Devlet ve hükümet başkanlarının ölümleri ülkelerinin ve bölgelerinin geleceğini etkilediği için küresel bir öneme sahip. Medyascope Dış Haberler Servisi, eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe’nin uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetmesinin ardından, son 60 yılda görevi başında öldürülen liderlere yönelik suikastları mercek altına aldı.
Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe, 7 Temmuz Cuma günü Batı Japonya’daki Nara kentinde düzenlenen mitingde seçim konuşması yaptığı sırada sırtından vurulmuş ve hayatını kaybetmişti. Polis, Abe’nin öldürüldüğü olayda güvenlik zafiyeti olduğunu kabul ederken, Abe cinayetinin faili 41 yaşındaki eski asker Tetsuya Yamagami’nin ise kin güttüğü için Abe’ye saldırdığı ortaya çıkmıştı.
Abe’nin öldürülmesi akıllara daha önce suikasta uğrayan liderleri getirdi. İşte görevleri başında öldürülen liderlerden bazıları:
5. Enver Sedat suikastı
Cemal Abdülnasır’ın ölümünün ardından Mısır’da cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Enver Sedat, 6 Ekim 1981’de, Mısır Ordusu’nun İsrail ile olan savaşta Süveyş Kanalı’nı aşmasının sekizinci yıldönümünde düzenlenen resmi geçit töreninde saldırıya uğradı.
Geçit töreninde askeri konvoy içinde bulunan dört subay, önce el bombaları ile Mısırlı üst düzey komutanlara ve yöneticilere saldırdı, daha sonra ise otomatik silahlar ile platformda bulunanları taradı. 72 kurşunun isabet ettiği Sedat suikasttan iki saat sonra ölürken, Başkan Yardımcısı Hüsnü Mübarek ise yaralandı.
Sedat’ı ve diğer 10 kişiyi öldüren subayların, iki yıl önce İsrail ile imzalanan barış anlaşmasına karşı çıkan İslami Cihad Hareketi’ne mensup oldukları ortaya çıktı. Sedat’ı öldüren yüzbaşı Halid el İslambuli ise 1982’de arkadaşları tarafından kurşunlanarak öldürüldü.
4. Park Chung-hee suikastı
1961’de Güney Kore’de yönetimi askeri darbe ile ele geçiren Devlet Başkanı Park Chung-hee, görev süresi boyunca birkaç suikast girişiminin hedefi olmuş fakat her seferinde bu girişimlerden kurtulmuştu. Ta ki en yakın arkadaşı Kim Jae-kyu tarafından öldürülene dek…
Güney Kore’nin üçüncü Devlet Başkanı Chung-hee, 26 Ekim 1979’da Kore Merkezi İstihbarat Şefi ve yakın arkadaşı Kim Jae-kyu tarafından Seul’deki başkanlık konutunun yakınında bulunan bir restoranda yemek yerken vuruldu. Saldırgan Jae-kyu, akşam yemeğinde hararetli bir tartışmanın ardından ateş açarak, Chung-hee’yi, korumasını, şoförünü ve diğer dört kişiyi öldürdü.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Suikastın sebebi halen belirsizliğini korusa da bazı spekülasyonlara göre Jae-kyu, ülkeyi 18 yıl boyunca demir yumrukla yöneten Chung-hee’yi Kore’ye demokrasiyi geri getirmek için öldürdüğü iddia ediliyor.
3. Kral Faysal suikastı
Suudi Arabistan Kralı Faysal bin Abdülaziz el-Suud, 4 Mart 1964’ten suikasta uğradığı 25 Mart 1975’e kadar ülkede bir dizi reform hareketine girişmiş, televizyonların kurulmasını ve kız çocukları için okulların açılmasını sağlamıştı.
Panislamizmi yaymak için Mısır, Suriye ve Irak gibi ülkeler ile diplomatik ilişkiler kurmaya çalışan Kral Faysal, bir yandan da İslam dünyasının liderliğini üstlenmeye çalışmıştı. Faysal’ın 1966 yılında yaptığı Türkiye ziyareti de bu liderlik çabalarına örnek olarak gösteriliyordu.
1973 yılındaki Petrol Krizi sırasında ön plana çıkan ve o dönemde Time dergisi tarafından “Yılın Adamı” seçilen Kral Faysal, 25 Mart 1975’te de yeğeni Faysal bin Müsaid el-Suud tarafından sarayında öldürüldü.
