Taliban’ın kurucularından ve yeni hükümetin başbakan yardımcılarından Abdülgani Birader, videolu bir mesaj yayınladı ve Taliban liderleri arasında büyük bir tartışma çıktığı ve Birader’in Kabil’i terk ettiği iddialarına yanıt verdi. Video mesajında, “İyiyim ve sağlıklıyım” diyerek hakkındaki spekülasyonlara son veren Birader, kurucular arasındaki tartışmaya atıfta bulundu ve “Allah’a şükür birbirimizle iyi ilişkilerimiz var ve birbirimize saygı duyuyoruz” dedi.
Taliban’ın kurucularından ve yeni hükümette başbakan yardımcısı görevini üstlenen Abdulgani Birader, Taliban içerisinde bir tartışma yaşandığı ve bu tartışmada fiziksel zarar gördüğü yönündeki haberleri yalanlayan bir video yayınladı.
Birader, birkaç gündür kamuoyundan uzakta kalmış ve hakkında çeşitli spekülasyonlar ortaya atılmıştı. Spekülasyonlar, Taliban içerisinde önemli bir güce sahip Hakkani Şebekesi ile Birader’in taraftarlarının Taliban’ın zaferinin kime mal edileceği konusunda tartışma yaşadığı yönündeydi.
Ancak Birader, yayınladığı videoda iç çekişme haberlerini yalanladı. Çıkan tartışma sonucunda yaralandığı iddialarına da değinen Birader, “Hayır, bu doğru değil. Ben iyiyim ve sağlıklıyım” dedi.
Birkaç gündür neden Kabil dışında olduğu konusunda da açıklama yapan Birader, “Kabil dışındaydım ve yalan haberleri reddetmek için internete erişimim yoktu” dedi. Taliban içerisinde bazı konularda tartışma yaşandığı ve bölünmeler olduğu iddiaları hakkında da konuşan Birader, “Allaha şükür birbirimizle iyi ilişkilerimiz var ve birbirimize saygı duyuyoruz. İlişkilerimiz bir aileden bile daha iyi” diyerek söz konusu iddiaları reddetti.
Zalmay Halilzad: “Eşref Gani’nin ülkeden kaçışı tüm planları bozdu”
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Afganistan’daki müzakerecisi Zalmay Halilzad, Afganistan’ın eski Devlet Başkanı Eşref Gani’nin ülkeyi aniden terk etmesinin, daha önce mutabık kalınan bir anlaşmayı bozduğunu söyledi.
Halilzad, varılan mutabakat kapsamında Taliban’ın, Kabil’e girmemeyi ve gelecekte kurulacak hükümetin yapısını tartışmayı kabul ettiğini belirtti.
Halilzad, Gani’nin 15 Ağustos’ta ülkeden kaçması üzerine ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) şefi General Frank McKenzie’nin de olduğu bir toplantıda Taliban’ın kendilerine Afganistan’da hükümet otoritesi parçalanırken ABD birliklerinin Kabil’in güvenliğini sağlayıp sağlayamayacağını sorduğunu ifade etti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Halilzad, “Ve sonra ne olduğunu biliyorsunuz, sorumluluk alacak değildik” dedi. Zira Başkan Joe Biden, ABD birliklerinin yalnızca ABD’lileri ve Afgan müttefiklerini tahliye etmek için çalışacağı ve Amerika’nın en uzun savaşını uzatmayacağı konusunda kararlı davranmıştı.
Yurtdışındaki Afgan büyükelçilikleri çok zor durumda
Taliban’ın Afganistan’da ani bir şekilde iktidarı ele geçirmesinden sonra denizaşırı ülkelerdeki yüzlerce Afgan diplomatı belirsizlik içinde kaldı. Zira Afgan misyonlarını çalışır durumda tutmak için paralar tükenirken, diplomatlar memleketlerindeki aileleri için endişe ediyor ve yurt dışına sığınmak için yer arıyor.
Taliban salı günkü (14 Eylül) açıklamasında tüm Afgan büyükelçiliklerindeki diplomatlara çalışmalarına devam etmelerini söyleyen mesajlar gönderdiğini söyledi.
Ancak aralarında Kanada, Almanya ve Japonya’nın da yer aldığı ülkelerde adının gizli tutulması koşuluyla konuşan sekiz büyükelçilik personeli, misyonlarında belirsizliğin ve umutsuzluğun hakim olduğunu anlattı.
Berlin’de bulunan bir Afgan diplomat, Kabil’de kalan eşine ve dört kızına ne olacağından korktuğunu belirtti ve “Buradaki ve birçok ülkedeki meslektaşlarım ev sahibi ülkelere onları kabul etmeleri için yalvarıyorlar” dedi.
