Almanya’nın Kassel kentinde düzenlenen, dünyanın en önemli çağdaş sanat sergisi Documenta 15, Endonezyalı kolektifi Taring Padi’nin eserini sergiden çıkardı. Gerekçe, kolektifin eserinin Yahudi düşmanı öğeler içermesi. Kolektifin açıklamasında antisemitizm suçlamaları reddedildi, dönemin askeri rejimine gönderme yapıldığı vurgulandı.
Eserin adı “Halkın Adaleti”. Bu pankart, Endonezya’da, 1967’den 1998’e kadar ülkeyi yöneten eski general Suharto’nun dönemi kurbanlarını anmak için tasarlanmış. Pankarttaki iki karikatürden biri, dişleri ve kan kırmızısı gözleriyle Nazi rejiminin kısaltması olan, “SS” amblemi taşıyan, siyah şapkalı, Ortodoks, Yahudi bir figür. Diğeriyse, Mossad askeri gibi giyinmiş bir “domuz” figürü. Antisemitizm suçlamalarına sebep olan, işte bu iki figür.
Pankartın yaratıcısı olan Taring Padi Kolektifi, figürlerin antisemitik olmadığını duyurdu ve özür diledi. Kolektiften yapılan açıklamada, “General Suharto yönetimindeki askeri şiddeti, genelde ‘hayvan’ olarak tasvir ediyoruz” denildi. Kolektif, çalışmanın yasaklanmasıyla ilgili de üzüntü duyduklarını açıkladı.
Tepkiler
Çağdaş sanatın en önemli sergilerinden biri olan Documenta, 1955 yılından beri her beş yılda bir düzenleniyor.
İsrail’in Almanya büyükelçiliği, yaptığı açıklamada “Documenta 15, Goebbels tarzı propaganda yapıyor ve tüm kırmızı çizgilerimizi aştı” dedi. Almanya’nın Kültürden Sorumlu Devlet Bakanı Claudia Roth da özrün yeterli olmadığını, Yahudi aleyhtarı resim öğeleri içeren bir pankartın nasıl kabul edilerek sergiye dahil edildiğini anlamakta zorluk yaşadığını söyledi.
Endonezya’da 1965-1966 yıllarında çoğu solcu ve Komünist Parti’ye yakın en az 500 bin kişi öldürüldü. Bu katliamlar, General Suharto’nun 32 yıl sürecek iktidarının da başlangıcı oldu.
Derleyen: Cihan Ataş
