Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ordusunun ve NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilmesiyle Kabil’deki Afgan hükümeti zora düşmüş ve çok geçmeden Taliban, şehri ve yönetimi ele geçirmişti. Taliban’ın ilerleyişi karşısında hükümetin askeri birlikleri ve onların konuşlandığı üsler birbiri ardına Taliban’a teslim olmuştu. Böylelikle Taliban militanları binlerce ABD yapımı silahı ve tonlarca askeri teçhizatı ele geçirmişti. Şimdilerde ise Taliban’ın ele geçirdiği teçhizat, Afganistan’daki silah dükkanlarının vitrinlerini süslüyor.
Afganistan’ın güneyindeki Kandahar eyaletindeki silah tüccarlarına göre, ABD yapımı silahlara ülke içinden veya dışından her geçen gün talep artıyor. Kandahar’daki üç silah tüccarı The New York Times’a (NYT) verdikleri röportajda, birçok Afgan’ın ülkenin güneyinde ABD yapımı tabanca, tüfek, el bombası, dürbün ve gece görüş gözlüğü satan silah dükkanları kurduğunu söyledi. ABD’nin 20 yıl süren operasyonu boyunca kullanılan ekipmanları finanse etmek ABD’li vergi mükelleflerine 83 milyar dolardan fazla paraya mal olmuştu.
Taliban’ın yabancı güçlere karşı sürdürdüğü savaşın sona ermesi, grubun silahlara talebinde de bir azalmanın yaşanmasına neden olmuşa benziyor. Silah tüccarları, şimdi bu silahların çoğunun Afgan girişimcilere satıldığını söylüyor. Birçok ABD yapımı silahın da Pakistan’a kaçırıldığı belirtiliyor.
Taliban: “Tek bir kişi bile piyasada tek bir mermi satamaz ve kaçıramaz”
Taliban ise ABD yapımı silahların piyasada satıldığı iddialarını reddetti Taliban sözcüsü Bilal Kerimi, NYT’ye verdiği röportajda, silahların satılık olmadığını söyledi. Kerimi, “Bu iddiaları kesinlikle reddediyorum. Tek bir kişi bile piyasada tek bir mermi satamaz ve kaçıramaz” dedi.
Kerimi, savaş sırasında daha önce ele geçirilen ABD yapımı silahların tümünün “listelendiğini, doğrulandığını ve gelecekte oluşturulacak İslam Emirliği ordusu için saklandığını ve güvende olduğunu” da sözlerine ekledi. Ancak NYT’ye konuşan diğer üst düzey Taliban yetkilileri, çok sayıda ABD yapımı silah ve mühimmatın piyasada bulunduğunu doğruladı.
“Silahlar, büyük talep görüyor”
Silah dükkanı sahibi Esmatullah, yaklaşık sekiz ay önce Taliban’ın bölgenin kontrolünü ele geçirmesinin ardından Kandahar eyaletinde bir dükkan açtığını söyledi. Daha önce gezgin bir silah tüccarı olarak çalıştığını, paraya ihtiyaç duyan askerler ve polislerden silah ve mühimmat satın almak için hükümet üslerini ziyaret ettiğini anlatan Esmatullah, “Eskiden mobil ekip olarak çalışıyorduk. Afgan hükümeti stoklarından silah almak için birçok devlet askeri ve subayıyla görüşürdük. Oradan aldığımız silahları daha sonra Taliban’a götürür ya da bize iyi bir fiyat verecek her hangi bir kimseye satardık” dedi.
“Müşterilerimiz artık girişimciler ve sıradan vatandaşlar”
Silah tüccarları bugün için müşterilerinin Afgan girişimciler ve sıradan vatandaşlar olduğunu söylüyor. Vatandaşlar aldıkları mühimmatı Pakistan’da satmak ya da uzun süredir devam eden kişisel veya kabileler arasındaki kan davalarını çözmek için kullanıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kandahar’da, Taliban’ın dükkânını kapatacağından korktuğu için ismini vermek istemeyen bir silah tüccarı, “ABD yapımı silahlar, çok iyi çalıştıkları ve dahası Afganlar onları nasıl kullanacaklarını bildikleri için büyük talep görüyor” diye konuştu.
“Silahların ve mühimmatın çoğunun Taliban’ın kontrolünde olduğunu düşünüyoruz”
Afganistan’a yapılan başarısız 20 yıllık misyonun bir başka ağır faturası şimdilerde ortaya çıkmaya başladı. On milyonlarca dolar değerindeki ABD yapımı silah ve askeri teçhizat piyasada satılıyor.
Yakın tarihli bir rapora göre ABD, yıllar içinde Afgan ordusuna M4 piyade silahları, roketler, A-29 hafif saldırı hava araçları, zırhlı araçlar, saldırı tüfekleri ve makineli tüfekler için bol miktarda mühimmat da dahil olmak üzere çok sayıda silah ve araç sağladı. Haziran 2021’den önceki iki mali yılda, Afgan ordusunu donatmak için harcanan miktar toplamda 2.6 milyar doları buldu.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) pazartesi günkü (4 Ekim) açıklamasında, Afganistan’da çok sayıda ABD yapımı silahın kaldığını kabul etti. Savunma Bakanlığı sözcüsü Binbaşı Rob Lodewick, “2005’ten beri ABD ordusu, Afgan ulusal savunma ve güvenlik güçlerine tabancalardan orta makineli tüfeklere kadar binlerce küçük silah sağladı. Bahsi geçen silahların ve mühimmatın çoğunun Taliban’ın kontrolünde olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Kaynak: The New York Times
Derleyen: Zeynel Yıldırım
