Senaryo ve Diyalog Yazarı Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SenaristBir) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu (CEK), “Kadın Senaristler Mesleki Cinsiyet Ayrımcılığı Raporu”nu yayımladı. Kadın senaristlerin mesleki hayatlarında uğradıkları cinsiyet ayrımcılığını verilerle gözler önüne seren raporun ayrıntılarını, raporu hazırlayanlardan senarist Ezgi Özcan Medyascope’a anlattı.
SenaristBir Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu (CEK) Başkanı Zehra Çelenk, komisyon üyeleri Çağrı Kara, Duygu Ertekin, Ezgi Özcan, Şahika Çakırca ve Yıldız Bilgin Bayazıt’ın hazırladığı “Kadın Senaristler Mesleki Cinsiyet Ayrımcılığı Raporu”na, Prof. Dr. Meral Özbek ve Doç. Dr. Sevilay Çelenk danışmanlık yaptı. Kadın senaristlerin mesleki alanda uğradıkları cinsiyet eşitsizliği durumunun tespit edilebilmesi için rapor kapsamında hazırlanan ankete katılan 101 kadına 28 soru soruldu.
Yaklaşık iki sene önce SenaristBir Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu’nu oluşturduklarını anlatan Ezgi Özcan, “Ana akım kanallarda senaryo yazan senaristler, şiddeti göstermekle ve toplumsal cinsiyet rollerini pekiştirmekle eleştiriliyor. Buradan yola çıkarak komisyonumuzu kurduk. Dizilerin içerikleriyle, karakterlerin yazılmasıyla ilgili, bir manifesto ya da mutabakat metni üzerine düşünüyorduk. Daha sonra, ‘Biz kendi çalışma koşullarımız içinde kadın senaristler olarak neler yaşıyoruz’ diye sorunca bu rapor ortaya çıktı” dedi.
“Kadın senaristlerin yüzde 78,2’si ücret ya da çalışma koşullarında değişiklik talep etmekten çekiniyor”
Ankete ağırlıklı olarak dizi sektöründe çalışan kadın senaristler katıldı. Sorulara yanıt verenlerin yüzde 63,4’ü çalıştığı işlerde cinsiyet ayrımcılığına maruz bırakıldığını, yüzde 49,5’i kadın olduğu için diğer ekip üyelerine kıyasla kendilerine daha fazla angarya iş yüklendiğini düşündüğünü ve yüzde 45,5’i eşit pozisyonda çalıştığı erkeklerden daha düşük ücret aldığını belirtti. Anket, kadın senaristlerin yüzde 78,2’sinin ücret ya da çalışma koşullarına dair herhangi bir konuda rahatsızlıklarını belirttiklerinde fazla talepkâr ve iddialı görünmekten çekindiğini ortaya koydu.
Senaryo çalışmalarında erkek ekip üyelerinin erkbilmişliğine (mansplaining*) maruz bırakıldığını düşünen kadınların oranıysa yüzde 70,3. Kadınların yüzde 31,7’si âdet dönemlerinde ekip içinde cinsiyetçi ima ve “esprilere” maruz kaldığını söylerken, yüzde 47,5’i ise fiziki özelliklerinin, giyim ve kuşamlarının, özel yaşam bakımından eleştirildiğini ve olumlu ya da olumsuz biçimde mercek altına alındığını hissettiğini belirtti.
Anket sonuçlarının kendileri için bir noktada malumun ilamı olduğunu dile getiren Ezgi Özcan, “Bu rapor, biz kadın senarist arkadaşlar olarak bir araya geldiğimizde konuştuğumuz şeylerin sayısal verilere dökülmüş hali oldu aslında. Bu açıdan şaşırtıcı bir sonuç çıkmadı ama yaşananlar sayılarla ifade edilince verilerin yüksekliği ‘Sandığımızdan daha fazlaymışız’ dedirtti. Somut veriyi görünce bir açıdan ister istemez şaşırıyorsunuz” diye konuştu.
“Kadınların yüzde 48,5’i yaşı nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakıldığını düşünüyor”
Raporda öne çıkan bir diğer sonuç da kadınların yaş ayrımcılığıyla ilgili sorulara verdiği yanıt: Kadınların yüzde 48,5’i yaşı nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakıldığını düşünüyor.
Özcan, rapordaki bu veriyi şöyle değerlendirdi: “Sektöre belli bir yaştan sonra dahil olan kadın senaristler de var, okulunu bitirir bitirmez 20’li yaşlarında sektöre atılan da var. Gençseniz, küçükseniz üzerinizde bir baskı uygulanıyor. Yaşı küçük ve tecrübesiz birine laf söylemeyi kolay görüyorlar. Birkaçı hariç erkek meslektaşlarımızdan bu konuyla ilgili bir geridönüş ya da olumlu-olumsuz fikir beyanı gelmedi. Bu sonuçlar onlara ne düşündürdü ne hissettirdi, henüz pek bir bilgimiz yok.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
* Mansplaining: Erkeklerin kendilerine sorulmadığı halde kadınlara nasıl düşünmesi, konuşması ve işini nasıl yapması gerektiği konusundan buyruklar vermesi.
