12. Kalkınma Planı Meclis’e sunuldu. “2053 vizyonu”nun yer aldığı planda, 2028 sonunda enflasyon yüzde 4,7’ye ve cari açık 2,8 milyar dolara gerilerken, kişi başına düşen milli gelirin 17,6 bin dolara çıkacağı öngörüldü.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın (SBB) hazırladığı, 2024-2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sunuldu. Gelecek hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanacak planda “2053 vizyonu” ve 5 yıl boyunca atılacak adımlar bulunuyor.
12. Kalkınma Planı’nın büyüme ve ekonomi hedefleri doğrultusunda, cari yılın ekonomik göstergelerine ilişkin hedefler, 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) ile paralel olurken, 2028 sonunda gerçekleşmesi beklenen göstergelerde tahminler önemli ölçüde iyileşme gösterdi. Türkiye ekonomisine yönelik göstergeler, IMF tahminlerine göre verilen “yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler” ile benzerlik gösterdi.
12. Kalkınma Planı’nın hedefleri
Planın vizyonu “Türkiye Yüzyılı’nda çevreye duyarlı, afetlere dayanıklı, ileri teknolojiye dayalı yüksek katma değer üreten, geliri adil paylaşan, istikrarlı, güçlü ve müreffeh bir Türkiye” olarak açıklandı. 12. Kalkınma Planı’nın hedefleri şu şekilde sıralandı:
- Hukukun üstünlüğü, demokrasi, temel hak ve hürriyetlerin güçlendirilmesi,
- İyi yönetişim anlayışının pekiştirilmesi ve kurumsallaştırılması,
- Ailenin, beşeri ve sosyal yapının güçlendirilmesi,
- Afetlere dirençli yaşam alanları ve medeniyet temelli akıllı, sürdürülebilir şehirler,
- Makroekonomide istikrar ve sürdürülebilirlik,
- Her alanda yeşil ve dijital dönüşüm odaklı rekabetçilik,
- Verimlilik temelli, sanayi ağırlıklı, ihracata dayalı nitelikli büyüme,
- Aktif sanayi politikaları, imalat sanayiinde teknoloji odaklı yapısal dönüşüm, sektörel önceliklendirme,
- Enerji ve gıdada arz güvenliği ve kendine yeterlilik,
- Uluslararası işbirliklerinin ve stratejik ortaklıkların güçlendirilmesi.
2028’de nüfus 90,5 milyon
12. Kalkınma Planı’na göre 2028 yılında Türkiye’nin nüfusu 90,5 milyon kişiye çıkacak. 2022 yılında 10 bin 659 dolar olarak açıklanan kişi başına milli gelirin 2028’de 17 bin 554 dolara yükselmesi hedefleniyor. 2028’de ekonominin yüzde 5 büyüyeceği öngörülürken, işsizliğin yüzde 10 düzeyinden yüzde 7,5’e gerileyeceği tahmin ediliyor.
Cari açıkta beş yılda yüzde 93 gerileme beklentisi
12. Kalkınma Planı’nda dış ticaret açığında daralma öngörülmezken, cari açığın ciddi oranda azalması bekleniyor. 2023 sonunda 42,5 milyar dolar olması beklenen cari açığın, 2028’de 2,8 milyar dolara gerilemesi hedefleniyor. Buna göre, cari açığın beş yılda yüzde 93,4 oranında gerilemesi bekleniyor.
Küresel ticarette yeşil dönüşüm ve dijitalleşme odağında şekillenen koşullar dikkate alınarak, katma değeri yüksek ihracat potansiyelinin artırılması, enerji ve imalat sanayiinde ithalat bağımlılığının azaltılması, turizm, yazılım gibi alanlarda hizmet gelirlerinin çeşitlendirilmesi yoluyla cari işlemler dengesinde sürdürülebilir bir iyileşme sağlanması temel amaçlanıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Ödemeler dengesinde “helal ürün” değerlendirmesi
Planda, ödemeler dengesinin iyileştirilmesi için atılacak adımlar arasından uluslararası helal ürün ve hizmet pazarlarından daha fazla pay alınması için “Helal Akreditasyon Kurumu” (HAK) tarafından akredite edilen kuruluşlarca düzenlenen helal belgelerin uluslararası tanınırlığını artıracak girişimler yürütülmesi de yer alıyor.
