşı bağımsız bir soruşturma süreci çağrılarına devam ediyor.
Bunun yanında BBC’nin haberine göre, Batılı ülkelerin yetkilileri de Prens Salman ile olan ilişkilerini sınırlı bir seviyede tutmaya özen gösteriyor. Bu yüzden Batı dünyasının Suudi Arabistan’la ilişkilerinde hâlâ pürüzler mevcut.
Korkunç cinayet
Ekim 2018’de Riyad’dan İstanbul’a iki farklı resmi devlet uçağı ile inen 15 Suudi yetkili, Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’na gelmişti. O zamanlar Prens Salman’ı en fazla eleştiren figürlerden olan Washington Post gazetesi yazarı Cemal Kaşıkçı’nın şahsi işlemleri için başkonsolosluğa girmesiyle harekete geçen Suudi yetkililer, muhalif gazeteciyi öldürmüş, vücudunu parçalara ayırarak Kaşıkçı’nın cesedini ortadan kaldırmıştı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Cinayetten sonra Suudi Arabistan yetkilileri Kaşıkçı’nın başkonsoloslukta öldürüldüğünü reddetmişti. Ancak Suudi Başkonsolosluğu’ndaki ses kayıtlarının açığa çıkmasıyla Riyad hükümeti geri adım atmış, operasyonun kendilerinden habersiz bir şekilde yapıldığını öne sürmüştü. Ancak CIA, elde ettiği istihbarat verilerine göre Prens Muhammed bin Salman’ın bu cinayetten habersiz olmasının mümkün olmadığını açıklamıştı.
Bu açıklamadan sonra 70 Suudi yetkiliye yaptırım uygulayan ABD, Prens Salman’ı bu yaptırımlardan muaf tutması nedeniyle uluslararası kuruluşlar tarafından eleştirilmişti. Birçok insan hakları örgütü hâlâ suçlamaların merkezinde olan Salman’a karşı bir bağımısız bir soruşturma açılmasında ısrarcı.
Derleyen: Aydın Ulu
