2021 Nisan’ında net kârı 20,7 milyar Türk Lirası (TL) olan bankaların, 2022 Nisan’ında net kârı 98,2 milyar TL’ye yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2022 birinci çeyrek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, bankacılık sektörü yıllık yüzde 24 ile en büyük büyüme oranının sahibi oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin “Üretimi ve büyümeyi tercih ettik” diyerek, krizin faturasını dar gelirlilerin ödediğini açıkça ifade etmesinin üzerine, bankacılık sektörünün kârlarını ve düşük faiz politikasıyla ne kadar büyüdüklerini inceledik.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin AKP’nin Kızılcahamam kampında söylediği ve ekonomi politikaları için bir “itiraf” olarak değerlendirilen sözleri şöyleydi:
“Biz bir yol ayrımına gittik. Enflasyonla birlikte büyümeyi tercih ettik. Yoksa enflasyonu düşürmek için çok sert tedbirler alabilirdik. Yüksek faiz artışı yapardık. O zaman üretim dururdu. Kur korumalı TL’ye geçerek bir yandan doları frenledik. Diğer yandan üretimi ve büyümeyi tercih ettik. Bu sistemden dar gelirliler hariç üretici firmalar, ihracatçılar kâr ediyorlar. Çarklar dönüyor. Büyümeyi tercih ettiğimiz için büyüme rakamları iyi geliyor, büyüme istihdama da olumlu olarak yansıyor.”
İktidar faiz indirdi, bankaların faiz geliri katlandı
Düşük faiz ve büyümeyi tercih eden iktidarın ekonomi politikalarıyla, bugün (8 Haziran) dolar kuru 17 TL’yi, euro kuru 18 TL’yi geçerken, bankalar bir yılda faiz gelirlerini yüzde 175 artırdı. Aralık ayından bu yana politika faizini sabit tutan Merkez Bankası’ndan (MB) yüzde 14 ile borçlanabilen bankalar, yüzde 24 faizle tahvil satın alarak Hazine’ye borç veriyor. Nisan 2022’de 34,9 milyar TL kâr kaydeden bankalar, bir önceki yıla göre yedi kat artışla tarihin en yüksek kârını elde etti.
Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nun (BDDK) 3 Haziran’da yayımladığı verilere göre, nisan ayında net dönem kârlarındaki artış bir önceki yıla göre yüzde 374 oldu. Nisan 2021’de 20,7 milyar TL olan net kâr düzeyi, Nisan 2022’de 98,2 milyar TL’ye ulaştı ve 2021 yılı sonundaki 92,9 milyar TL’lik net kâr düzeyini yılın ilk dört ayında aştı.
Dar gelirlilerin mücadelesi: Enflasyon mu, hayat pahalılığı mı?
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen pazartesi günü (6 Haziran) yapılan kabine toplantısının ardından “Ülkemizde teknik anlamda enflasyon değil fiili bir hayat pahalılığı sorunu var” demişti. Pek çok iktisatçı, enflasyon karşısında yeniden düzenlenmeyen ücret düzeyleri nedeniyle alım gücü düşen halkın, hayat pahalılığı sorunuyla karşı karşıya geldiğini belirtti. Ancak hayat pahalılığının, TÜİK tarafından açıklanan resmi enflasyon rakamlarından çok daha yüksek düzeyde hissedilmesi, TÜİK verilerine güvensizliği de beraberinde getirdi.
Konuşmasında faizi artırmayacaklarının altını çizen Erdoğan’ın, “Yüksek faizle asıl kazanan bir avuç tuzu kuru kesim, kaybeden ise üretimin düşmesi sebebiyle geleceği kararan milyonlar” sözlerinin resmi verilerle yanlışlandığı görülebilir. Faiz gelirini yüzde 175, net kârlarını ise yüzde 374 artıran bankacılık sektöründen, en büyük on bankanın toplam kârları 50 milyar TL’nin üzerinde. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) denetim raporlarında kayıt altına alınan bankalardan bazılarının bir yıllık kârları aşağıdaki tabloda görülebilir:
Bankacılık sektörü büyüyor, ücretler küçülüyor
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
TÜİK, 31 Mayıs’ta 2022 birinci çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı. GSYH yüzde 7,3 büyürken, iktisadi faaliyet kollarına göre incelendiğinde, başı çeken yüzde 24,2 büyüme oranı ile finans ve sigorta faaliyetleri oldu. Yıllar içinde finans sektörünün büyüme hızı artarken, hasılanın içindeki işgücü ödemelerinin payı düştü. Yeni yılda yapılan asgari ücret zamlarıyla ücretlerin hasıla içindeki payı toparlanma görünümü çiziyor ancak aynı dönemler arasında kıyas yapmak daha doğru sonuçlara ulaşmayı sağlayabilir.
İşgücü ödemelerinin payındaki hızlı düşüş, iktidarın tercih ettiği büyümenin, halkın refahını artıran, kalkınmayı sağlayan bir büyüme olmadığını ortaya koyuyor. Bakan Nebati’nin “Çarklar dönüyor” sözleriyle tarif ettiği sistemin çarkları, ücret gelirleri enflasyon karşısında hızla eriyen, bankalar ve büyük firmalar büyürken hasıladan aldığı pay daralan dar gelirliler sayesinde dönüyor.