Ulusal ve uluslararası helal uygunluk değerlendirme kuruluşları akredite edilmesi, “helal” belgeli ürün ve hizmet ticaretinde teknik engellerin giderilmesine yönelik çalışmalar ile helal kalite altyapısında çalışacak beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve kurumsal kapasitenin artırılmasına yönelik eğitimler de hedefler arasında.
Enflasyon 2023’te yüzde 65, 2028’de yüzde 4,7
2023 sonunda yüzde 65 olması beklenen enflasyonun, 2028’de yüzde 4,7’ye düşmesi hedeflendi. 12. Kalkınma Planı’nda enflasyonla mücadele konusunda daha anlaşılır, açık ve şeffaf bir iletişim stratejisi izleneceği belirtildi. Para politikası araçlarının enflasyon oranını düşürme amacıyla güçlü bir şekilde kullanılmaya devam edileceği, maliye ve gelirler politikasıyla koordineli olarak yürütüleceği vurgulandı.
OVP’de kıdem tazminatını hedef alan düzenleme planda da yer aldı
OVP ile kıdem tazminatının kaldırılmasını tekrar gündeme getiren tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) 12. Kalkınma Planı’nda da yer aldı. İşveren katkısını içerecek şekilde Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) geliştirileceği, fon çeşitliliği sağlanacağı ve OKS’nin ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacağı belirtildi.
Ödenen ilaçlara analiz tedbiri
Sosyal güvenlik sistemine ilişkin tedbirlerde, “Sağlık hizmetlerinin finansmanında değer bazlı geri ödeme yöntemlerinin kullanılması sağlanacak, ödenen ilaç ve tedavilere yönelik düzenli aralıklarla geriye dönük analizler yapılarak ödeme listelerinin etkinliği artırılacaktır” maddesi de yer aldı. İlgili madde, kronik hastaların düzenli kullanması gereken, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödeme kapsamında olan ilaçlara yönelik yeni düzenlemelere de işaret ediyor.
Özelleştirmeler devam edecek
Kamu harcamalarında tasarruf kapsamında kamu taşıtlarının geçici tahsisle alınması ve ihtiyaç fazlası taşıtların devredilmesi hedeflenirken, “Yeni taşıt edinimlerinde ekonomiklik gözetilerek yerli üretim ile çevreci araçlara öncelik verilecektir” denildi. Kamu harcamalarında verimsiz harcamaların tasfiye edilmesi ve kaynakların etkin kullanımının sağlanacağı belirtilirken, kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) verimliliği artıracak maddelere yer verildi. Özelleştirmelere devam edileceği belirtilen planda, şu ifadeler yer aldı:
“KİT’lerin mali durumları ve finansman giderlerindeki artışa bağlı olarak Hazine borçlanma maliyetini en iyi koşullarda sağlayan KİT borçlanma politikası izlenecektir. Etkin bir piyasa mekanizması oluşturma hedefi doğrultusunda özelleştirme uygulamalarına devam edilecektir. Özelleştirme uygulamalarında uzun vadeli sektörel öncelikler çerçevesinde ve belirlenmiş bir program kapsamında halka arz dâhil olmak üzere yeni ve alternatif modeller kullanılacaktır.”
100 bin kişiye düşen hekim 240’tan 315’e çıkacak
12. Kalkınma Planı’na göre, 2028’de turizm geliri hedefini 100 milyar dolar olarak belirlerken, turist sayısının 82 milyon kişiye ulaşmasını bekleniyor.
2023’te 10 bin kişiye düşen hastane yatağı sayısı 30 iken, 2028’de bu sayının 36’ya, 100 bin kişiye düşen hekim sayısının ise 240’tan 315’e çıkması öngörülüyor.