Adının verilmesini istemeyen diplomat, “Gerçekten yalvarıyorum. Diplomatlar mülteci olmaya istekli” diyerek Kabil’deki büyük bir ev de dahil olmak üzere her şeyini satması ve her şeye yeniden başlaması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Emirhan Muttaki: “Afganistan size çok yatırım yaptı, siz Afganistan’ın malısınız”
Taliban’ın yeni geçici hükümetinde Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenen Emirhan Muttaki, Taliban’ın tüm Afgan büyükelçiliklerine çalışmaya devam etmelerini söyleyen mesajlar gönderdiğini belirtti. Muttaki, “Afganistan size çok yatırım yaptı, siz Afganistan’ın malısınız” ifadelerini kullandı.
Üst düzey bir Afgan diplomatın verdiği bilgiye göre, büyükelçiliklerde çalışan veya doğrudan onlara bağlı yaklaşık üç bin kişinin olduğunu tahmin ediliyor.
Diğer taraftan, ülkeden kaçan Gani’nin yönetimi de 8 Eylül’de ülkenin büyükelçiliklerine Taliban’ın yeni hükümetini gayrimeşru olarak nitelendiren ve büyükelçilikleri normal işlev ve görevlerini sürdürmeye çağıran bir mektup kaleme almıştı.
Elçilikte görevli insanlar ise her iki taraftan gelen çağrıların anlamsızlığını vurguluyor. Kanada’nın başkenti Ottawa’daki Afgan Büyükelçiliği’nden bir kaynak, “Para yok. Bu koşullarda faaliyette bulunmak mümkün değil. Şu anda bana ödeme yapılmıyor” dedi.
Yeni Delhi’deki iki Afgan Büyükelçiliği çalışanı, aileleriyle yeniden bir araya gelmenin yollarını bulmaya çalışan veya başka ülkelerde sığınma başvurusunda bulunmak için yardıma ihtiyaç duyan binlerce Afgan’a hizmet vermek için de nakit paralarının tükendiğini söyledi.
Her iki personel de önceki hükümetle bağlantıları nedeniyle hedef alınma korkusuyla Afganistan’a dönmeyeceklerini, aynı zamanda binlerce Afgan’ın mülteci statüsü aramak için yıllarını harcadığı Hindistan’a sığınmak için mücadele edeceklerini söyledi.
İki personelden biri, “Şimdilik büyükelçilik binasında oturup beni ve ailemi kabul etmek isteyen herhangi bir ülkeye gitmek için beklemek zorundayım” dedi.
Guterres’ten uluslararası topluma çağrı: “Gerçekçi olun”
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres dünkü (15 Eylül) açıklamasında, BM’nin Afganistan’ın sorunlarını çözebileceğine dair herhangi bir önerinin hayal ürünü olduğunu ve daha kapsayıcı bir Taliban hükümeti için arabuluculuk kapasitesinin sınırlı olduğunu söyledi.
Guterres, ülkenin içinde bulunduğu durumu düzeltmek için baskı hissedip hissetmediği sorusuna yanıt olarak, “BM’nin nüfuzunun hala sahada olduğu yönünde temelsiz bir beklenti olduğunu düşünüyorum” dedi.
ABD’nin 20 yıllık en uzun savaşında bir trilyon doların üzerinde para harcadığını ancak sonunda desteklediği ordunun ve hükümetin çöküşünü izlediğini hatırlatan Guterres, gelecek hafta New York’ta yapılacak BM toplantısı öncesinde açıklamalarda bulundu. Guterres, “Afganistan’ın sorunlarını çözmek için tüm bu kaynaklarla başarısız oldukları göz önüne alındığında, bu güçler ve para olmadan on yıllardır çözemedikleri sorunları çözebileceğimizi düşünmek bir fantezi” ifadelerini kullandı.
Ancak Guterres, BM’nin her şeye rağmen dramatik bir insani felaketin eşiğinde olduğundan endişe edilen Afganistan’da insanlara yardım eli uzatmak için Taliban ile ilişki kurulacağını belirtti.
Taliban’ı daha kapsayıcı bir hükümet kurmaya ikna etme çabalarını desteklediğini söyleyen Guterres, bu konuda BM’nin arabuluculuk yapma kapasitesinin çok az olduğunun altını çizdi.
Guterres, BM’nin Taliban ile ilişki kurabileceğini ancak İslamcı hareketin yeni bir Afgan hükümetinin kurulmasına yardım etmede BM’nin rolünü asla kabul etmeyeceğini vurgulayarak, “Mucizeler bekleyemezsiniz” dedi.
Guterres ayrıca, insani yardımın Taliban’ı kadın ve kız çocuklarının hakları da dahil olmak üzere temel haklara saygı duymaya ikna etmeye yardımcı olacak bir araç olarak kullanılması gerektiğini de dile getirdi.
Derleyen: Gökalp Badak