2. Olof Palme suikastı
İsveç Başbakanı Olof Palme ve eşi Lisbeth, 28 Şubat 1986 akşamı Stokholm’ün merkezindeki bir sinema salonundan çıktıkları ve evlerine yürüdükleri sırada silahlı bir kişi tarafından saldırıya uğradı. Sırtından vurulan Palme hayatını kaybetti, eşi Lisbeth ise saldırıdan yaralı kurtuldu.
Hem ülkesinde hem de uluslararası platformlarda açık fikirleri ile tanınan Palme, hem ABD’yi hem de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni (SSCB) eleştiriyordu. Öldürüldüğü dönemde başbakanlıktaki ikinci dönemini geçiren Palme, sıradan vatandaş gibi yaşıyor ve sokakta korumaları olmadan geziyordu.
Suikastın ardından, Palme’nin katil zanlısının Skandia Sigora şirketinde çalışan OlStig Engström olduğu açıklandı. Engström’ün silah eğitimi aldığı ve Palme’nin politikalarını eleştirdiği belirtildi. Engström’ün 2000 yılında soruşturma devam ederken intihar etmesi üzerine Palme dosyası kapatıldı.
1. John F. Kennedy suikastı
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 35. Başkanı John F. Kennedy ve eşi Jacqueline Kennedy, iki günlük bir ziyaret için Teksas’a gitmişti. Seçim kampanyası için üstü açık arabasının arka koltuğunda Dallas’ta bir geziye katılan Kennedy, 22 Kasım 1963’te silahlı saldırıya uğradı. Boğazına ve kafasına isabet eden kurşunlarla ağır yaralanan Kennedy, Parkland Hastanesi’ne götürülürken yolda hayatını kaybetti.
Eski bir deniz piyadesi Lee Harvey Oswald suikastın faili olarak yakalandı ancak gözaltındayken yerel bir gece kulübü işletmecisi olan Jack Ruby tarafından öldürüldü.
ABD’de senelerce devam eden soruşturmaların ardından Oswald’ın başkanı tek başına öldürdüğü sonucuna varıldı fakat ikinci bir tetikçinin bulunup bulunmadığı ya da suikastın bir komplo teorisinin parçası olup olmadığı konusundaki tartışmalar da yıllarca devam etti. Kennedy suikastı, “11.22.63″, “JFK”, “Killing Kennedy” ve “Ruby and Oswald” gibi film ve dizilerle beyazperdeye taşındı.
BONUS (3): İndira Gandi suikasti
Hindistan’ın ilk ve tek kadın başbakanı İndira Gandi, babası Hindistan’ın ilk başbakanı Cevahirlal Nehru’nun ayak izlerini takip etti ve ülkedeki kültürel farklılıkları gidermeye çalıştı. Daha sonra özgürlükleri askıya almaya başlayan ve muhalifleri baskı altına alan Gandi, Sihler’e ait Altın Tapınak’a Blue Star Operasyonu’nun düzenlenmesi için talimat verdi. Bu saldırıda yaklaşık 500 Sih hayatını kaybetti.
Operasyondan beş ay sonra, 31 Ekim 1984’te, özel koruması olan iki Sih, Gandi’yi başbakanlık konutunun bahçesinde yaylım ateşine tutarak öldürdü. Gandi’nin cesedi aynı yıl Yeni Delhi’de yakıldı.
BONUS (2): Jovenel Moise suikastı
Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise 7 Temmuz 2021’de bir grup kimliği belirsiz saldırgan tarafından evine düzenlenen silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti, eşi Martine Moise ise saldırıdan yaralı olarak kurtuldu.
ABD’deki savcıların, saldırının kısmen ABD’de planlandığını iddia etmesine ve onlarca kişiyi gözaltına aldırmasına rağmen zanlıların hiçbirine resmi bir suçlama yöneltilmedi.
BONUS (1): Turgut Özal’a suikast girişimi
Türkiye’de de birçok lider suikast girişimi ile karşı karşıya kaldı. Onlardan biri de Turgut Özal. Dönemin başbakanı ve Anavatan Partisi (ANAP) lideri Turgut Özal, 18 Haziran 1988’de Ankara-Atatürk Spor Salonu’ndan düzenlenen ANAP 2. Olağan Kongresi’nde konuşma yaptığı sırada silahlı saldırıya uğradı.
Kartal Demirağ tarafından düzenlenen saldırıda Özal, sağ elinden yaralandı. Suikast girişimin ardından tekrar kürsüye çıkan Özal, konuşmasına devam etti. Önce ölüm cezasına çarptırılan, daha sonra ise cezası 20 yıla indirilen Demirağ ise Özal’ın cumhurbaşkanlığı döneminde affedildi.
Kaynak: Washington Post
