Zeytinlikleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan izin alma koşuluyla madenciliğe açan yönetmelik değişikliği Resmi Gazete’de yayımlandı ama ortada bir sorun var. Zeytinlikler çevresinde madencilik yapılamayacağını düzenleyen, 1939 tarihli “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun” hâlâ yürürlükte. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç konu hakkında Medyascope‘a konuştu. Öztunç, bu kanun yürürlükte kaldığı sürece zeytinliklere maden izni verilmesinin hukuki açıdan mümkün olmadığını belirtti.
Türkiye’de zeytincilikle geçinen birçok topluluk yaşam alanlarına planlanan enerji, madencilik ya da ulaşım yatırımlarına karşı zeytinliklerini korumaya çalışıyor.
1939’da yürürlüğe giren “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun“un 20. maddesi, zeytinlik sahalarına üç kilometre mesafede sadece zeytinyağı fabrikaları bulunabileceğini, bunun dışında kalan kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesislerin zeytinlikler yakınına yapılamayacağını söylüyor.
Özellikle Marmara, Ege ve Akdeniz’de yaşayan zeytinciler, Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 20. maddesi sayesinde, yaşam alanlarına yapılmak istenen birçok projeyi önlemeyi başardı.
Ancak 28 Şubat’ı 1 Mart’a bağlayan gece yarısı Resmi Gazete’de yayımlanan yeni bir yönetmelik, zeytinliklerin madenciliğe açılabilmesi için yeni şartlar belirledi.
“Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Maden Yönetmeliği’nin 115. maddesine zeytincilikle ilgili önemli bir alt madde ekledi. Bu değişiklik ilk bakışta, zeytinlikleri madenler için bir engel olmaktan çıkarıyormuş gibi gözüküyor.
Yeni yönetmelik ne getiriyor?
Resmi Gazetede yayımlanan 1 Mart 2022 tarihli Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Maden Yönetmeliği’nin 115. maddesine şu eklemeyi yapıyor:
“Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir.”
Yani Maden Yönetmeliği’nin yeni haline göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı uygun görürse zeytinlik araziler üzerinde de madencilik faaliyetleri yürütebilecek.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Yönetmelikteki bu değişiklik, zeytinlikler üzerinde madencilik faaliyeti yapılabilmesi için iki şart öne sürüyor.
Birincisi, madencilik faaliyeti yürüteceklerin kullandıkları sahayı rehabilite edip eski haline getirmesi. İkincisi ise maden firması madene katılacak zeytinliğe denk bir zeytin bahçesini arazi sahiplerine tesis etmesi. Düzenlemeye göre, zeytinliğin önerilen araziye taşınması konusundaki tüm masraflar firma tarafından karşılanacak. Zeytin bahçelerinin taşınması konusundaki usul ve esaslarıysa Tarım ve Orman Bakanlığı belirleyecek.
Normlar hiyerarşisi terk mi edildi?
Ancak CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç’a göre, normlar hiyerarşisi bakımından öncelikle Maden Yönetmeliği’ne değil, 1939 tarihli Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’a bakılması gerekiyor.
CHP’li Öztunç, aynı konu hakkında farklı düzenlemeler varsa normlar hiyerarşisine göre yönetmeliklerin değil, kanunların dikkate alınması gerektiğini söylüyor. Medyascope’a konuşan Öztunç, ortada zeytinlikleri koruyan bir yasa varken yönetmeliği dayanak göstererek zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılması halinde, sorumlu kamu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını şu sözlerle aktardı:
“Ne oldu? Yönetmelik çıktı diye 1939’da yürürlüğe girmiş Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ortadan kalkmış mı oldu? Resmi Gazete’de bir yönetmelik değişikliği yayımlandı diye artık normlar hiyerarşisine uyulmayacak mı? Ortada aynı konuya dair bir kanun ve bir yönetmelik varsa kanuna bakılır. Bu yüzden bu yönetmelik değişikliği zeytinliklerin madenciliğe açılmasının yasal gerekçesi olamaz.
Yönetmeliği uygulama adı altında zeytinlik alanlara maden ruhsatı verecek, madenlerin bu bölgelerde çalışmasına müsaade edecek kamu görevlilerini uyarıyorum, kanuna aykırı davrandığınız için suçlu olursunuz. Bu yönetmeliği adres gösterip zeytinlikleri madenciliğe açan kamu görevlileri olursa, kanuna aykırı hareket ettikleri için suç duyurusunda bulunacağız. Yönetmeliğe karşı dava açacak olanlara da destek vereceğiz.“
